Beschrijving
Voor veel mensen is het bestaan van de vrije wil vanzelfsprekender dan het bestaan van God. Peter van Walsum is zo iemand. Hij raakte heel geleidelijk en zonder crises van zijn geloof in God af, maar kan onmogelijk met dezelfde gelijkmoedigheid omgaan met twijfel aan het bestaan van de vrije wil.Religies hebben bij definitie moeite met de vrije wil omdat ze niet goed weten hoe ze die met de alwetendheid van God moeten rijmen. In de wetenschap heeft de vrije wil zich de laatste tachtig jaar kunnen handhaven dankzij de onzekerheid die inherent is aan de quantummechanica. Maar met de naderende eenwording van de quantummechanica en Einsteins algemene relativiteitstheorie dreigt die ruimte verloren te gaan. Hoe meer de gaten in onze kennis worden gedicht, hoe duidelijker het wordt dat wetenschap en vrije wil elkaar in laatste instantie ook niet verdragen. En wat dan?
Als de vrije wil door de wetenschap tot een illusie wordt verklaard, is het ook gedaan met het begrip verantwoordelijkheid. Dat zal diep ingrijpen in ons bestaan: de mens kan niet leven zonder vrije wil en de samenleving kan niet functioneren zonder verantwoordelijkheid.
Recensie(s)
NBD|Biblion recensieHeeft de mens een vrije wil? De auteur relateert deze vraag aan de bevindingen van de natuurwetenschappen, die alles gedetermineerd zien; dan heeft de mens dus geen vrije wil. Van Walsum besteedt uitgebreid aandacht aan de algemene relativiteits- en de quantumtheorie en aan de vaak tegengestelde bevindingen van beroemde fysici. Het wachten is nu op 'de theorie van alles', die alle theorieen betreffende de macro- en microfysische wereld in een overkoepelende theorie verenigt. Dat Van Walsum zelf geen fysicus is (hij is jurist en gepensioneerd diplomaat), is hier een voordeel: hij weet het voor leken bijzonder helder uiteen te zetten. Ook de relatie tussen geloof en wetenschap kent hier haar strijd. Want heeft de mens een vrije wil, dan wordt God toeschouwer bij het menselijk leven; is zijn wil niet vrij, dan vervaagt de menselijke verantwoordelijkheid en wordt het leven zinloos. Van Walsums eigen visie voert hem tot de slotsom 'Alles ligt vast en toch is er vrije wil'. Hoe dit kan, komt men te weten door het boeiende boek te lezen.
(NBD|Biblion recensie, Drs. J. Kleisen)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten