Geachte rabbijn Awraham Soetendorp:
Onlangs las u publiekelijk het Handvest voor Compassie op. Daarin staat ondermeer dit:
Wij erkennen dat wij er niet in zijn geslaagd een leven te leiden vervuld van compassie en dat sommigen uit naam van hun religieuze overtuiging het totale menselijke leed zelfs groter hebben gemaakt.
Daarom roepen wij iedere man en vrouw op om
- compassie opnieuw te maken tot de kern van moreel handelen en van religie
- terug te keren naar het oude principe dat iedere interpretatie van geschriften die aanzet tot geweld, haat of minachting geen enkele legitimiteit heeft
- garant te staan voor de verstrekking van correcte en respectvolle informatie over andere tradities, godsdiensten en culturen aan jongeren
- positieve waardering van culturele en religieuze verscheidenheid te stimuleren
- bij te dragen aan medeleven, gebaseerd op kennis, voor het leed van alle mensen - ook van hen die wij als onze vijanden zien.
Zie: http://stanvanhoucke.blogspot.com/2009/11/rabbijn-awraham-soetendorp-9.html
Prachtige tekst van Karen Armstrong. Maar hoe verhoudt die zich tegenover uw hardvochtige zwijgzaamheid over het lot van Palestijnse kinderen, die zwichten onder het Israelische geweld, zoals nu gedocumenteerd staat in telloze officiele rapporten. Dit schreef ik u inmiddels alweer 10 maanden geleden:
zaterdag, januari 24, 2009
Rabbijn Shalom Awraham Soetendorp, gezien uw houding tegenover de recente Israelische oorlogsmisdaden staat uw morele integriteit op het spel. En de vraag is waarom u die morele integriteit zelf ter discussie stelt. Denkt u dat de Joden in Israel daar mee geholpen zullen worden? Tot nu toe weigeren ze schuld te erkennen voor allereerst de etnische zuivering in 1948 en 1967 die de oorzaak is van het voortdurende geweld. Waarom het erkennen van schuld door de Joden in Israel noodzakelijk is voor zowel de slachtoffers als de daders zelf zal ik u proberen uit te leggen.
De psychotherapeuten Martine Groen en Justine van Lawick schrijven in hun studie Intieme Oorlog dat een chronisch conflict alleen dan kan worden opgelost als er een ontwikkeling doorlopen wordt ‘van schaamte naar schuld, naar bekennen en vervolgens naar boete, vergelding, vergeving en eventueel verzoening. De eerste stap is het benoemen van de vernederingen en de kwetsuren en de schaamte die daarmee gepaard gaat [...] Als dit is uitgesproken, helpt een schuldbekentenis om de schaamte te verminderen.’ Groen en Van Lawick constateren: Schaamte dient […] uitdrukkelijk aan de orde te komen om de spiraal van geweld te kunnen doorbreken […] Bij geweld in de relatie is er sprake van een voortdurende grensoverschrijding […] waarbij de mishandeling gepaard gaat met dreiging, intimidatie, vernederen, treiteren en ander emotioneel gedrag. Het geweld is ingebed in een patroon van machtsuitoefening waarin vaak een afwisseling te zien is tussen gewelddadig en relatief rustig gedrag […] In de pauze na de uitbarsting van geweld ervaren beide partners de schaamte.’ En die schaamte manifesteert zich weer in woede en agressie, in een onvermijdelijke spiraal naar beneden tot in het uiterste geval de dood erop volgt. De dader wordt als het ware gegijzeld door zijn eigen onvermogen de schaamte onder ogen te zien. Op die manier komt de dader ook niet aan de schuldvraag toe en dat is met name zo problematisch omdat ‘schuld is goed te maken’, maar ‘bij schaamte is dat veel moeilijker. Bij deze emotie is sprake van een fundamenteel tekortschieten, en dat geeft een gevoel van falen, van niet toereikend zijn […] Het zelfbeeld wordt geschonden. Bij schaamte staat het zelf centraal dat veroordeeld wordt, bij schuld is het niet het zelf maar een daad die negatief beoordeeld wordt.’ En dat laatste is veel makkelijker te accepteren. Hoewel deze psychotherapeuten huiselijk geweld beschrijven, is hun analyse ook direct van toepassing op het Israëlisch-Palestijnse conflict, waarbij de oppermachtige Israëli’s de rol van de agressieve man spelen en de bezette Palestijnen die van de onderdrukte vrouw, die moet buigen voor het 'disproportionele' geweld van de sterkere partij. Dit fenomeen is ook uitgebreid geanalyseerd door de Indiase socioloog Ashis Nandy in The Intimate Enemy. Loss and Recovery of Self Under Colonialism. Hij schrijft: ‘Sinds ongeveer de 17e eeuw, hebben de hypermannelijke en overgesocialiseerde aspecten van de Europese persoonlijkheid stap voor stap de culturele eigenschappen verdrongen die werden vereenzelvigd met vrouwelijkheid, kinderjaren, en naderhand met “primitivisme”. Als onderdelen van een natuurfilosofie van boeren waren deze karaktereigenschappen gewaardeerde aspecten geweest van een cultuur die niet gekoppeld was aan prestatie en productiviteit. Van toen af aan werden ze afgewezen als strijdig met de heersende stroming van de Europese beschaving en toegeschreven aan de “lage culturen” van Europa en de nieuwe culturen waarmee de Europese beschaving geconfronteerd werd. Het was onderdeel van dit proces dat de koloniën geleidelijk aan gezien werden als de leefomgeving van volkeren die enerzijds kinderlijk en onschuldig waren, en anderzijds sluw, verwijfd en passief-agressief.’ Het gevolg van dit westerse wereldbeeld is allereerst dat ‘de kolonisator, die om zijn geweten te sussen de gewoonte heeft de andere mens als een beest te zien, zichzelf eraan went om hem als een beest te behandelen, en de neiging heeft om zichzelf in een beest te veranderen […] Ze dachten dat ze alleen maar indianen, of Hindoes, of bewoners van Zuidzee eilanden of Afrikanen aan het afslachten waren. Maar in feite hebben ze een voor een de verdedigingswallen vernietigd waarachter de Europese beschaving vrij had kunnen ontwikkelen,’ aldus de Franse intellectueel Aimé Césaire.
De Zweedse hoogleraar en auteur Sven Lindqvist onderstreept dit proces nog eens aan het eind van zijn boek Exterminate all the Brutes, wanneer hij concludeert dat ‘Auschwitz de moderne industriële toepassing [was] van een uitroeiingspolitiek waarop de Europese overheersing van de wereld […] lang heeft gesteund.’ De titel van zijn boek verwijst naar de zin uit Joseph Conrads Hart der Duisternis, ‘verdelg al het gespuis’. Lindqvist vraagt zich af waarom de westerse protagonist ‘Kurtz zijn rapport over de beschavingstaak van de blanke man in Afrika met deze woorden eindigt?’ Hij schrijft dan: ‘Ik las Conrad als een profetische auteur die alle gruwelijkheden die in het verschiet lagen, voorzien had. Hannah Arendt wist beter. Zij zag dat Conrad over de genocides van zijn eigen tijd schreef. In haar eigen boek The Origens of Totalitarianism (1951), toonde ze hoe imperialisme racisme noodzakelijk maakte als het enig mogelijke excuus voor zijn daden […] Haar these dat nazisme en communisme van dezelfde stam komen is algemeen bekend. Maar velen vergeten dat zij ook de “verschrikkelijke slachtpartijen” en het “barbaarse moorden” van Europese imperialisten verantwoordelijk hield voor “de zegevierende introductie van dergelijke pacificatiemiddelen in de alledaagse, respectabele buitenlandse politiek”, daarmee totalitarisme en zijn genocides producerend.’ Lindqvist ontdekt gaandeweg dat de ‘Europese vernietiging van de “inferieure rassen” van vier continenten de grond voorbereidde voor Hitlers vernietiging van zes miljoen joden in Europa […] Het Europese expansionisme, vergezeld als het was door een schaamteloze verdediging van het uitroeien, schiep manieren van denken en politieke precedenten die de weg baanden voor nieuwe wandaden, die uiteindelijk culmineerden in de gruwelijkste van alle: de Holocaust […] En toen hetgeen was gebeurd in het hart der duisternis werd herhaald in het hart van Europa, herkende niemand het. Niemand wilde toegeven wat iedereen wist. Overal in de wereld waar kennis wordt onderdrukt, kennis die als ze bekend zou worden gemaakt ons beeld van de wereld aan gruzelementen zou slaan en ons zou dwingen om onszelf ter discussie te stellen – daar wordt overal het Hart der Duisternis opgevoerd. U weet dat al. Net als ik. Het is geen kennis die ons ontbreekt. Wat gemist wordt is de moed om te begrijpen wat we weten en daaruit conclusies te trekken.’ In zijn A History of Bombing beantwoordt Sven Lindqvist de volgende vraag kort maar krachtig: ‘Wat is toegestaan in oorlogen tegen wilden en barbaren? Antwoord: alles.’ Ook in laatstgenoemde boek toont hij aan dat de barbarij eerst op gekleurde volkeren werd uitgeprobeerd voordat de westerlingen het op hun eigen blanke bevolkingen gingen toepassen. Het eerste bombardement op een ongewapende burgerbevolking vond ook niet plaats in 1937 op het Spaanse Guernica, maar 12 jaar eerder op de Marokkaanse stad Chechaouen, niet door Duitse nazipiloten, maar door Amerikaanse democratische piloten, die in dienst van de Fransen deze onverdedigde stad vernietigden, waarbij volgens Walter Harris, toenmalige correspondent van de Londense Times, ‘weerloze vrouwen en kinderen afgeslacht werden en vele anderen verminkt en blind raakten’.
Kort samengevat, rabbijn Awraham Soetendorp, door het vernietigen van de Palestijnen vernietigen de Joden in Israel zichzelf. En niet alleen dat, ze vernietigen daarmee ook de moraliteit van het joodse geloof. En dat nu is uw geloof. U staat erbij en kijkt er naar. Waarom? Waarom heeft het voor u zin om in de jury van de Mensenrechtentulp van minister Verhagen te zitten, terwijl u in het openbaar zwijgt wanneer voor uw ogen die mensenrechten vernietigd worden door Joden in Israel die u steunt. Waarom steunt u niet publiekelijk de joden zowel in als buiten Israel die tegen deze joods-Israelische terreur in verzet zijn gekomen? Begrijpt u nu waarom uw moreel gezag ter discussie staat?
