Ron en Rosa van der Wieken 2

Ron van der Wieken en Rosa van der Wieken-de Leeuw onderzoeken 'wat een Jood beweegt om zich tegen zijn eigen volk te keren.'

In haar essay Het Zionisme Bij Nader Inzien schreef Hannah Arendt in oktober 1945:

’Een natie is een groep mensen […] bijeen gehouden door een gemeenschappelijke vijand’ (Herzl) – een absurde doctrine die slechts dit stukje waarheid bevat: dat vele zionisten er inderdaad van overtuigd waren dat zij joden waren door de vijanden van het joodse volk. Hieruit concludeerden de zionisten dat het joodse volk zonder het anti-semitisme in de landen van de diaspora niet overleefd zou hebben; en daarom waren zij tegen elke poging om anti-semitisme op grote schaal te vernietigen. Integendeel, ze verklaarden dat onze vijanden, de anti-semieten, ‘onze betrouwbaarste vrienden zijn, de anti-semitische landen onze bondgenoten.’ (Herzl). Het resultaat kon natuurlijk niet anders zijn dan totale verwarring waarin niemand meer onderscheid kon maken tussen vriend en vijand, en waarin de vijand een vriend werd en de vriend een geheime, en daarom des te gevaarlijkere vijand… Het is algemeen bekend hoe Herzl zelf tijdens onderhandelingen met regeringen, telkens weer een beroep deed op hun belang om van het joodse vraagstuk af te komen door middel van de emigratie van de eigen joden… Toen Herzl tijdens zijn onderhandelingen (met de Turkse sultan svh) telegrammen ontving van kenners van diverse onderdrukte nationaliteiten, die protesteerden tegen het sluiten van overeenkomsten met een regering die zojuist honderdduizenden Armeniërs had afgemaakt, was zijn commentaar daarom alleen: ‘Dit zal mij van pas komen bij de sultan.’

Dat gehamer op antisemitisme is een politiek instrument geworden, bij gebrek aan serieuze argumenten. Ik moest aan de beschrijving van deze kritische zioniste denken toen ik het tragische stuk van Ron en Rosa van der Wieken las in het Nieuw Israelitisch Weekblad waarin het Amsterdamse echtpaar zich de vraag stelt:

wat een Jood beweegt om zich tegen zijn eigen volk te keren.

http://dejoodselobby.web-log.nl/dejoodselobby/2010/03/de-joodse-antis.html#more

Ik stel met nadruk tragisch, in de klassieke betekenis van het woord, zijnde een onoplosbaar treurspel. Duidelijk aan de vraagstelling is dat we hier te maken hebben met een echtpaar dat worstelt met een identiteitsvraagstuk, met het probleem: wie zijn wij? Beiden gaan uit van de veronderstelling dat ze allereerst tot het 'Joodse volk' behoren. Het probleem voor hen is daarbij dat ze in Nederland leven, met westerse normen en waarden zijn opgegroeid, tot het Nederlandse volk behoren en in de Nederlandse rechtstaat leven. En dat verplicht natuurlijk. Men kan dan niet de terreur van Israel, de permanente schendingen van het internationaal recht accepteren, dat spreekt voor zich. Rosa en Ron verkiezen het om Nederlanders te blijven, maar beschouwen zich kennelijk toch geen onderdeel van het Nederlandse volk, want ze spreken van een 'eigen volk', zijnde het 'Joodse volk'. Er is slechts 1 Joods volk, en dat leeft in Israel, Joden die in dat land leven hebben er bewust voor gekozen om zich als volk te verbinden tot 1 geheel.

De Van der Wiekens leven dus in een volstrekt schizofrene situatie. In hun eigen beleving wonen ze temidden van een ander volk en toch blijven ze hier, terwijl er voor hen ruimte genoeg is in 'de Joodse staat'. Sterker nog: hun eerste loyaliteit ligt bij wat zij zien als de 'Joodse staat' Israel. Die loyaliteit is inmiddels zo sterk geworden dat ze zelfs joden die Israel bekritiseren van antisemitisme betichten. Met andere woorden, ze beschuldigen kritische joden die het internationaal recht wensen te respecteren van verraad aan het 'Joodse volk', zoals Gidi Markuszower deed in iets andere bewoordingen toen hij het had over 'verraders in ons midden' om die vervolgens te betitelen als 'verachterlijke joodjes.' Dit extremisme van een deel van de joodse gemeenschap buiten Israel is het onvermijdelijke gevolg van een identiteitsprobleem dat door de Joods-Israelische hoogleraar Benjamin Beit-Hallahmi als volgt werd omschreven in zijn boek Original Sins. Reflections on the History of Zionism and Israël:

In ruil voor de onbeperkte politieke steun aan Israël hebben de Amerikaanse joden gekregen waaraan het ze het meest ontbreekt: een ideologische inhoud om de leegte van hun identiteit te vullen.

