Peter van Walsum Oud-Diplomaat 4

John Pilger: 'what is the difference in principle between human rights violations committed by the regime and those caused by your committee? Peter van Walsum: It's a very complex issue Mr Pilger.'

De vraag die wij onszelf moeten stellen is of Adolf Eichmann dan wel Peter van Walsum aberraties zijn in de geschiedenis van de westerse beschaving, of dat ze behoren tot het moderne menstype. Volgens Hannah Arendt en Harry Mulisch, die beiden over het fenomeen Eichmann schreven, hebben we hier niet te maken met een afwijking van de soort. Dit zijn wij, mensen die in staat zijn om op bevel op grote schaal te moorden. De Banaliteit van het Kwaad, noemde Hannah Arendt het. En Harry Mulisch schreef in 1961 in zijn onovertroffen boek De Zaak 40/6:

'Eichmann is definitief geschiedenis geworden. Waar praat ik nog over? Mensen bedreigen mensen met een vernietiging, waarnaast de jodenmoord een bagatel zal worden, een herinnering uit de goede oude tijd. En geen Amerikaan of Rus die, komt het bevel, zal weigeren de bommen in het zachte vlees van hele volkeren te werpen -- zo min als Eichmann weigerde. Wat hebben wij eigenlijk over Eichmann te beweren? Wij, die zelfs de ongeborenen bedreigen: en die oorlog tegen ons nageslacht is al (sinds Hiroshima) zestien jaar aan de gang! Maar zoiets heet geen 'oorlog' meer, dat heet een vervloeking. Hier vervloekt de mens zichzelf, zijn eigen kindskinderen, hieruit spreekt een haat zo fundamenteel, dat wij wel moeten vrezen, de mens nog altijd overschat te hebben.'

Hoe wapenen wij ons tegen Eichmann en Van Walsum en al die anderen die gedachteloos bevelen uitvoeren, dus tegen de doodgewone man, die als ambtenaar een Schreibtisch-Mörder is die de moloch voedt? Het christendom bleek onvoldoende te zijn, de kapitalistische- en de communistische ideologie bleken onvoldoende te zijn. Wat dan? Ik bedoel: hoe bestrijden we onszelf? Want de vijand zijn wijzelf. Eichmann en Van Walsum zijn slechts radertjers in de vernietigingsmachine die ons bestaan dicteert, zowel in oorlogstijd als in vredestijd, een systeem dat wij allen bewust in stand houden. Waar we mee te maken hebben is niet het vlees geworden spectaculaire kwaad, het probleem is ook niet de sociopaat of de fanaticus, het is allemaal veel erger. Het probleem is de keurig sprekende, goed in het pak zittende gewone man die gedachteloos datgene uitvoert wat hij/zij als normaal is gaan vinden. De banaliteit van het kwaad, dat is het grote gevaar. Maar hoe nu verder? Harry Mulisch schreef dit: 'Ik zou willen zeggen: wie niet geloven kan en dus ook niet geloven kan dat massamoord in waarheid verschrikkelijk is, laat die het dan tenminste willen geloven... en wel op grond van niets.' Gelijk heeft hij, meer is er niet. Eichmann en Van Walsum zijn menselijke mogelijkheden waartegen geen remedie bestaat. Alleen zijzelf kunnen hun eigen remedie zijn.

Wat valt er dan nog te zeggen? Dit: de NRC-journalist die Peter van Walsum aan zijn lezers presenteerde 'als het beste dat Nederland in huis heeft' , als iemand die 'zijn naam als eigenzinnig denker met scherpe tong waar[maakte],' is geen journalist, maar een bedrieger, een propagandist die niet geinteresseerd is in de werkelijkheid, maar in de plaats die iemand inneemt op de apenrots. Wanneer journalisten dit soort mensen prijzen is het einde zoek. Daarom heeft de mensheid echte journalisten nodig, kritische mensen voor wie normen en waarden nog betekenis hebben, journalisten die ons keer op keer duidelijk maken 'dat massamoord in waarheid verschrikkelijk is'. Journalisten als deze:

John Pilger: Aren't the deaths of half a million children mass destruction?

Peter van Walsum: I don't think you can use that argument to convince me.

Op die manier weten we tenminste met wie we te maken hebben.

Meer hierover later.