De psychotherapeuten Martine Groen en Justine van Lawick schrijven in hun studie Intieme Oorlog dat een chronisch conflict alleen dan kan worden opgelost als er een ontwikkeling doorlopen wordt ‘van schaamte naar schuld, naar bekennen en vervolgens naar boete, vergelding, vergeving en eventueel verzoening. De eerste stap is het benoemen van de vernederingen en de kwetsuren en de schaamte die daarmee gepaard gaat [...] Als dit is uitgesproken, helpt een schuldbekentenis om de schaamte te verminderen.’ Groen en Van Lawick constateren: Schaamte dient […] uitdrukkelijk aan de orde te komen om de spiraal van geweld te kunnen doorbreken […] Bij geweld in de relatie is er sprake van een voortdurende grensoverschrijding […] waarbij de mishandeling gepaard gaat met dreiging, intimidatie, vernederen, treiteren en ander emotioneel gedrag. Het geweld is ingebed in een patroon van machtsuitoefening waarin vaak een afwisseling te zien is tussen gewelddadig en relatief rustig gedrag […] In de pauze na de uitbarsting van geweld ervaren beide partners de schaamte.’ En die schaamte manifesteert zich weer in woede en agressie, in een onvermijdelijke spiraal naar beneden tot in het uiterste geval de dood erop volgt. De dader wordt als het ware gegijzeld door zijn eigen onvermogen de schaamte onder ogen te zien. Op die manier komt de dader ook niet aan de schuldvraag toe en dat is met name zo problematisch omdat ‘schuld is goed te maken’, maar ‘bij schaamte is dat veel moeilijker. Bij deze emotie is sprake van een fundamenteel tekortschieten, en dat geeft een gevoel van falen, van niet toereikend zijn […] Het zelfbeeld wordt geschonden. Bij schaamte staat het zelf centraal dat veroordeeld wordt, bij schuld is het niet het zelf maar een daad die negatief beoordeeld wordt.’ En dat laatste is veel makkelijker te accepteren. Hoewel deze psychotherapeuten huiselijk geweld beschrijven, is hun analyse ook direct van toepassing op het Israëlisch-Palestijnse conflict, waarbij de oppermachtige Israëli’s de rol van de agressieve man spelen en de bezette Palestijnen die van de onderdrukte vrouw, die moet buigen voor het 'disproportionele' geweld van de sterkere partij. Dit fenomeen is ook uitgebreid geanalyseerd door de Indiase socioloog Ashis Nandy in The Intimate Enemy. Loss and Recovery of Self Under Colonialism. Hij schrijft: ‘Sinds ongeveer de 17e eeuw, hebben de hypermannelijke en overgesocialiseerde aspecten van de Europese persoonlijkheid stap voor stap de culturele eigenschappen verdrongen die werden vereenzelvigd met vrouwelijkheid, kinderjaren, en naderhand met “primitivisme”. Als onderdelen van een natuurfilosofie van boeren waren deze karaktereigenschappen gewaardeerde aspecten geweest van een cultuur die niet gekoppeld was aan prestatie en productiviteit. Van toen af aan werden ze afgewezen als strijdig met de heersende stroming van de Europese beschaving en toegeschreven aan de “lage culturen” van Europa en de nieuwe culturen waarmee de Europese beschaving geconfronteerd werd. Het was onderdeel van dit proces dat de koloniën geleidelijk aan gezien werden als de leefomgeving van volkeren die enerzijds kinderlijk en onschuldig waren, en anderzijds sluw, verwijfd en passief-agressief.’ Het gevolg van dit westerse wereldbeeld is allereerst dat ‘de kolonisator, die om zijn geweten te sussen de gewoonte heeft de andere mens als een beest te zien, zichzelf eraan went om hem als een beest te behandelen, en de neiging heeft om zichzelf in een beest te veranderen […] Ze dachten dat ze alleen maar indianen, of Hindoes, of bewoners van Zuidzee eilanden of Afrikanen aan het afslachten waren. Maar in feite hebben ze een voor een de verdedigingswallen vernietigd waarachter de Europese beschaving vrij had kunnen ontwikkelen,’ aldus de Franse intellectueel Aimé Césaire.
