In July, Nasr Hamid Abu Zayd, one of the greatest liberal Muslim philosophers of our time, died in Egypt, just short of his 67th birthday. He was known mainly for developing what is called a "humanistic hermeneutics" of Islam. There would be no reason to mention the fact that he died in his homeland had he not been forced into exile during the mid-1990s, after a major public scandal there.
In 1992, when he was a candidate for promotion to full professor in Cairo University, one of the members of the confirmation committee claimed that his writings constituted a clear insult to Islam. An activist in a fundamentalist Islamic organization exploited this view (which was a minority opinion even within the committee itself, which confirmed Abu Zayd's appointment in the end ) and submitted a request to sharia court to annul the scholar's marriage, arguing that his views made him an apostate, and that because of this, his Muslim wife (a professor of French literature at Cairo University ) was not permitted to be married to him.
 | The Koran. A form of discourse. |
|
At first the request was rejected, but it was later approved in an appeals court, in the spirit of the extremism that prevailed at the time - and is still in evidence - with respect to intellectuals and artists suspected of liberal and secular views.
The higher court's ruling aroused a profound public debate and was for the most part perceived as deviating from accepted procedure. At the same time, fundamentalist organizations exploited the ruling and threatened Abu Zayd's life. He and his wife moved to Holland, where he taught at Leiden University, an important center of Middle Eastern studies. There he continued with intensive academic activity, which included writing many books and articles in Arabic and other languages, and he also won a number of prizes and honors from Western organizations, which were happy to be identified with such a "positive" Muslim personality, especially in the wake of September 11, 2001.
In his autobiographical "Voice of an Exile: Reflections on Islam" (Praeger Publishers, 2004 ), Abu Zayd describes his acute homesickness for Egypt, and his dream of being able to return and to teach there once again. He did in fact visit his homeland several times during his exile, keeping a very low profile, but he didn't stay. His description of his first visit is very moving: "As soon as the plane landed, it seemed as though I had left Egypt only the day before .... A customs official asked me, 'Do you have anything to declare?' I simply answered no. He then produced a hint of a smile before saying, 'Welcome back, Professor.' I liked the sound of it" (translation by Esther R. Nelson ).
On the other hand, conservative circles managed to prevent his entry into Kuwait in 2009. After he fell ill during a visit to Indonesia this past summer, he was treated in Egypt, where he died on July 5 at the age of 66. He was buried in his village.
Anyone perusing Abu Zayd's writings will not find a passionate heretic, as his opponents attempted to portray him, and yet it is quite clear why his philosophy was anathema to the religious establishment and to fundamentalist organizations in Egypt and elsewhere. His main activity was the study and interpretation of the Koran. In his youth he learned the sacred book by heart, and for a short period was a member of the Muslim Brotherhood. As his academic career proceeded, though, he developed independent views. He initially focused on relating to the Koran as a text, arguing that the most modern methodology of textual research and exegesis should be applied to it, in the spirit of the disciplines of linguistics, hermeneutics and semiotics.
He later took a more dramatic step (under the influence of Russian-Jewish semioticist Yuri Lotman ), and suggested that the Koran first and foremost constituted a form of oral discourse and communication between a divine source - whose existence he never denied - and its "recipient," the prophet Mohammed. The language of the Koran originated, Abu Zayd believed, in the form of an oral message, and only after the prophet's death did it become a text per se. In other words, it is a shared entity created as a result of a "horizontal" relationship between God and the prophet (and not as a "vertical" imposition from above ).
To his mind, then, the Koran's text has a distinct human dimension, since Mohammed had to adapt the divine message to his particular audience in the seventh century. For that reason, its words do not fully or exclusively represent that message, Abu Zayd maintained, and as a human creation its sacred text is open to the interpretation of each and every generation in accordance with its historical circumstances, general cultural perceptions and other considerations. In other words, after the basic "contextualization" of the Koran to suit people living centuries ago, modern-day Muslims are obligated to carry out a "re-contextualization" that will suit this era.
Divine, absolute, perpetual truth
Nasr Hamid Abu Zayd thus sharply opposed the orthodox views that prevailed in effect since the early days of Islam, according to which the text of the Koran represents divine, absolute and perpetual truth, which is valid for all Muslim communities regardless of time and place, and therefore only clerics are permitted to adapt it to the changing circumstances. Due to such opinions, he said, the Koran had become a sacred and frozen object that was not to be touched after being sealed in the seventh century.
Clerics turned the Koran into a primary source of sharia, Muslim law, and as such their interpretations achieved a divine status - which is something Abu Zayd rejected: If the Koran is a human creation, he proposed, then sharia is even more so. He showed in his works, among other things, how the traditional religious approach attributed importance only to a very small number of verses in the book, which deal directly with laws and regulations, and ignored important components outside the legal dimension - in other words, the spirit and principles that inspired the rest of the text.
