Derk Sauer 9

De handige jongens achter Het Gesprek

De brandbrief van oud-hoofdredactieleden NRC Handelsblad


Toekomst NRC / interne brief oud-hoofdredactieleden NRC Handelsblad dd 16/12/09

Beste collega,

Wij maken ons zorgen over de toekomst van NRC Handelsblad, nrc.next, nrc.nl en de andere uitgaven van NRC Media.

Alle redacteuren zijn uitgenodigd voor een speciale medewerkersbijeenkomst die aanstaande zondag, 20 december, om 12 uur in het gebouw aan de Marten Meesweg in Rotterdam wordt gehouden. Daarop kunnen we wel of niet instemmen met het definitieve advies van de redactieraad en de ondernemingsraad over de aankoop van ons bedrijf. Wij menen dat zo'n besluit met de kennis waarover we nu beschikken, niet verantwoord is.

We hebben de redactieraad het mandaat gegeven om hierover eerst een preadvies aan de verkopende partij, De Persgroep Nederland, uit te brengen en vervolgens een definitief advies aan de redactievergadering voor te leggen.

Intussen weten wij als redactie weinig tot niets. We weten alleen wat we in onze eigen kranten en op onze websites hebben kunnen lezen. Uit deze berichten kunnen we concluderen dat er nog twee gegadigden over zijn voor de overname, nadat een derde kandidaat, FD Media, zich had teruggetrokken. Die twee zijn: Egeria/Sauer en Vernica/Corelio.

Wij maken ons zorgen over de mogelijkheid dat NRC Media opnieuw in handen valt van een eigenaar met een private equity-kringen gebruikelijke financieringsconstructie. Die zorgen komen voort uit onze ervaringen met een soortgelijke overname: die door Apax.

Die ervaringen zijn bijzonder negatief. Om het samen te vatten: Apax nam PCM over op kosten van PCM, ging er daarna met de winst vandoor, en liet PCM als een bedrijf achter dat in diepe schuld was gestoken. Anders gezegd: geld dat eerst werd besteed aan een mediaconcern in Rotterdam en Amsterdam, was weggesluisd naar Londen. Sommigen van ons zijn er getuige van geweest dat PCM daarbij langs de rand van de afgrond is gegaan, en dat het niet veel heeft gescheeld of het bedrijf ten onder was gegaan. Dit ondanks het feit dat NRC een winstgevend onderdeel van PCM was (en nu van Persgroep is).

Wij vrezen dat Egeria voor een herhaling van dit scenario kan zorgen.

Bovendien brengt de tweede poot van deze combinatie, Sauer, waarschijnlijk een bedrijf in, de tv-zender Het Gesprek, waarvan we het vermoeden hebben dat dit een verliesgevende onderneming is. Hierdoor vrezen wij voor een herhaling van de situatie die zich al voordeed voordat Apax zich met zijn rampzalige overname had gemanifesteerd. Die was dat de winst die NRC Handelsblad BV jaarlijks maakte, voor een flink deel werd gebruikt om de verliezen van andere onderdelen van het PCM-concern (Het Parool, Trouw, mislukte internetinvesteringen) af te dekken. Met andere woorden: wij vrezen dat de winst die wij nog altijd maken, en die in deze periode van economische neergang nu lager is dan enkele jaren geleden, opnieuw wordt besteed aan andere producten dan onze kranten en websites.

Wij kunnen niet oordelen over de exacte aanbiedingen die de kandidaten voor de overname hebben gedaan. Wij weten niet wat Veronica/Corelia voor constructie voor ogen heeft en welke financiering deze combinatie heeft voorgesteld. Wij kunnen slechts afgaan op de publicaties in onze eigen bladen en websites. Wij begrijpen de moeilijke positie van hoofdredactie, redactieraad en ondernemingsraad die zich aan geheimhouding gebonden voelen. Maar wij kunnen ons ook niet voorstellen dat wij zondag in de vergadering worden geconfronteerd met een voorstel dat 'slikken of stikken' inhoudt.

