Internet 6

Als we het over de massamedia hebben, dan hebben we het onvermijdelijk over 'de waarheid', over het feit dat onze massamedia elke dag weer bepalen wat de waarheid is en wat niet. Volgens de ombudsman van de Volkskrant, Thom Meens, 'moet de waarheid ergens in het midden liggen.' De waarheid verandert dus met de dag, aangezien de waarheid de uitkomst is van wat de consumenten bepalen wat de waarheid is. De achterliggende gedachte is: hoe hoger de oplage des te groter de waarheid. Zie: http://www.volkskrantblog.nl/bericht/240093

Welnu, over die waarheid schreef de journalist Ryszard Kapuscinski in 1988: 'Sinds de ontdekking dat informatie een product is die torenhoge winsten oplevert, is deze niet meer aan de traditionele criteria van waarheid en leugen onderworpen, maar is ze geleidelijkaan aan volkomen andere wetten ondergeschikt gemaakt, namelijk die van de markt, met hun streven naar steeds hogere inkomsten en naar een monopolie.'

Het gevolg is dat dit soort informatie fundamenteel is veranderd, en daarmee ook de waarheid. Kapuscinski: 'Vroeger had de correspondent van een krant, een persagentschap of de radio eeen hoge mate van zelfstandigheid en het recht op eigen initiatief -- hij zocht informatie, probeerde iets te ontdekken, iets te scheppen. Tegenwoordig is hij een pion die als een schaakstuk wordt verplaatst door zijn baas in de centrale (die zich aan het andere eind van de aardbol kan bevinden). Deze baas beschikt over informatie omtrent de gegeven gebeurtenis uit velerlei bronnen tegelijk, hij kan een heel ander beeld van de gebeurtenissen hebben dan de reporter ter plaatse. Zonder te wachten op de resultaten van het werk van zijn reporter informeert de centrale hem wat men van die gebeurtenis weet, en verwacht van hem louter en alleen een bevestiging dat de situatie er inderdaad zo voor staat als de centrale zich voorstelt.'

Recentelijk bleek dit weer eens toen de Nederlandse commerciele massamedia zichzelf en hun klanten hadden wijs gemaakt dat de Israelische oorlogsmisdaden de schuld waren van Hamas. Groot was dan ook de verbazing toen de correspondenten na het bloedbad van de Israelische strijdkrachten de Gazastrook inmochten en ontdekten dat de Palestijnse bevolking Hamas niet de schuld gaf van de Israelische terreur. De Trouw-redactie schreef verbijsterd: 'De woede van de Palestijnen lijkt zich te richten op Israël, niet op Hamas.' http://www.trouw.nl/nieuws/wereld/

article2011148.ece/Gaza_ontwaakt_in_stof_en_puin_.html'

En die waarheid kon natuurlijk niet, want de Nederlandse massamedia hadden eerder al bepaald dat Hamas de schuldige was. Dus werd door Trouw de free-lance correspondente Jetteke van Wijk op pad gestuurd om alsnog Palestijnen te vinden die Hamas de schuld gaven van de Israelische oorlogsmisdaden. En ja, ze vond er vier en daarmee werd, in ogen van de redactie, de eerdere bewering alsnog gerechtvaardigd. Hetzelfde deden de NRC en de Volkskrant. Alex Burghoorn, die voor het CIDI optreedt en correspondent van de Volkskrant is, werd zelfs op pad gestuurd om te bewijzen dat 'Hamas burgers als menselijk schild [ zou] hebben gebruikt' maar ondanks zijn zoektocht moest hij toegeven dat 'overlevenden [dat] niet bevestigen.'

De waarheid, de werkelijkheid wordt in de centrale bepaald door ideologen, de waarheid, de werkelijkheid wordt niet langer bepaald door journalisten ter plaatse. Die krijgen opdracht een van te voren bepaalde waarheid, werkelijkheid te vinden, zoals Kapuscinski ontdekte.

Ook daarom is internet zo belangrijk geworden. Zo zijn we zijn niet meer afhankelijk van de ideologische berichtgeving van de massamedia, die op jacht zijn naar zo hoog mogelijke winsten.

Maar deze waarheid ontgaat ombudsman Meens, en wel om de simpele reden dat hij anders niet tot ombudsman zou zijn benoemd door zijn werkgever.