Furthermore, Abu Zayd claimed that even those parts of the Koran that seem to deal with religious law were not formulated as enduring legal principles, but rather reflected a response to the concrete needs of the prophet's "audience" in his lifetime, a response that also took Jewish, Roman and pre-Islamic Arab views into consideration. Even Mohammed himself, and certainly God, Abu Zayd said, did not intend to perpetuate these views, and the orthodox scholars are therefore mistaken in attributing divine significance to a historical product of human thought. In his words: "If everything mentioned in the Koran must be obeyed literally as divine law, then slavery must be reinstituted ... In our times the amputation of limbs cannot be considered a religious punishment that has divine approval."
From certain verses of the Koran and from what he saw as the overall spirit embodied in the sacred book, Abu Zayd also sought to find an interpretation that would support democracy, equality and human rights in general - particularly, the rights of minorities and women. In so doing he was following in the footsteps of such Islamic modernists of previous generations as Egyptian philosopher Muhammad Abduh (1849-1905 ), who was one of the first to maintain that the Koran was not a historical or scientific work, and to offer his own contemporary, liberal interpretation of it.
According to Abu Zayd, there must be acknowledgment of the fact that tremendous human achievements have taken place outside the framework of religion, and that not every positive human value must be anchored in a concrete verse in the Koran. It is also permissible, he noted, to justify its messages on the basis of both intellectual and social rationales, which in his opinion are two fundamental components of Islamic thought.
He tried to demonstrate that key parts of his philosophy accorded with important steams of Muslim philosophy throughout the generations - streams that were oppressed at various time by the reigning orthodoxy. (Such was the fate of the scholars of Mu'tazila, who lived in the eighth and ninth centuries, and introduced rational views into Islam from the school of the mystic Ibn Al'Arabi and 12th-century Aristotelian philosopher Ibn Rushd, or Averroes. )
Abu Zayd apparently died with his philosophy falling to a large extent on deaf ears, particularly at home.
With respect to Israel, Abu Zayd was apparently not very different from other Arab intellectuals, and leveled very harsh criticism at it - which is not easy for Israelis to hear - about its behavior toward the Palestinians. He rejected the right of the Jews to return to their land at the expense of the Palestinians, and condemned what he saw as a "mythological-Christian" approach that is prevalent mainly in the United States, and supports identification with Israel. At the same time he called for a just solution of the Israeli-Arab conflict, as an essential step that will contribute to a change in Muslim thought as well, since the continuation of the present situation intensifies hatred of Islam in the West, and rejection of its ideas.
Israel Schrenzel is a lecturer in the department of Arabic and Islamic Studies at Tel Aviv University. http://www.haaretz.com/weekend/week-s-end/the-thinker-that-strove-to-a-kinder-gentler-islam-1.321828
Professor Paul Cliteur die de Nederlandse 'moraal wil reinigen.'
Het volgende is een voorbeeld van het niveau van de Nederlandse academische wereld. Dit schreef ik ruim 6 jaar geleden:
Elf jaar geleden reisde ik voor de VPRO-Radio naar Egypte om er moslim fundamentalisten van de Islamitische Broederschap en deskundigen op het gebied van religieus extremisme te interviewen. Ik sprak er onder andere met Nasr Hamid Abu Zaid, toen nog asistent-hoogleraar arabistiek en linguïstiek aan de Universiteit van Caïro, een intellectueel van wereldniveau, een kleine corpulente, vriendelijke man van 55 jaar. Vanwege zijn kritiek op de fundamentalistische interpretatie van de koran werd hij door extremisten bedreigd. Een jaar eerder waren die erin geslaagd de kritische schrijver Faraq Fouda te vermoorden, terwijl ze een jaar later de Nobelprijswinnaar Literatuur Naguib Mahfouz met een mes zwaar wisten te verwonden. Desondanks weigerde Abu Zaid zijn mond te houden en zijn wetenschappelijke analyse van de Koran tekst te staken. Ik ontmoette hem op een klamme achternamiddag in een klein met boeken en scripties volgepropt kamertje, waarvan de deur de hele tijd openstond. Het was een komen en gaan van studenten die hem wilden spreken voor advies. Welwillend stond hij iedereen te woord. Desgevraagd zei hij tegen mij: ‘Ik weet dat ik bovenaan de dodenlijst sta… Wat ik doe op het gebied van het islamitisch discours is dingen in beweging brengen, louter en alleen omwille van de beweging, in de hoop dat ook andere wetenschappers in andere disciplines de samenleving in beweging krijgen. We zullen nu moeten bewegen of anders zullen we onder de geschiedenis begraven worden.’ Nadat dr. Abu Zaid door zijn tegenstanders voor het gerecht was gedaagd, luidde de uitspraak van de rechter in 1995 dat hij gescheiden werd verklaard van zijn echtgenote wegens afvalligheid van de islam. Zijn vrouw is moslim en kan dus niet met een niet moslim getrouwd zijn en al helemaal niet met een afvallige. Omdat vervolgens de extremistische groepering Al-Djihaad liet weten dat het nu hun plicht was Abu Zaid voor afvalligheid te straffen met de dood, moest hij Egypte ontvluchten. Hij kreeg een gasthoogleraarschap aangeboden van de Rijksuniversiteit Leiden en week met zijn vrouw uit naar Nederland, waar hij zijn onderzoek nog steeds voortzet. Inmiddels is hij ook hoogleraar op het vakgebied Humanisme en Islam aan de Universiteit voor Humanistiek. Wat mij vooral opviel in het gesprek met hem was de combinatie van respect voor religies en zijn intellectuele scherpzinnigheid en moed. Ondanks de gevaarlijke omstandigheden bleef en blijft hij zich uitspreken tegen religieus extremisme, in subtiele, maar duidelijke bewoordingen in een poging via dialogen de stagnatie binnen de Arabische wereld te doorbreken. Hoe schrikbarend anders zijn de mores in sommige academische kringen in Nederland. In het september nummer van de Humanist in het jaar 2002 schrijft de neoliberale hoogleraar Paul Cliteur in zijn column: ‘Het meest naïeve boek dat ik in jaren heb gelezen stamt van de van oorsprong Egyptische hoogleraar Abu Nasr Zayd… Wat het boek van Zayd zo opvallend, ja zelfs verbijsterend maakt, is de volkomen onkritische houding jegens de islam… Dat fundamentalisme is niet een “minuscuul deel” van de islam, zoals Zayd de brutaliteit heeft te beweren, maar het is de hoofdstroom. Zayd leeft gewoon in een fantasiewereld.’ In navolging van de andere ‘subtiele’ intellectueel Rudy Kousbroek adviseert Cliteur zijn collega Abu Zayd: ‘Man hou je kop onder de kraan.’ Dit niveau dus, dat niet alleen van onwetendheid getuigt maar vooral van disrespect en een Calvinistische onverdraagzaamheid. De wetenschapper Cliteur heeft niet eens de moeite genomen de naam van zijn opponent te checken. Wanneer vervolgens Alphons van Dijk, universitair hoofddocent religiestudies aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht, Cliteur erop wijst dat zijn beweringen onwetenschappelijk zijn en zijn woorden over Abu Zayd’s werk ook nog eens respectloos reageert de humanist Cliteur opnieuw met dédain, wanneer hij schrijft: ‘Kortom, ik moet mij inhouden tegenover de grote geleerde Zayd.’ Geen greintje respect voor op zijn minst de dapperheid waarmee een collega hoogleraar blijft publiceren en in het publieke debat met gevaar voor eigen leven zijn mond blijft opendoen. Alleen neerbuigende kwalificaties, geschreven door een ijdele man die zelf niet wist hoe snel hij zijn mond moest houden toen hem door ondermeer de AIVD stemmingmakerij werd verweten. Thijs Wöltgens, bestuursvoorzitter van de Open Universiteit, beschuldigde hem van xenofobie, iemand die de vreemdeling stigmatiseert, en ‘die een Verlichtingsgeloof [predikt]. Een geloof, dat niet alleen de absolute waarheid bezit, maar bovendien alle andere geloven als achterlijk beschouwt.’ Cliteur is ook niet uit op een dialoog. Net als bij religieuze extremisten is zijn toon daarvoor te gelijkhebberig en zijn z’n uitspraken te radicaal. Als lid van de raad van aanbeveling van de reactionaire Edmund Burke Stichting die ‘de moraal wil reinigen’ (Cliteurs taalgebruik) behoort hij tot een organisatie waarvan de academisch geschoolde directeur opriep om Nederlandse moslims hun grondwettelijke burgerrechten te ontnemen, en wel omdat in zijn ogen de islam onverenigbaar is met de Nederlandse cultuur en omdat het met zijn ‘torenhoge minaretten in Rotterdam’ imperialistisch zou zijn. http://home.planet.nl/~houck006/autisme1.html
Ziedaar het niveau in Nederland, het zijn intellectuelen als bijvoorbeeld Fortuyn, Jansen en Cliteur die de weg hebben vrijgemaakt voor Wilders en consorten.
John Reed, de onvergetelijke Amerikaanse, revolutionaire journalist en schrijver, werd 123 jaar geleden op 27 oktober geboren.
Zachariah al-Mashriqi , one of the leaders of the church, condemned the crime and said it was intended to destabilize relations between the religious groups. He said the attack should be seen in the context of others by extremist settlers as a way of baiting Palestinians.
De Britse toneelschrijver Harold Pinter stelde in zijn voordracht toen hij in 2005 de Nobelprijs voor de Literatuur uitgereikt kreeg, over de misdaden van het Westen:
In de zogeheten 'Opinie'-sectie van de Volkskrant krijgen extremisten, en oorlogsmisdadigers en andere criminelen ruim baan om hun meestal weerzinwekkende denkbeelden verspreiden. Maar daar verontwaardigd op reageren mag niet, dus heb ik een IP-ban gekregen. Sterker nog, de krant heeft in één keer overal al mijn reacties, tot meer dan 3 jaar terug, verwijderd. De racistische haat-diarrhee van andere reageerders blijft uiteraard staan, en ook hun reacties op mijn (verwijderde) reacties.