Liever wijzen wij zo'n voorstel af, om een herhaling van Apax-achtige toestanden te voorkomen, in de wetenschap dat onze eigenaar nog tot 1 maart de tijd heeft gekregen van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), die de verkoop van NRC Media door de Persgroep heeft bevolen. De deadline waaraan we nu worden gebonden is er, blijkbaar, slechts omdat de verkopende partij haast wil maken. Hoe dan ook lijkt het ons onverantwoord om het risico te lopen ons opnieuw in een avontuur te storten, dat we nog maar kort geleden ternauwernood hebben overleefd.

Wij hopen tot hoofdredactie, redactieraad, ondernemingsraad en de redactie overeenstemming hierover bereiken. Eenheid lijkt ons in deze kwestie van groot belang.

Marc Chavannes
Gijsbert van Es
Juurd Eijsvoogel
Folkert Jensma
John Kroon
Warna Oosterbaan
Hubert Smeets
Laura Starink
Joost van der Vaart

http://www.rtl.nl/(/financien/rtlz/nieuws/)/components/financien/rtlz/2009/weken_2009/51/1217_brief_nrc.xml

Op deze lijst staan Laura Starink en Hubert Smeets, twee oud-corrrespondenten in Moskou die informatie moeten hebben van Derk Sauer's activiteiten in Rusland.

Zie ook verklaring van Comite van Redactieraad en Ondernemingsraad: http://media.rtl.nl/media/financien/rtlz/2009/briefredactieraad.pdf

Derk Sauer 8

De nieuwe rijken kunnen alles kopen, maar 1 ding niet: smaak. En over smaak valt niet te twisten. Je hebt het of je hebt het niet, zoals u op deze foto kunt zien.Dit duo doet me denken aan onthullende foto's die ik ooit eens in Houston zag van een Texaanse olieboer met zijn vrouw. Die hoofden!

Ik citeer: Derk Sauer: 'Russen zoeken de zin van het leven'

Opdracht 1 aan mijn collega's van de NRC. Aan de slag met vraag 1: Wat zoekt Derk Sauer die geen Rus maar een Hollander is? En daaraan gekoppeld vraag 2: wat is de zin van het leven van Derk Sauer, behalve dan winst maken?

Sauer: "De social communities hier zijn heel groot. Het hebben van een sociaal netwerk is in dit land heel belangrijk." En over dat laatste beschikt Sauer dankzij zijn langdurige verblijf in Rusland. Bij de omgang met de Russische bureaucratie zijn die contacten essentieel. "Ik vind het in Rusland makkelijker iets te regelen, dan in Nederland. En dan hoef je helemaal niemand om te kopen. Als mensen je kennen, willen ze ook iets voor je doen. Mensen hebben hier veel meer een hart. Zo is deze cultuur. Men gunt elkaar iets. In Nederland werkt dat zo niet. Daar geldt: regel is regel. Ze hebben hier heel veel regels, maar niemand houdt zich eraan. De praktijk is veel flexibeler."

http://static.rnw.nl/migratie/www.wereldomroep.nl/actua/regio/rusland/sauer-russische-tijdschriften-redirected

Inderdaad, Derk heeft gelijk, hier gelden regels, daar geldt de macht van het geld. Met als gevolg deze uitspraak van hem: 'Ik vind het in Rusland makkelijker iets te regelen, dan in Nederland.' Ook dat klopt als een bus, in een cultuur waarin 'niemand' zich aan de regels houdt, wordt alles door geld geregeld. Geld is dan het enige smeermiddel. En dat leidt weer tot de volgende waarheid als een koe: “Russia is a perfect democracy for the informed. And total dictatorship for the uninformed,” zoals Derk zelf ontdekt heeft. Daarom ook voelt hij er zich als een vis in het water, en wil hij zeker niet uit het volgens hemzelf 'corrupte' Rusland vertrekken, om hier in Nederland alles volgens de regels te gaan doen. Geef Derk eens ongelijk, collega's van de NRC. Jullie krijgen een uitstekende neoliberale baas, die tot de slotsom kwam dat 'you only need to spend a week in Russia to know that communism doesn't work.' In slechts een week tijd had onze kleine multimiljonair dit door, en dat terwijl hij al op zijn vijftiende 'joined the Maoist splinter of the Dutch Communist party. And it is now the Socialist party, of which I am still a member.' Zo is het maar net.

