Peter van Walsum Oud-Diplomaat 3

John Pilger: Why should the civilian population, innocent people, be punished for Saddam's crimes? Peter van Walsum: It's a difficult problem.


Denkende aan de motieven van Peter van Walsum kwam ik terecht bij de benauwende documentaire die twee joodse intellectuelen maakten van de 350 uur beeldbanden van het Eichmann-proces, dat begin jaren zestig in Jeruzalem plaatsvond. Tegen het einde van de ruim twee uuur durende The Specialist. Portrait of a Modern Criminal ziet de kijker hoe Eichmann ondervraagd wordt door een jonge Israelische rechter, die deze SS-er, medeverantwoordelijk voor de moord op miljoenen joodse Europeanen, confronteerde met de belangrijkste vraag, die over de moraliteit.

Nadat Eichmann op een vraag van de openbare aanklager had geantwoord: 'Ik vond het vreselijk, meer dan iemand zich kan voorstellen. Ik verzocht mijn superieur zeer vaak om overplaatsing om andere taken te verrichten... Ik heb eenvoudigweg bevelen uitgevoerd en ben gewoon met mijn werk doorgegaan,' vraagt de rechter in het Duits aan hem:

'Heeft u nooit een conflict, wat men noemt gewetensconflict, gehad tussen uw plicht en uw geweten?

E: 'Men zou het een staat van gespletenheid kunnen noemen. Een bewuste toestand van gespletenheid, waarbij men van de ene naar de andere zijde kon vluchten.

R: 'Het was noodzakelijk om afstand te doen van het eigen geweten?'

E: 'Zo zou men het kunnen zeggen, ja, en wel omdat men de werkelijkheid zelf niet kon beheersen en reguleren.'

R: 'Behalve dan als men de eigen verantwoordelijkheid had genomen. Als er meer civil-courage was getoond was alles anders geweest. Denkt u niet?'

E: 'Zeker, als deze civil-courage ook hierarchisch geregeld zou zijn.'

R: 'Dan was het dus niet het lot, een onvermijdelijk lot dat moest gebeuren?

E: 'Het is een vraagstuk van menselijk gedrag. Zo is het gebeurd, het was oorlogstijd, iedereen dacht: ''Het is zinloos om er tegen te vechten." Het is slechts een druppel in de oceaan. Wat voor zin heeft het? Het is zinloos, het zal goed noch kwaad uitrichten. Ik denk dat het allemaal ook te maken had met de tijd, met een tijdperk, met ideologische scholing, rigide discipline en dat soort zaken.'

R: 'Destijds was het dus zeer moeilijk voor een individu om de consequenties te accepteren van de weigering bevelen uit te voeren.'

E: 'In die tijd was de misdaad door de staat gelegaliseerd. Het was de verantwoordelijkheid van degenen die de bevelen gaven.'

R: 'Hetgeen u uw idealisme noemde bestaat er dus uit dat u de bevelen van bovenaf zo goed mogelijk uitvoerde.'

E: 'Mijn opvatting was dat gezien het nationalisme dat ik aanhing ik mijn plicht uitvoerde, gebaseerd op mijn eed van trouw. Zo begreep ik dat. Vandaag de dag realiseer ik me dat alle nationalismen in hun extreme vorm tot grof egoisme leiden en dat van daaruit het slechts een kleine stap is naar radicalisme.'


De Banaliteit van het Kwaad, zo noemde Hannah Arendt het.

Ik sprak erover met een van de makers van The Specialist, de joods-Israelische cineast Eyal Sivan:

'Tijdens jouw masterclass vroeg een dame waarom je Adolf Eichmann in de film The Specialist niet afgebeeld had als het vlees geworden kwaad.

Ze maakte een vergissing, en dat komt omdat ze net als zoveel anderen gevangen zit in clichébeelden. Ik heb hem wel degelijk geportretteerd als het kwaad, maar niet via het ‘romantische’ beeld van het kwaad, zoals dat doorgaans in films en op het toneel getoond wordt, als een duivel. Het kwaad bij Eichmann was de absolute correctheid, was het normale aan hem, niet het psychopathische, dat bezat hij niet. Het kwaad bij hem was het niet nadenken, het klakkeloos uitvoeren van bevelen, zoals miljoenen anderen dit ook doen. Hij was een bureaucraat, een uitvoerder van bevelen. Wat ik in de documentaire heb gedaan is Eichmann terugplaatsen in de normaliteit, ik heb hem weer een mens gemaakt. Eichmann was een beambte die met papieren schoof, telefoneerde en telexte, een troubleshooter, hij was de productiemanager van de genocide, een punctuele organisator, ordelijk, toegewijd, altijd en eeuwig loyaal, zonder enig charisma, maar wel met een groot talent voor het zo efficiënt mogelijk laten transporteren van ‘biologisch materiaal’.‘materiaal’ afgeleverd was dan onderging het ‘een speciale behandeling’ waarmee hij het niet eens was. Maar aangezien hij niet verantwoordelijk was voor dat deel van het productieproces vond hij zichzelf niet bevoegd zich daarover uit te spreken. Eichmann zag zichzelf als een klein schakeltje in een groot proces dat een doel diende die hij niet had bepaald maar zijn hoogste superieuren. Hij deed alleen zijn werk, de man was niet bloeddorstig, integendeel hij kon zelfs niet tegen het zien van bloed. En ondertussen was hij medeverantwoordelijk voor de industriële massamoord. Zonder zijn toegewijde inzet was dit allemaal niet mogelijk geweest. Hij was blij en trots als zijn werk goed verliep. Desondanks blijkt uit niets dat deze SS’er een fanatieke ideoloog was, of een overtuigde nazi, Mein Kampf‘ had hij slechts doorgebladerd. Het moderne kwaad is niet spectaculair, het is het niet nadenken over de consequenties van daden. Eichmann verplaatste zich niet in de ander, in zijn slachtoffers. Gespaltenheit’ noemde hij dat zelf. Juist het feit dat dit een veel voorkomende doodnormale houding is, maakt het zo angstaanjagend. Eichmann werd onmiddellijk alom afgeschilderd als het absolute kwaad omdat hij niet mocht gaan lijken op een doorsnee westerling. Dan komt het te dichtbij, en kunnen we niet meer onszelf wijs maken dat wij niet zo zijn. In potentie lopen er miljoenen Eichmannen rond, die zodra de tijd rijp is aan de slag gaan, gehoorzaam hun werk zullen doen. Overal functioneert dit mensentype, in Israel, in Nederland, in de Verenigde Staten. De bureaucraat, de conformist, dat is de hedendaagse vorm van het kwaad. En dat beeld is voor de meeste burgers onacceptabel. Vandaar dat die mevrouw erop bleef hameren dat wij Eichmann veel meer als een duivel hadden moeten portretteren.' Het echt gruwelijke aan hem was dat hij geen monster maar een spiegel is, waarin we de industriële samenleving weerspiegelt zien. Hij was geenszins het klassieke gezicht van het kwaad. Rony Brauman, met wie ik het script schreef, en ik probeerden aan de hand van de originele opnamen van het proces duidelijk te maken dat Eichmann een modern mens was, in staat zich telkens weer aan te passen. Een gespleten mens, die zijn geweten kon uitschakelen zodra dit noodzakelijk was. Wanneer het had hij slechts doorgebladerd. Het moderne kwaad is niet spectaculair, het is het niet nadenken over de consequenties van daden. Eichmann verplaatste zich niet in de ander, in zijn slachtoffers.'

En als vanzelf voert deze beschrijving ons naar de Nederlandse oud-topdiplomaat Peter van Walsum. Kon die zich verplaatsen 'in de ander, in zijn slachtoffers?' Leest u zelf:

In December 1999 John Pilger asked Peter van Walsum, Chairman of the UN Sanctions Committee to explain why Iraq is still being subjected to economic sanctions. The transcript of the interview appears below.

John Pilger: Why should the civilian population, innocent people, be punished for Saddam's crimes?

Peter van Walsum: It's a difficult problem. You should realise that sanctions are one of the curative measures that the Security Council has at its disposal. And obviously they hurt. They are like a military measure.

JP: But who do they hurt?

PW: Well, this, of course is the problem, but with military action, too, you have the eternal problem of collateral damage.

JP: So an entire nation is collateral damage? Is that correct?

PW: No, I am saying that sanctions have (similar) effects. You understand we have to study this further.

JP: Do you believe that people have human rights no matter where they live or under what system?

PW: Yes.

JP: Doesn't that mean that the sanctions you are imposing are violating the human rights of millions of people?

