Het Neoliberale Geloof 497

Helemaal links op de foto de journalist Chris Kijne, tijdens een discussie die paradoxaal genoeg getiteld was: ’Wat wil de luisteraar?' Voorjaar 2009 werd de Nederlandse Radio 1 onder de loep genomen. Fans en onbekenden luisterden in laboratoriumopstelling naar alle programma’s en reageerden op wat ze hoorden. De resultaten zijn -soms- confronterend. Wat gaan journalisten met dit onderzoek doen? Luisteren ze naar de luisteraar of horen ze alleen zichzelf? Onderzoeker Charles Vaneker houdt een korte inleiding én laat zien wat de luisteraar wil. Daarna volgt onder leiding van Astrid Feiter een inhoudelijke discussie over de wensen van het publiek en de rol van de radiojournalist. Met onder meer: Jan Westerhof (directeur Radioprogrammering NPO), Wim Jansen (adjunct-hoofdredacteur RNW) , Chris Kijne (programmamaker VPRO) en Charles Vaneker (Klapper Communications)

In elk geval weten we dat Chris Kijne namens zichzelf eraan twijfelt of hij 'wel even hard als vroeger mijn best moet doen om hem (minister Bos) die waarheid te laten vertellen. Of er inderdaad niet even een hoger belang is dan "de waarheid, niets dan de waarheid",' zodat hij zijn publiek niet hoeft te informeren.

Ik schrijf dit vanwege het feit dat de leugen in Nederland regeert, de journalistiek gecorrumpeerd is, en nu eindelijk een verstandige buitenstaander aan het woord komt die in de NRC schrijft:

'Bos heeft geen poot om op te staan met zijn claim tegen IJsland

De EU-regels zeggen niets over een verplichting van de IJslandse overheid om Britse en Nederlandse spaarders te vergoeden

De EU-regels die IJsland volgens Bos zou hebben overtreden zeggen niets over calamiteiten. Het IMF pleegt dan nooit volledige betaling te eisen, schrijft Sweder van Wijnbergen

De president van IJsland heeft gedaan wat regering en parlement wegens Engelse en Nederlandse intimidatie niet durfden: nee zeggen tegen de door de Britse premier Brown en de Nederlandse minister van Financiën Bos aan IJsland opgedrongen schulden. In Nederland haalden de moraalridders vol uit, van opgewonden Kamerleden tot de commentaarschrijver van NRC, natuurlijk gesteund door Bos. Hoe durfde IJsland onder zijn verplichtingen uit te kruipen, het land veroordeelde zich tot pariastatus. Bos dreigde in NOVA weinig subtiel met een EU-boycot en een IMF- blokkade. En, extreem ongebruikelijk, Age Bakker, de Nederlandse bewindvoerder bij het IMF, zei dat het al overeengekomen IMF-hulpprogramma vertraagd zou worden.'

Aldus Sweder van Wijnbergen. De vanzelfsprekendheid waarmee het geblaaskaak van minister Bos werd geaccepteerd door mijn collega's was niet alleen genant maar ook nog eens uitermate stupide. Net zo onnozel als het feit dat de Nederlandse journalistiek collectief de grootscheepse zwendel van de banken blijmoedig heeft geaccepteerd, waardoor miljarden aan belastinggeld door het Nederlandse kabinet in de failliete luchthandel kon worden gepompt. Collega's van me: laat ik het zo simpel mogelijk stellen voor jullie: in een vrije markt economie kan de gemeenschap niet gedwongen worden om de schulden van particulieren te betalen, net zomin als jullie de schulden moeten betalen van je buurman. Dit is toch helemaal niet zo moeilijk om ter snappen?

In plaats van die zwendel tot op de bodem te onderzoeken zoals in de angelsaksische wereld gebeurt, schreef iemand als bijvoorbeeld mijn oude VPRO-collega Chris Kijne onmiddellijk -- als het ware onbewust -- het volgende:

had u tot voor kort gedacht dat een minister van Financien er mee weg zou komen wanneer hij tegen de Kamer zei: "Nee, natuurlijk heb ik u vorige week, toen ik op het punt stond de grootste ingreep in de economie te doen die een minister van financien ooit heeft gedaan, niet de waarheid verteld. En als ik volgende week een nog grotere ingreep ga doen, vertel ik het u weer niet.'' Is toch gebeurd. Gaat over democratie. En het vreemdste is: we vinden allemaal nog dat Bos gelijk heeft ook. Voor ons journalisten was het natuurlijk niet nieuw dat Wouter Bos ons niet altijd de waarheid vertelde. Wel is het nieuw dat ik op dit moment even niet meer weet of ik wel even hard als vroeger mijn best moet doen om hem die waarheid te laten vertellen. Of er inderdaad niet even een hoger belang is dan "de waarheid, niets dan de waarheid."

Het is een perfecte illustratie van hoe journalisten weten waar de grenzen van de consensus liggen, grenzen die niet overschreden dienen te worden wil men tenminste de eigen loopbaan niet bedreigd zien. Er is geen politicus die Chris Kijne hierop moest wijzen, instinctief wist hij dat er 'even een hoger belang is dan "de waarheid, niets dan de waarheid.''' En dus zwegen hij en zijn collega's.

In Nederland bestaat er geen fatsoenlijke journalistiek. Daarvoor is het land te klein, de polder te groot en de journalisten te corrupt.