Daar staat evenwel tegenover dat iemand als ik al op mijn vijftiende doorhad dat de meeste politici niet te goeder trouw zijn en ik dus nooit lid ben geworden van een of andere linkse of rechtse politieke partij, Maar ja, ik ben daardoor ook geen marxistisch-leninistische multimiljonair geworden, die zich te goed heeft gedaan aan het kadaver van de Sovjet Unie, waar het staatskapitalisme doorging voor communisme. Dus ik heb eigenlijk helemaal geen recht van spreken. Bovendien heb ik geen Russische en zelfs geen Nederlandse krant tot mijn beschikking en Derk wel. Dus, jongens en meisjes van de NRC, schrijven jullie nu eens een mooi, eerlijk en diepgravend portret over jullie nieuwe eigenaar. Leg hem en passant een aantal dingen voor die ik hier op mijn weblog over hem gepubliceerd heb. En zodra alles onthuld is, let dan goed op zijn reactie. Die komt dan uit een hele andere hoek dan jullie verwachten. Mark my words. Overal lopen er oportunisten rond. Ook op jullie redactie.

Meer hierover later. Maar vergeet vooral niet: wiens brood men eet diens woord men spreekt. Zo is het de hele geschiedenis door geweest. En wij allen zijn niet anders dan voorheen. Zo snel gaat de evolutie niet.

Derk Sauer 7

En nu moet u eens opletten welke Nederlandse journalisten aandacht gaan besteden aan al deze informatie over Sauer. Zal de NRC een anchtergrond-artikel publiceren over het reilen en zeilen van de nieuwe mede-eigenaar van de krant? Dat zou toch moeten voor de lezers, zodat die weten waar ze aan toe zijn.

Ik had het niet beter kunnen zeggen. Daarom gedijt hij ook zo goed in Rusland. Derk Sauer:

“Russia is a perfect democracy

for the informed. And total

dictatorship for the uninformed”

Derk Sauer, CEO, Independent Media is one of the most

successful publishers in Russia. Last year he sold his

company, which publishes more than 30 titles in Russia

including The Moscow Times and Vedomosti, but continues

in the role of CEO. As part of the Russian Economic Forum

Press Mission, we introduced a group of leading British

business journalists to Mr Sauer, resulting in a fascinating

clash of perceived ideas. All the questions are from the

journalists who chipped in with their thoughts as wide-

ranging conversation progressed

How did you come to live and work in

Russia?

In 1989, a group of Russian journalists came

to Amsterdam. At least, I thought they were

journalists. It turned out they were from

the KGB and were posing as journalists.

They invited me to Russia and suggested

we start a magazine as a joint venture. The

result was the first glossy magazine in the

history of the Soviet Union.

Those people who came to you right at

the start, what was their motivation?

To get rich – as the Soviet Union disin-

tegrated, they saw an opportunity. Rus-

sians thought that if you found a Western

partner and you make money, then boom,

that’s it! It was a wonderful time, a very

romantic time; however these guys had a

very naïve idea about market capitalism.

They thought that all you do is smoke big

cigars and have nice cars. As a result, all

those joint ventures didn’t work, they all

went bust.

Was the Moscow Times a big hit from

the beginning?

It was a big flop in the beginning. After

two years, we were really down and out.