De Zweedse hoogleraar en auteur Sven Lindqvist onderstreept dit proces nog eens aan het eind van zijn boek Exterminate all the Brutes, wanneer hij concludeert dat ‘Auschwitz de moderne industriële toepassing [was] van een uitroeiingspolitiek waarop de Europese overheersing van de wereld […] lang heeft gesteund.’ De titel van zijn boek verwijst naar de zin uit Joseph Conrads Hart der Duisternis, ‘verdelg al het gespuis’. Lindqvist vraagt zich af waarom de westerse protagonist ‘Kurtz zijn rapport over de beschavingstaak van de blanke man in Afrika met deze woorden eindigt?’ Hij schrijft dan: ‘Ik las Conrad als een profetische auteur die alle gruwelijkheden die in het verschiet lagen, voorzien had. Hannah Arendt wist beter. Zij zag dat Conrad over de genocides van zijn eigen tijd schreef. In haar eigen boek The Origens of Totalitarianism (1951), toonde ze hoe imperialisme racisme noodzakelijk maakte als het enig mogelijke excuus voor zijn daden […] Haar these dat nazisme en communisme van dezelfde stam komen is algemeen bekend. Maar velen vergeten dat zij ook de “verschrikkelijke slachtpartijen” en het “barbaarse moorden” van Europese imperialisten verantwoordelijk hield voor “de zegevierende introductie van dergelijke pacificatiemiddelen in de alledaagse, respectabele buitenlandse politiek”, daarmee totalitarisme en zijn genocides producerend.’ Lindqvist ontdekt gaandeweg dat de ‘Europese vernietiging van de “inferieure rassen” van vier continenten de grond voorbereidde voor Hitlers vernietiging van zes miljoen joden in Europa […] Het Europese expansionisme, vergezeld als het was door een schaamteloze verdediging van het uitroeien, schiep manieren van denken en politieke precedenten die de weg baanden voor nieuwe wandaden, die uiteindelijk culmineerden in de gruwelijkste van alle: de Holocaust […] En toen hetgeen was gebeurd in het hart der duisternis werd herhaald in het hart van Europa, herkende niemand het. Niemand wilde toegeven wat iedereen wist. Overal in de wereld waar kennis wordt onderdrukt, kennis die als ze bekend zou worden gemaakt ons beeld van de wereld aan gruzelementen zou slaan en ons zou dwingen om onszelf ter discussie te stellen – daar wordt overal het Hart der Duisternis opgevoerd. U weet dat al. Net als ik. Het is geen kennis die ons ontbreekt. Wat gemist wordt is de moed om te begrijpen wat we weten en daaruit conclusies te trekken.’ In zijn A History of Bombing beantwoordt Sven Lindqvist de volgende vraag kort maar krachtig: ‘Wat is toegestaan in oorlogen tegen wilden en barbaren? Antwoord: alles.’ Ook in laatstgenoemde boek toont hij aan dat de barbarij eerst op gekleurde volkeren werd uitgeprobeerd voordat de westerlingen het op hun eigen blanke bevolkingen gingen toepassen. Het eerste bombardement op een ongewapende burgerbevolking vond ook niet plaats in 1937 op het Spaanse Guernica, maar 12 jaar eerder op de Marokkaanse stad Chechaouen, niet door Duitse nazipiloten, maar door Amerikaanse democratische piloten, die in dienst van de Fransen deze onverdedigde stad vernietigden, waarbij volgens Walter Harris, toenmalige correspondent van de Londense Times, ‘weerloze vrouwen en kinderen afgeslacht werden en vele anderen verminkt en blind raakten’.
Kort samengevat, rabbijn Awraham Soetendorp, door het vernietigen van de Palestijnen vernietigen de Joden in Israel zichzelf. En niet alleen dat, ze vernietigen daarmee ook de moraliteit van het joodse geloof. En dat nu is uw geloof. U staat erbij en kijkt er naar. Waarom? Waarom heeft het voor u zin om in de jury van de Mensenrechtentulp van minister Verhagen te zitten, terwijl u in het openbaar zwijgt wanneer voor uw ogen die mensenrechten vernietigd worden door Joden in Israel die u steunt. Waarom steunt u niet publiekelijk de joden zowel in als buiten Israel die tegen deze joods-Israelische terreur in verzet zijn gekomen? Begrijpt u nu waarom uw moreel gezag ter discussie staat?
Tien maanden later en nooit iets van u gehoord. Maar nu wel en plein publique een compassiebelijdenis afleggen. Hier klopt iets niet rabbijn Soetendorp. In afwachting van uw antwoord,
vriendelijke groet
stan van houcke
journalist/schrijver
Geen opmerkingen:
Een reactie posten