Ko Colijn. Professor 11

Twintig jaar geleden interviewde ik Yehoshua Harkabi over zijn boek Israël’s Fateful Decisions.  Als voormalig hoofd van de Israëlische Militaire Inlichtingen Dienst die van binnenuit wist door welke ideologie de zionisten gemotiveerd worden, schreef de oud generaal: ‘

Niet alleen heeft de politiek van een bepaalde groep leiders Israël een pijnlijke erfenis nagelaten, maar achter de fiasco’s waaraan ze zich schuldig hebben gemaakt, gaat een gevaarlijk en bedrieglijk wereldbeeld schuil… Internationale betrekkingen in de moderne betekenis berusten op de opvatting van gelijkwaardigheid tussen de verschillende politieke entiteiten. Deze opvatting van gelijkheid is het judaïsme vreemd. Het joodse denken verdeelt de wereld in tweeën: het Joodse volk versus de niet-Joden… Het zich bewust zijn van de valkuilen van etnocentrisch denken is belangrijk voor een volk als dat van de Joden, wier zelfbeeld maar al te snel hun visie op de betrekkingen tussen henzelf en de rest van de wereld vervormt… Geen enkele factor bedreigt Israëls toekomst zozeer als de overtuiging van het eigen gelijk… Naar mijn mening vormt de eigendunk een groter gevaar voor Israël dan het antisemitisme… Zelfkritiek is noodzakelijk om… de overtuiging van het eigen gelijk te neutraliseren, een overtuiging die voorkomt uit een fundamentele joodse houding,’

aldus Harkabi, die daarbij onder meer verwees naar het joods messianisme. De hoogleraar geschiedenis en internationale betrekkingen, die aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem en aan Princeton University in de Verenigde Staten doceerde, waarschuwde in zijn boek dat 

‘de crisis waar de natie voor staat allesomvattend [zal] zijn. Het zal bitter zijn omdat velen zullen moeten toegeven dat zij in een fantasiewereld hebben geleefd.’ 

Het interview met professor Harkabi kunt u lezen in mijn boek De oneindige oorlog.

Ko Colijn. Zwijgen tot je ontploft.

20 jaar na dato heeft nu ook Ko Colijn van Vrij Nederland enige ruimte gevonden om in een column even aandacht te besteden aan de waarschuwingen van Harkabi. 22 jaar zwijgen en de propaganda napraten tot het niet meer kan. Dat is de Nederlandse journalistiek:

Israël lijdt jaren aan het Harkabi-syndroom

Elk boek over de Israëlische buitenlandse politiek verkondigt op de eerste bladzijde: 'The state of Israel is at a crossroads. If Israel takes the wrong turning her future existence will be in doubt.'

Zo ook het boek Israel's Fateful Decisions (1988) van Yehoshafat Harkabi. Tweeentwintig jaar geleden al betoogde deze voormalige chef van de Israëlische Militaire Inlichtingendienst tot consternatie van zijn geharnaste landgenoten dat Israël zich eigenlijk geen enkele fateful decision meer kon permitteren, zich moest terugtrekken uit de bezette gebieden en niet langer moest wachten met het stichten en erkennen van een Palestijnse staat op de Westoever van de Jordaan.

Harkabi waarschuwde voor het noodlottige alternatief: dat Israël zijn toevlucht zou zoeken tot extreme en repressieve oplossingen, waarmee het onvermijdelijk nationale zelfmoord over zich zou afroepen.

Harkabi heft de vinger tegen het ultrarealisme dat de Israëlische buitenlandse politiek domineert. Dat doorgeschoten op zekerheid spelen is de vulgarisering van het overigens redelijke principe dat alles in de buitenlandse politiek begint en eindigt met 'nationale veiligheid'. Maar als je denkt dat andere staten niet slechts je tegenstander, maar je vijand of zelfs crimineel zijn, ben je op de verkeerde weg. De grootste fout die je kunt maken, is lijden aan blinde zelfrechtvaardiging, of andersom: gebrek aan zelfkritiek. Harkabi's waarschuwing, naar aanleiding van Israëls zwaar bekritiseerde oorlog in Libanon (vanaf 1982), heeft niet als wake-up call gewerkt.

Door de benauwde lens van het strategisch denken is de Israëlische actie tegen de Mavi Marmara trouwens goed te begrijpen. De actievoerders hadden luid en duidelijk verklaard dat het niet alleen een humanitaire missie was, maar dat zij ook een politiek doel hadden: het breken van de door Israël ingestelde zeeblokkade. Dan is het ook niet verwonderlijk dat Israël zich vervolgens afvraagt wat daar de consequenties van zouden zijn. Bijvoorbeeld dat - zoals vóór de Gaza-oorlog regelmatig gebeurde - wapentransporten over zee naar Gaza zouden kunnen worden hervat.

In de uitvoering en begeleidende propaganda ging vervolgens alles fout. De commando's lieten zich schietend (met rubberkogels en geluidsbommen?) neer aan dek van het actieschip, de gehaaidste actievoerders dachten dat ze met scherp beschoten werden en verweerden zich, waarop Israëlische commando's inderdaad killing fire toepasten. En dat na een maand van voorbereiding en zelfs overleg tussen Ankara en Tel Aviv!

- Het zou me niet verbazen als de dagen van de blokkade niet zijn geteld

In de hypercorrectie na de woede over het disproportionele geweld in internationale wateren, is de actie van het konvooi vervolgens een 'provocatie' genoemd. Die actievoerders konden toch weten dat Israël een blokkadebreuk nooit zou accepteren? Dat gaat me nu weer veel te ver, er zijn voldoende motieven aan te voeren om de 'zet' als een logische en zelfs legitieme poging te zien om een eind te maken aan de wurggreep op Gaza. Net zo logisch en legitiem als de poging van Israël om dat gebied in elk geval raketvrij te houden, enzovoort, enzovoort, back to 1967, de Zesdaagse Oorlog en de bezette gebieden die Israël nog altijd niet ruilt tegen vrede.

Door de brede lens van de internationale politiek is de Israëlische commandoactie een schoolvoorbeeld van het falen waar Yehosfahat Harkabi tweeëntwintig jaar geleden al voor waarschuwde. Misrekening door ultrarealisme en gebrek aan zelfkritiek zijn troef. Alle journalisten en opinievormers werden vorige week vrijdag de hele dag door bestookt met (deels gemanipuleerde) YouTube-filmpjes en digitale propaganda vanuit de Israëlische ambassades om recht te praten wat eerder die week krom was gegaan.

Lees verder: 

http://www.vn.nl/Opiniemakers/Ko-Colijn/Artikel-Ko-Colijn/Israel-lijdt-jaren-aan-het-Harkabisyndroom.htm