I had sold my house in Amsterdam and

everything I had. Together with three

friends, we had put all our money into it,

but the ad market was too small at that

time. But now I have sold the whole busi-

ness. I kept one title - Yoga Journal. I am a

big yogic. I’m planning to develop a yoga

empire and I am building a yoga studio.

Why did you stay in Russia in 1998 when

everybody else left?

I was not primarily interested in money.

I was just interested in the Russian experi-

ence.

For companies, the tragedy was that

they left as soon as the bottomline and the

margins went down. CEOs of big compa-

nies only look at the stupid numbers - they

don’t talk about the product or the idea.

When the crash came, they only looked

at the bottom-line and not at Russia’s pros-

pects and the long term. But people have

very short memories; they all left and then

a few years later, they had to pay ten times

as much to come back.

Do you think change in Russia is more

than skin deep? Is it a profound change

or is the change less dramatic than peo-

ple think?

England has changed a lot, but has it really

changed? I don’t think so. England is still

a class-based society. It is the same here:

basically nothing has changed. This is not

a democratic society. There is corruption

and there will always be corruption. It is

basically a country where clans run the

show. It won’t change, but has it changed

in appearances - in consumer spending

and wealth. When I first came, people

had nothing and we paid our staff in food

products because they had nothing to eat.

Today, the salaries we pay are unbeliev-

able and much more than publishers pay

in the West.

What are your thoughts on the quality

of political journalism and the ability to

hold the government to account?

The quality of Russian journalism is zero,

because journalism doesn’t exist.

Except for the Moscow Times…?

Except for the Moscow Times and

Vedomosti, which we publish – also a

little bit Kommersant and maybe a little

bit Izvestia.

But that must be very worrying, most de-

mocracies have a strong press…?

But this is not a healthy democracy, and

any notion that this will be a healthy

democracy is way off. Don’t compare it

to England, or to Holland where I come

from.

What about progress…

What is progress? People here can see

progress. They now can buy a video or a

car and they can travel…

But in the sense of being able to get inde-

pendent unbiased information, is there

progress on that?

There is no progress whatsoever on that.

In fact it has gone backwards.

If you are independent, why can’t the

others be independent?

Well, it is not so easy. Publishing and

working in this country is not so easy.

But is your staff independent of you?

How much do you influence the edito-

rial?

I don’t. I’m the traditional western pub-

lisher. I have only one perrogative – I can

hire and fire the editor. That’s all I can do.

For the rest it’s up to them.

Recently, we started a new weekly mag-

azine and I said to the editorial team what

I always say: I will never ever, ever, inter-

fere in any story. I have never done that in

the entire history of Independent Media.

So that does mean they are

independent?

Of course, they can write whatever they

want.

If you are an active journalist in Russia,

do a lot of people apply pressure on

you?

No. They call me.

And is that an active act part of doing

business news? Dealing with that kind

of pressure?

Yes, but how it works is very simple. The

TV is 100% controlled. And the TV to-

day is more humorous than it was under

Brezhnev. It is really funny to watch. It’s so

bad it’s totally pathetic. So you may have

10,000 people protesting on the street here

and they won’t say a word about it. But if

Putin sniffs his nose then it’s all over the

news. It’s a total joke.

The local press is completely controlled

by the local oligarchs or governors. You

do what you are told, otherwise you get

killed or fired or they stop the press.

Then there’s a small group of central

newspapers or magazines which they

leave alone. We are the most important

representatives of those. Why? Because

they love us. Because we criticise them

and they can show the world.

So you are a token?

For them, yes.

How easy is it to get genuine stories? The

news wires in Russia aren’t independent

of the government, are they?

No, but we have Reuters, and we have

our own journalists. We have an excellent

team of reporters.

And they go out and get real stories?

I would say 60% of what you read in the

West about Moscow comes from us. The

Guardian, the Independent - every morn-

ing they read the Moscow Times and then

they start writing. I always see every story

pop up in the New York Times or wher-

ever.

