Rosanne Hertzberger. Racisme 5

Racism is a belief or ideology that all members of a group possess characteristics or abilities specific to that group, especially to distinguish it as being either superior or inferior to another racial group or racial groups.

De Amerikaanse hoogleraar David Stannard wijst erop dat

'there are various ways in which cultures can construct ideologies of degradation, and such ideologies can be, and are, attached to any number of characteristics that serve to socially transform a collection of individuals within a culture into a group.'

En dat is nu precies wat Rosanne Hertzberger in haar stuk in de NRC doet wanneer ze de lezers laat weten dat ze 'in een andere coupé' gaat 'zitten,' zodra ze 'zo’n Mohammed Bouyeri-gewaad... in de tram, in de trein' ziet. Haar racisme verhindert haar een individueel mens te zien, ze ziet slechts een exemplaar van een groep, precies zoals een antisemiet alleen een jood ziet en geen individu. Hertzberger ontneemt de ander zijn/haar menselijke waardigheid en brengt de ander terug tot een cliche, een object voor 'degradation,' zodat een ware multiculturele samenleving inderdaad onmogelijk wordt.

Het publiekelijk uitventen van deze discriminerende ressentimenten toont aan dat bij een niet te verwaarlozen groep in onze samenleving normen en waarden even makkelijk kunnen worden afgeleerd als aangeleerd. In een oogwenk kunnen de zogeheten diepste overtuigingen van een bepaalde cultuur zijn verdwenen en wel omdat er mensen zijn voor wie de normen en waarden nooit een doorleefde werkelijkheid zijn geweest, ze waren slechts aangeleerd, en zolang het politiek incorrect was om ze te laten vallen werd de vorm keurig nageleefd. Nooit heeft dit soort mensen beseft dat die normen en waarden absoluut noodzakelijk zijn om een beschaving te kunnen handhaven. In concreto betekent dit dat we de zwakkeren dienen te beschermen tegen het grove geweld en de macht van de sterkeren. Het was de dichter Lucebert die er op wees dat 'alles van waarde weerloos is', en dus beschermd moet worden door mensen die de waarde van het weerloze respecteren. Die beschaving komt bij de meeste mensen van binnenuit, maar moet bij sommigen telkens weer gekoesterd worden. Met die normen en waarden kan niet mee gemarchandeerd worden, ze dienen net als ademen een onaantastbare waarheid te zijn in het dagelijks bestaan. Maar er is een zeker aantal mensen voor wie een samenleving iets is waarvan men profiteert. Zodra ze er iets voor moeten inleveren dan laat men de normen en waarden al snel vallen. Deze mensen denken dat ze alles en plein publique hardop kunnen zeggen, dat ze groepen mensen kunnen schofferen en criminaliseren. Tot 1945 waren in de christelijke wereld de joden daarvan het slachtoffer, nu zijn het de islamieten, de mensen dus die 'zo’n Mohammed Bouyeri-gewaad,' aanhebben, lui die door Hertzberger worden verafschuwd en daarom door haar vermeden worden door in 'een andere coupé' te gaan zitten.

Dit racisme is onbestrijdbaar, zo meen ik uit de praktijk te kunnen opmaken. Dat komt omdat racisme niet rationeel te bestrijden is, het voltrekt zich namelijk in de troebele wereld der emoties. Het heeft met gecultiveerde angsten en driften te maken. Het kan ook niet politiek bestreden worden, daarvoor ligt het te diep verborgen onder allerlei lagen trauma's, angsten, haat en andere rancuneuze gevoelens. Rosanne Hertzberger is een geval, ze dicht de ander allerlei kwalijke eigenschappen toe louter en alleen omdat ze haar driften naar buiten heeft geprojecteerd. Ze heeft de ander nodig om zichzelf een postuur te kunnen geven, net als de antisemiet de jood nodig heeft om zich een identiteit aan te meten.