PW: It's also documented that the Iraqi regime has committed very serious human rights breaches.

JP: There is no doubt about that. But what is the difference in principle between human rights violations committed by the regime and those caused by your committee?

PW: It's a very complex issue Mr Pilger.

JP: What do you say to those who describe sanctions that have caused so many deaths as 'weapons of mass destruction' as lethal as chemical weapons?

PW: I don't think that's a fair comparison.

JP: Aren't the deaths of half a million children mass destruction?

PW: I don't think you can use that argument to convince me. It is about the invasion of Kuwait in 1990.

JP: Let's say the Netherlands was taken over by a Dutch Saddam Hussein, and sanctions were imposed, and the children of Holland started to die like flies. How would you feel about that?

PW: I don't think that's a very fair question. We are talking about a situation which was caused by a government that overran its neighbour, and has weapons of mass destruction.

JP: Then why aren't there sanctions on Israel which occupies much of Palestine and attacks Lebanon almost every day of the week. Why aren't there sanctions on Turkey which has displaced 3 million Kurds and caused the deaths of 30,000 Kurds?

PW: Well, there are many countries that do things that we are not happy with. We can't be everywhere. I repeat it's complex.

JP: How much power does the United States exercise over your committee?

PW: We operate by consensus.

JP: And what if the Americans object?

PW: We don't operate.

Zie: http://www.johnpilger.com/page.asp?partid=118

De woorden spreken voor zich. De sancties die tot de dood van tenminste een half miljoen Irakese kinderen onder de vijf jaar hadden geleid worden door Van Walsum 'heilzame maatregelen' genoemd 'en natuurlijk doen die pijn. Ze zijn als een militaire maatregel.' Maar dan wel gericht tegen een weerloze burgerbevolking, hetgeen in strijd is met het internationaal recht aangezien militairen de burgerbevolking dienen te ontzien en zeker niet als doelwit mogen gebruiken, wat Van Walsum ook moge beweren of suggereren. In zijn ogen zijn de honderduizenden doden kinderen onder de vijf jaar een te verwaarlozen detail in het geheel, want volgens deze ambtenaar, vader van vier kinderen: 'with military action, too, you have the eternal problem of collateral damage.' Meer dan 500.000 Irakese kinderen gedood, maar Peter van Walsum vindt, in navolging van Madeleine Allbright, die prijs kennelijk niet te hoog. En ik denk dat ook Eichmann dit zonder enige gewetenswroeging had geacceptererd. Het is altijd makkelijk over leven en dood van andermans kinderen te hebben, zolang je eigen kinderen maar in alle vrede en rijkdom kunnen opgroeien.

JP: Aren't the deaths of half a million children mass destruction?

PW: I don't think you can use that argument to convince me. It is about the invasion of Kuwait in 1990.

Is Peter van Walsum nu Adolf Eichmann? Nee, zeker niet. Peter van Walsum is Peter van Walsum, volgens de NRC 'het beste dat Nederland in huis heeft,' die 'zijn naam als eigenzinnig denker met scherpe tong waar[maakte].'

Tegenover de NRC verklaarde deze topdiplomaat dat hij 'vreselijk veel zin in deze baan [had],' maar de krant verzuimde daaraan toe te voegen dat Van Walsum als voorzitter van het sanctiecomite al geruime tijd wist dat de consequentie van zijn baan genocide was.

Immers: After Denis Halliday resigned as UN Humanitarian Coordinator for Iraq in October 1998, von Sponeck took over, heading all UN operations in Iraq and managing the Iraqi operations of the Oil-for-Food program.[1] Von Sponeck together with Jutta Burghardt, head of the UN World Food Programme in Iraq, resigned in February 2000 for the same reason as Halliday, to protest UN's Iraq sanctions policy. Von Sponeck and Halliday wrote an article in The Guardian explaining their position, accusing the sanctions regime of violating the Geneva Conventions and other international laws and causing the death of thousands of Iraqis.[3]

Zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Hans_von_Sponeck

Meer over de motieven van Peter van Walsum later.

The Specialist. Portrait of a Modern Criminal Er zijn miljoenen specialisten in de moderne wereld.

http://www.amazon.co.uk/Specialist-DVD-Region-US-NTSC/dp/B00006IUI6/ref=sr_1_6?ie=UTF8&s=dvd&qid=1260190582&sr=8-6