Willem Baars Consultancy 2

Naar aanleiding van een uitzending van de wereld draait door met daarin als onderwerp onder andere de Dirk Scheringa Kunstcollectie kreeg ik deze reactie:

Sonja heeft een nieuwe reactie op uw bericht "Dirk Scheringa Beheer 9" achtergelaten:

In Nederland bestaat geen kunstmaffia. Tenminste, ik ken in Nederland twee markten. Je hebt de kunsthandelaren, het type dat zo snel mogelijk rijk wil worden, op en neer vliegt tussen New York, Dubai en Moskou, en wat maakt het hem uit of hij rotzooi verkoopt, als hij het maar voor veel geld verkoopt. Daar komt, op belastingtruken na, geen criminaliteit aan te pas, want er bestaan nog steeds mensen op de wereld die zo rijk zijn dat ze niet weten wat ze met al dat geld moeten doen, en die zich een beter mens voelen wanneer ze met dure dingen kunnen pronken.

En dan heb je de gesubsidieerde musea, galeries en kunstenaars. Daar vind je de moderne kunst en de avant garde (de experimentele) kunst. En dan komt het: de kunstinstelling, maar ook de individuele kunstenaar, moet wanneer hij subsidie aanvraagt uiteenzetten waarom zijn bijdrage 'iets toevoegt aan de Nederlandse kunst en cultuur' (dit is niet letterlijk, maar uit mijn hoofd). Je moet dus hard maken dat je met iets nieuws of iets waardevollers komt. Zodra je iemand bent in de kunstwereld ben je blijkbaar eigendom van Nederland en wanneer je met je werk of je galerie geen 'succes' hebt ben je een profiteur. Verder vind ik de bepaling een goede, omdat je daarmee de kunst levend houdt en nieuwe ontwikkelingen en uitingsvormen stimuleert.

Nu is er de laatste 10 jaar heel wat gebeurd, namelijk de musea worden stap voor stap geprivatiseerd. Dat betekent dat ze sponsors moeten zoeken, en dat ze o.a. van die rondreizende megatentoonstellingen moeten doen, die met veel decor met spaanplaat. Of neem hier de stadscollectie, die krijgt van het museum nog maar een paar duizend euro per jaar. Daar kun je misschien 1 werk voor aankopen, laat staan een jaar lang tentonstellingen mee maken. Enfin.

Voormalig galeriehouder Wim van Krimpen was in De Wereld Draait Door. Hij was een van de eersten die van de nieuwe Kunsthal in Rotterdam een zichzelf bedruipend bedrijf moest maken. Dat is hem redelijk gelukt. Natuurlijk, er moet altijd geld bij, maar dat komt gewoon omdat 'Nederland' geen waarde hecht aan de kunsten. Uit het programma begreep ik dat 'de Dirk Scheringa collectie' helemaal geen 'collectie' is, maar een accumulatie van veilingwaren. En dan soms heeft Scheringa zich laten tippen (bijv. Dumas), maar dat zal hij te duur gevonden hebben dus kocht hij het goedkoopste schilderij, en dat is dus net 'de zwakste'. Ik geef de criticus gelijk. Misschien zag Van Krimpen zich al als directeur van het Dirk Scheringamuseum? Als de salarissen daar net zo megalomaan zijn als het gebouw zelf, dan kan dat best aantrekkelijk zijn. Bij die 'elite' bestaat er niet zoiets als je ziel verkopen. Een ziel hebben alleen obscure galerietjes en de 'profiteurs'. Daarna ga je gewoon voor het geld.

Ik ben nog een derde markt vergeten: de grote veilinghuizen als Christies en Sotheby. Maar die werken eigenlijk voor de eerste categorie.
'The Painted Word' gaat heb ik begrepen over de Amerikaanse kunstscene in zijn hoogtijdagen. Dat valt niet met de Nederlandse kunstscene te vergelijken. Wij hebben niet eens een echte kunstscene.

http://stanvanhoucke.blogspot.com/2009/10/dirk-scheringa-beheer-9.html

Ik ben niet duidelijk genoeg geweest. Wat ik bedoel te zeggen met het begrip 'kunstmafia' is het volgende. Stel Albert Heijn himself schrijft als recensent artikelen in de krant over zijn eigen producten en die van zijn concurrenten. Zou dat fatsoenlijk zijn? Nee natuurlijk. Dat zou als een farce worden gezien.

Nu de kunsthandel, waarvan de kern is dat het een handel in kunst is, precies zoals het woord zegt. Iedereen begrijpt dat Albert Heijn erop uit is zoveel mogelijk winst te maken. Hetzelfde geldt voor handel in alle producten, van vleeswaren tot kunst. En hier zitten we midden in de zaak. De kunsthandelaar Willem Baars van het bedrijf Willem Baars Art Consultancy is ook nog eens recensent. Op twee fronten tegelijk bepaalt hij wat belangrijke kunst is en wat niet, wat van hoge financiele waarde is en wat niet. Sterker nog: Willem heeft er alle belang bij om zijn eigen producten te prijzen en die van de concurrent af te kraken. Hoe beter hij dat doet, hoe lucratiever dat voor hem is. Hij is allereerst zakenman, nietwaar. Het is ondenkbaar dat hij zijn eigen handel in gevaar brengt door zijn werk als recensent.

Sonja, ik geef je een voorbeeld die ik van nabij heb gezien. Ik ken twee goed verkopende Amerikaanse beeldend kunstenaars die nu met het volgende probleem zitten dat kort samengevat het volgende is: nu de kunstmarkt ineen gestort is door de financiele crisis hebben ze geen inkomen. En waarom niet? Om de simpele reden dat ze niet onder hun eigen marktwaarde kunnen verkopen. Met dat probleem zit ook elke kunsthandelaar. Die ziet zich gedwongen om, ik noem maar wat, zijn Warhols te beschermen tegen de gevolgen van een ineenstortende markt. Hij kan zijn Warhols niet goedkoper gaan verkopen omdat dan de marktwaarde van de reeds verkochte Warhols ineens dramatisch zal dalen en hij een dief van eigen portemonnaie wordt. Hij heeft er dus alle belang bij om de Warhols de hemel in te prijzen en elke potentiele of werkelijke concurrent van Warhol de grond in te boren. Zo zijn er duizenden commerciele redenen voor kunsthandelaren om hun gezag en daarmee hun inkomen veilig te stellen. De kunsthandelaar annex recensent Willem Baars beseft dat natuurlijk net zo goed als jij en ik. Juist daarom zou ik een kunsthandelaar nooit als recensent van mijn weekblad maken. Toch gebeurt dat. Vandaar dat ik sprak van kunstmafia.

De centrale vraag is en blijft Wie bepaalt de waarde van kunst? De titel van Willems boek.