Een verenigd Europa en het gespreide bed van de NAVO zouden van dit tijdperk de vredigste
en veiligste ooit maken. De belofte van welvaart, harmonie en optimisme bleek echter naïef:
inmiddels is de Koude Oorlog weer heet en is het uitbreken van een Derde Wereldoorlog
dichterbij dan ooit. Vanwege oorlog en honger zijn er meer dan honderd miljoen mensen op de
vlucht: zelfs sommige Nederlanders moeten tussen honger en kou kiezen. Onze 21e eeuw
ontvouwt zich totaal anders dan verwacht: er heerst geen positivisme maar cynisme. Wie
verwacht zijn kinderen nog een beter leven te kunnen bieden dan hij zelf heeft gehad?
De wereld om ons heen zit bovendien vol tegenstrijdigheden. Grote groepen mensen lijken
in verschillende werelden te leven. Tot overmaat van ramp bevinden we ons op een cruciaal
moment in de tijd: op het gebied van klimaat, huisvesting, energie en migratie spelen grote
vraagstukken die om enorme collectieve opofferingen vragen. Omdat een ander wereldbeeld
echter om ander beleid vraagt, staan mensen lijnrecht tegenover elkaar. Dit verschil in
zienswijze verhardt en splijt de politiek en samenleving. In plaats van hoop heerst er
wantrouwen. De vraag die in dit boek centraal staat is hoe we hier in vredesnaam zijn
aanbeland. Hoe kan het dat we zo verschillend naar de wereld kijken? Geloven we niet meer in
gezamenlijke waarden en idealen?
Bij het beantwoorden van die vraag is beeldvorming allesbepalend. We zijn daarvoor
voornamelijk aangewezen op de media. Zij bepalen in grote lijnen hoe we naar de wereld kijken,
binnen welk kader we gebeurtenissen plaatsen en welke verbanden we daartussen zien. Maar
hoe scherp is de journalistiek eigenlijk nog? Ingrijpende gebeurtenissen werden vooraf niet
voorzien en konden achteraf niet overtuigend worden verklaard. De Brexit kon bijvoorbeeld
nooit gebeuren, de overwinning van Hillary Clinton op Donald Trump was een absolute
zekerheid en Wilders zou nooit de grootste worden. Hoe kon het dat bijna niemand dit zag
aankomen? Het toont aan dat we in verschillende werelden leven: wat voor de ene helft als een
revolutionaire overwinning op de status quo gold, was voor de andere helft een onbegrijpelijk
dieptepunt in de eigen geschiedenis.
Om te kunnen begrijpen wat de ene helft van de samenleving vol overtuiging ziet wat voor
de andere helft onzichtbaar is, moeten we ons in elkaars leefwereld verdiepen. Hoewel we van
kinds af aan leren dat ieder verhaal twee kanten heeft, krijgen we de gebeurtenissen in de wereld
vooral vanaf één kant belicht. Zienswijzen die niet in het bestaande wereldbeeld passen, worden
als vanzelfsprekend gediskwalificeerd als nep-nieuws of desinformatie. Uit angst om voor
racist of complotdenker te worden weggezet spreken steeds minder mensen onbekommerd hun
gedachten uit. In plaats van vrijheid van meningsuiting, heerst er (zelf)censuur. Discussies die
ons dichterbij elkaar zouden moeten brengen, worden daardoor steeds vaker afzonderlijk van
elkaar gevoerd. Omdat we andermans perspectief niet kennen, blijft iedereen bij het eigen
gelijk: het karakteriseert de huidige tegenstellingen. Lijkt onze wereld zo onvoorspelbaar omdat
we er allemaal met een gekleurde bril naar kijken?
Dit boek slaat een brug tussen de verschillende zienswijzen... Het beschrijft in vogelvlucht het ‘traditionele perspectief’ van de gebeurtenissen en vult deze aan met relevante historische context. Als je de geschiedenis niet kent, kun je het heden immers onmogelijk begrijpen: we zijn kinderen van onze tijd, maar leven vooral in de wereld zoals de generaties voor ons die hebben vormgegeven. Door het ‘reguliere’ wereldbeeld laag voor laag
terug te pellen, wordt licht geschenen op een doorgaans onderbelichte kant van het verhaal.