Do you worry that you can’t make genu-

ine democratic progress until…

I do yoga; I don’t worry about anything.

It’s not my role in life!

If you were a worrier though, would you

worry?

You have to accept that Russia is a differ-

ent country. I say, it’s like if Bush wants

Iraq to be a democracy, that is total stu-

pidity. Iraq will not be a democracy no

matter what they do. Russia will not be a

democracy in the way that you perceive a

democracy either.

Is there a separate reality going on where

people can get their information if they

want it?

I always say that Russia is a perfect de-

mocracy for the informed. And total dic-

tatorship for the uninformed.

Is the situation improving?

Well, maybe it was 99 to 1, now it is 95 to 5.

As Russia becomes more economically

prosperous, the pressure for liberalisa-

tion will grow…

Is Saudi Arabia, which is a very rich soci-

ety, free and open? You have to compare

Russia not to England but to Saudi Arabia.

It is an oil-oligarchy.

Do you think that things can change at

the margins? You mentioned Britain, but

Britain is not as class-ridden as it was?

Of course it is changing – although some-

times I feel it is going back again. But you

have to look at Russia with a long-term

view. Russia always had a dualistic rela-

tionship with Europe. They want to be in

Europe, but as soon as they get too close

they pull back.

Were you more optimistic about Russia

in 1992?

I came with the same perspective as you

come here now. You are judgemental, be

it optimistis or pessimistic, but I am nei-

ther. I just enjoy Russia and I don’t have

the expectation that it will become a dem-

ocratic society as we have in Holland. In

Russia, it is the extremes –everything is

bigger than life. For example, my kids go

to school with rich Russians. This week

my nine-year old son went to a birthday

party for one of the girls in his class. For

her present she got a pink Hummer with

a driver!

But most of the population in Russia

don’t have the ability to move up – there

aren’t the opportunities for the major-

ity of Russians…

No, you are wrong. First, you can’t talk

about Russia. What is Russia? It is a

myth. It is from China to the Baltics. If

you talk about Russia, you talk about 15

cities, with a circulation of 1m and up. In

all of those cities there is very dramatic

development. In between, there is an

enormous amount of land where there

are people and they live in the middle

ages. They don’t participate. Forget about

them. It sounds cruel, but they might as

well not be there.

That is an extraordinary thing to say,

you can’t just write off a quarter of the

population…

I am just painting how the situation is.

I am not saying if it is good or bad. These

people are mostly drunk.

Then surely there is a responsibility to

help these people. That is what human-

ity is about…

I agree with you. But what you do is bring

your perceptions and the Russians don’t

have that connection.

It doesn’t make it right though…

What is right and wrong? I am not judg-

ing people.

I also think that it is to do with Chris-

tianity. Russian Christianity is differ-

ent. It is about suffering - they actu-

ally think that it is good to suffer. The

whole notion of making society better

is Christian Calvinist, and they do not

have that in Russia. But they may get to

heaven before I do!

You bring your Anglo-Saxon concepts

to the country, and ask what about this?

I have learnt to forget about my back-

ground and just take it as it is. I look at

it and find it fascinating.

Are Russia’s problems, for example of

drugs and HIV/Aids, exaggerated or

stereotyped in the Western media?

No, these are huge problems. The demo-

graphic problems are the biggest, most

fundamental, problems facing Russia. It

means that they will need immigrants

to work. Already go if you go to Vladi-

vostok you feel China on the door. The

immigrants have to fill the labour gap.

How will the Russian people react?

Russians are nationalistic, and say, ‘Get

rid of the foreigners’. But it is ridiculous

because then no one would clean the

streets. They say, ‘The foreigners run

the markets’, but are Russians going to

stand on the markets?

Are you an honorary Russian? Do you

feel like a foreigner?

I am as Dutch as you can get! But I do

feel at home here.