Israel als Schurkenstaat 258

De NRC:

‘Geen verzet maar overleven’

Door onze correspondent

Bram Vermeulen

ISTANBUL, 3 JUNI. De 29-jarige

antropologe Anne de Jong heeft

blauwe plekken ophaar bovenar-

men en op de achterkant van haar

benen. Dat zijn de plekken waar de

rubberenkogels uit de geweren

van de Israëlische commando’s

haar maandagochtendwisten te

raken toenze aanboord kwamen

van deschepen die opweg waren

naar Gaza.Daar schrokze van.„Ik

ben maar een academicus. Nor-

maal zit ik ineen bibliotheek.

Daar hebben we geen kogels.”

Eindelijk kan ze haar verhaal

kwijt, hierop AtatürkAirport in

Istanbulvoorde balievanTurkish

Airlines waarmee zedeze ochtend

nog doorvliegt naar Amsterdam.

Drie dagen lang is er geen con-

tact metde buitenwereldmogelijk

geweest. Drie dagenlang laghet

informatiemonopolieover dege-

beurtenissen op de Middellandse

Zee bij de Israëlische autoriteiten,

die haar en ruim 600 andere actie-

voerders vasthielden.

Slapen mocht niet. Ondervra-

gingen gebeurde in afwezigheid

van een advocaat. De meeste arres-

tanten kregen een formulier in het

Hebreeuws voorgelegdwaarin ze

schuld moesten bekennen voor

het illegaal binnenkomen van Is-

raël. „Heel naar”, zegt De Jong.

Het geduld vande activisten,

hun achterban en journalisten

werd in de laatste24 uur verder op

deproef gesteld. De drievliegtui-

gendiede actievoerders naar Is-

tanbul zouden terugvliegen, in

opdracht van de Turkse regering,

bleven tergend langaan de grond

in Israël.

De papierenvan sommigeinzit-

tenden zoudenniet kloppen. Is-

raëlische aanklagers zouden drie

leden van de Turkse hulporganisa-

tie IHH willen vervolgen. Toen dat

bekend werd, kwamde hele groep

opnieuw in verzet: iedereen vrij of

niemand vrij.

Als de honderden activisten

ronddrieuur indenachteindelijk

aan Turkse grond staan en hun

vuistenballen voor detientallen

camera’sblijft Annede Jonguren

onvindbaar. In plaats van dein-

gang naar deVIP-kamer verdwijnt

ze direct in een anderebus naar

het ziekenhuis voor eengezond-

heidscontrole. Verscheidene acti-

vistenzijnonwel gewordennahet

drinkenvan waterverstrektdoor

de Israëlische autoriteiten en spre-

kensamenzweerderig overmoge-

lijkevergiftiging. Vergezochtmis-

schien voor de nuchtere thuisblij-

vers maar activistenals Anne de

Jong kijken in deze tijden nergens

meer van op.

„Dan ligje daar metje handen

op jerug gebondenmet tweesol-

datenopje rugdie zeggen: ‘je

dwingtons omjepijnte doen. Je

doet jezelf pijn.’ Op het moment

dat we kappenover onze hoofden

krijgen dan denk je dat je in de ver-

keerde film terecht gekomen bent.

Alsof je op Guantánamo Bay te-

recht gekomenbent. Ikkan het

nog steeds niet helemaal bevat-

ten.”

Anne deJong voer nietmee op

de Mavi Marmara, het grote Turk-

seschipwaarop tenminstenegen

activisten de worsteling met de Is-

raëlische commando’s met de

doodmoesten bekopen. DeJong

bekeek de bloedigeknokpartij van

een afstand.„Je zietmensen neer-

vallen. Ze komen met geluidsbom-

men en traangas op jouw boot af.

Ik dacht: wij kunnen de volgende

zijn. We hebbentoen alleenmaar

geroepen: wijzijn geweldloos, we

vormen geen bedreiging.”

Volgensde Israëlischeregering

werden de soldaten gedwongen te

reageren op het geweld waarmee

zeop deTurkseboot werdenont-

vangen, met stokken en messen.

De televisiebeelden bevestigen

dat, maar vertellen volgens De

Jong slechtseen deel vanhet ver-

haal.

„Het is interessant om te zien

dat zede beeldenvan het eerste

uurvande aanvalhebbengewist.

Het eerste uur zijnde mensen ge-

weldloos gebleven. Maarals jij om

jeheenmensen metkogelgatenin

het voorhoofd ziet, dan is die reac-

tieniet zovreemd. Jezit opeen

boot, je kunt nergensheen. Je zit

opgesloten. Het wasgeen verzet,

het was overleven.”

Debeschuldiging vanprovoca-

tie wijst ze van de hand als „bizar”.

De Israëlische premier Benjamin

Netanyahu noemde het konvooi

gistereneen „haatboot”, die, als

hij was doorgelaten,door „tiental-

len, honderden”schepenmet wa-

pens uit Iran zou zijn gevolgd.

DeJong verzekert dat er geen

wapensaanboord waren.Deboot

werd voor vertrek door de Turkse

autoriteiten doorgelicht.

AnnedeJong wildewat doen

voor de inwoners vande Gaza-

strook. Het lezen van kranten of

het organiseren van conferenties

overdenu bijnadriejaardurende

Israëlische blokkade van de Gaza-

strookwas wat haar betreft niet

genoeg. „Soms moet je gewoon

zeggen: ditgebeurt nu. Ditiseen

mensenrechtenschending op gro-

teschaal.Dit kunnenwenietlaten

gebeuren. Ik vind dat we dat aan

eengroter publiekduidelijkmoe-

ten maken.”

In Turkije wordt inmiddels

druk gesproken overhet volgende

konvooi naar de Gazastrook. De

Amerikaanse regering zou de

Turkse regeringhebben afgehou-

den van het idee deze keer een ge-

wapende patrouillemet deboten

mee te sturen.

AnnedeJong gaateerstevente-

rug naar Nederland. „Om mijn

moeder eendikke knuffel tege-

ven. Endaarna kijkenof Israëlde

blokkade opheft. Zo niet dan ga ik

weermeteen konvooimee. Zeker

weten.”

Een van de opvarenden van

het door Israël geënterde

hulpkonvooi voor de

Gazastrook was de

Nederlandse Anne de Jong.

Ze deed haar verhaal op de

luchthaven van Istanbul.

‘Je ziet mensen

neervallen’

Anne de Jong