Hoewel dat ogenschijnlijk parallel loopt aan de feiten zoals we die kennen, kiest het toch een
totaal ander pad. Het toont (op basis van ruim 2600 bronnen) de onderliggende machtsstructuren die de wereld omspannen. Deze nieuwe verbanden en de rode draad daartussen leggen uit wat er achter de schermen gebeurde tijdens de grote (geo)politieke
gebeurtenissen: wie er aan de touwtjes trok en waarom. Zaken die uit het niets leken te komen
blijken daardoor ineens goed verklaarbaar. Deze ruimere blik maakt de wereld niet alleen een
stuk begrijpelijker maar ook minder beangstigend en onvoorspelbaar.
Hoewel het een stevige portie flexibiliteit van je brein vergt om je eigen wereldbeeld tijdelijk
los te laten en iets nieuws te overwegen, is dat wel degelijk de moeite waard. Aristoteles noemde
het kunnen spelen met een gedachte zonder deze bij voorbaat te verwerpen of accepteren een
groot goed: it is the mark of an educated mind to be able to entertain a thought without
accepting it. Dus geef het een kans want de potentiële beloning is groot. Wrijving is misschien
onprettig, maar het geeft ook glans. Het voordeel van het feit dat we nu zoveel onrust en onvrede
ervaren, is dat het de kans biedt om kritisch te kijken naar zaken die we anders achteloos zouden
accepteren. We kunnen daardoor aan een gezamenlijke toekomst bouwen die de belofte en
potentie van onze 21e eeuw wél kan waarmaken.
Kennis is macht.
Een kortstondig maar gerichte blik op wat internet allemaal te bieden heeft met betrekking tot 'kennis is macht' leert ons onder de kop 'Het is geen hogere wiskunde!' ondermeer het volgende:
• “De studie van geld, boven alle andere vakgebieden in de economie, is er een waarin complexiteit wordt gebruikt om de waarheid te verhullen of te ontwijken, niet om die te onthullen. Het proces waarmee banken geld creëren is zo eenvoudig dat het de geest afstoot. Bij iets zo belangrijks lijkt een dieper mysterie alleen maar fatsoenlijk.”
• John Kenneth Galbraith (1908-2006), voormalig hoogleraar economie aan Harvard, schreef in ‘Money: Whence it came, where it went’ (1975).
De overheid moet al het geld en de kredieten creëren, uitgeven en in omloop brengen dat nodig is om de koopkracht van de overheid en de koopkracht van de consumenten te bevredigen. Door dezeprincipes te hanteren, zullen de belastingbetalers enorme bedragen aan rente besparen. Geld zal niet langer de meester van de mensheid zijn, maar de dienaar ervan.
-Abraham Lincoln
• "De kwestie die al eeuwenlang aan de orde is en dievroeg of laat uitgevochten zal moeten worden, is die tussen het volk en de banken."
~Lord Acton
• "Wanneer een overheid afhankelijk is van bankiers voor geld, hebben zij, en niet de regeringsleiders, de controle over de situatie, aangezien de hand die geeft boven de hand die neemt staat. Geld heeft geen vaderland; financiers zijn zonder patriottisme en zonder fatsoen; hun enige doel is winst." ~Napoléon Bonaparte
• "Het is maar goed dat de mensen van de natie ons bank- en geldsysteem niet begrijpen, want als ze dat wel deden, geloof ik dat er vóór morgenochtend een revolutie zou uitbreken."
-- Henry Ford, oprichter van de Ford Motor Company.
• "Het moderne banksysteem creëert geld uit het niets. Het proces is misschien wel het meest verbazingwekkende staaltje goocheltruc dat ooit is uitgevonden. Banken kunnen de moderne grootboekvaluta namelijk opblazen, munten en weer munten." Majoor L L B Angus.
Meer hierover de volgende keer.