Tegenover mij voegde hij hieraan toe dat een deel van de joodse Europeanen aan hetzelfde identiteitsprobleem lijden. Beit-Hallami wijst daarbij op een immens probleem:

De Israëlische definitie van nationaliteit en burgerschap maakt vreemdelingen van de diaspora-joden overal in de wereld in het land waar ze leven behalve in Israël; tegelijkertijd maakt het van Palestijnen die in Israël leven, vreemdelingen in hun geboorteland.

En:

De joden in de wereld hebben nu drie opties om met hun joodsheid om te gaan. Het zijn dezelfde opties die in de 19e eeuw werden gedefinieerd: zionisme, in de praktijk de minste populaire; orthodoxie, net zo onpopulair; en assimilatie. Herzl was realistisch toen hij zei dat het zionisme alleen voor diegenen was ontworpen die niet kunnen of willen assimileren. Vandaag de dag kan en zal de meerderheid dit wel doen. Emancipatie zal haar definitieve triomf in de diaspora vieren, en op een dag zullen de laatste tweehonderd jaar gezien worden als een omleiding op de weg naar de totale integratie van joden in de samenlevingen die hen als gast opnamen. Het is deze omleiding die Israël heeft gecreëerd.

Welnu dit wordt door sommige joden buiten Israel als een geweldige bedreiging gezien, als een verlies aan identiteit. En op die angst spelen de zionisten in met oneigenlijke argumenten.

Hajo Meijer die Auschwitz overleefde zei daarover dit:

Het zionisme gaat van een deterministisch wereldbeeld uit, deze ideologie stelt dat het antisemitisme nooit zal verdwijnen, dat het eigen is aan de mensheid, en dat dus alle joden naar Israël moeten emigreren om zich daar in de eigen groep op te sluiten. Het zionisme kijkt op de joden in de diaspora neer, beschouwt ons als vreemdelingen in ons eigen land, of dat nu Nederland is, of de Verenigde Staten, of welk land dan ook. Ondertussen steelt het het grondgebied van de Palestijnen uit naam van alle joden op aarde, ook van degenen die er niet aan denken om naar Israël te emigreren. De zionisten claimen namens ons te spreken, namens ‘het Joodse volk’, maar er bestaat geen Joods volk, dat is een grote mythe, want voor een volk heeft men één land nodig, één taal, één geschiedenis. Al meer dan tweeduizend jaar wonen wij overal in de wereld, spreken alle talen, en het enige wat we tot op zekere hoogte gemeenschappelijk hebben is een socioculturele erfenis. Het zionisme zit met zijn permanent geweld en zijn verdeling van de wereld in joden en niet-joden op een volkomen fout spoor, waaraan het kosmopolitische wereldjodendom vandaag de dag dreigt kapot te gaan. En dat terwijl de joden toch ook het zout der aarde zijn, want wij hebben door onze traditionele leergierigheid en ons universalisme een onevenredig groot aandeel gehad in het gedachtegoed van de mensheid en zeker in dat van het Westen.

Op haar beurt benadrukt de Joods-Israelische hoogleraar Idith Zertal het volgende:

Wij hebben onze eigen joodsheid verloochend en dat komt omdat in het zionisme de oorspronkelijke ander niet de Arabier was, maar de diaspora-jood. De ontkenning van de exil-jood was een centrale leerstelling. De jood uit de diaspora was voor de zionisten een bron van schaamte, het zionisme moest om zichzelf als revolutionaire beweging te kunnen scheppen, tegen de andere joden in opstand komen. Die rebellie vormt nu juist een onderdeel van de joods-Israëlische identiteit. Na zo lang vernederd te zijn geweest en zo lang te zijn vervolgd, was het historisch gesproken ook een noodzakelijke stap om een werkelijke verandering mogelijk te maken. Maar vervolgens dient men zich te realiseren wat men gedaan heeft, en dient men terug te gaan naar zijn bronnen om weer meer joods te kunnen worden in moreel, cultureel en historisch opzicht. Ben-Goerion mocht dan wel schrijven dat ‘’de stichting van de joodse staat een sprong over eeuwen [was]’’, maar dat is in feite nonsens. Men kan niet tweeduizend jaar geschiedenis in één klap uitwissen. Wij zijn zo lang zelf vluchtelingen geweest, waarom kunnen we dan niet de andere vluchtelingen zien? Waarom kunnen we de hopeloze situatie van de Palestijnse vluchtelingen niet erkennen? Waarom helpen we hen niet om hun situatie te verbeteren? Wij zijn verantwoordelijk voor hun erbarmelijke situatie. En het is waar dat mishandelde kinderen later vaak hun eigen kinderen mishandelen, maar toch zullen we deze vicieuze cirkel moeten doorbreken, anders zullen we altijd slachtoffer blijven van ons eigen verleden, van onze eigen tekortkomingen en opvoeding en zullen we niet in staat zijn onze eigen toekomst vorm te geven. We blijven dan gevangenen van onze -- vooral zelf -- gecreëerde eigen angsten.

Meer over het hoofstedelijke echtpaar Ron en Rosa van der Wieken later.