Henk Hofland 32

De bewust gekweekte onderkaste van het neoliberalisme.

Henk Hofland, ik wil nog een keer terugkomen op het volgende dat je in de NRC schreef:

'Wilders heeft het politieke kapitaal ontdekt dat in de lust van de wrok schuilt. Dat valt te lezen op veel blogs… internet heeft het machtsgevoel van de ontevredenen vergroot. Nu kunnen ze de wereld in hun wrok laten delen.'

Dat stel je vanuit de terechte gedachte dat Wilders een bedreiging vormt voor de burgerlijke status quo, en dat we hier dus te maken hebben met een bedenkelijke ontwikkeling. Het is allemaal waar, maar toch verzwijg je daarmee de kern van de zaak. Vooropgesteld dit: zoals de dompteur een leeuw dresseert zo schoolt de opiniemaker zijn publiek. Dat is de taak van de commerciele massamedia. Edward Bernays, de grondlegger van de public relations industrie, maakte dat al in de jaren twintig duidelijk toen hij erop wees dat de journalistieke elite vooral moet zorgen voor ‘regimenting the public mind every bit as much as an army regiments the bodies of its soldiers.’ Dat kan nu eenmaal niet anders in een massamaatschappij, alle neuzen moeten in dezelfde richting staan. En om dit zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen zijn er de opiniemakers die het systeem keer op keer legitimeren. Of zoals jij het vorig jaar zelf zo fraai verwoordde: 'Een natie kan niet zonder een politiek-literaire elite, zoals ze ook niet kan zonder een medische elite, een juridische elite of een elite van ingenieurs.'

http://www.groene.nl/2009/12/de-toekomst-van-bedrukt-papier

Oke, so far, so good, maar nu. Net zoals elk systeem zijn 'elites' nodig heeft, zo heeft elk bestel ook zijn onderkaste nodig die het vuile, zware en eentonige werk doet, anders moeten de 'elites' dit zelf doen en dat is natuurlijk ondenkbaar. Klassen moeten blijven bestaan, daar is zeker de bourgeoisie diep van doordrongen. Het gevolg is dat er in het zogeheten democratische Westen bewust een onderkaste is gecreëerd, een klasse die haar plaats wist en zonder veel morren haar werk deed, en in ruil daarvoor materieel werd gecompenseerd. Niet teveel natuurlijk, want het bestel dat jij als opiniemaker al die jaren hebt gelegitimeerd is gebaseerd op het adagium van de Amerikaanse robber baron en spoorwegmagnaat E.H. Harriman: 'Never pay a man all he is worth. If you do, there is no profit in him.' Dus niet te veel, maar ook niet te weinig, want anders gaat de werkende klasse om de haverklap staken en de kantjes er vanaf lopen, en dat weer is slecht voor de winsten. Dus net genoeg om al die lui in het gareel te houden. Ik denk dat we tot nu toe wat deze analyse betreft het niet wezenlijk met elkaar oneens zijn.

Vanaf dit punt scheiden onze wegen, want jij doet het voorkomen alsof het ware probleem deze bewust gekweekte onderkaste is, alle mensen dus die nu via 'internet ... de wereld in hun wrok laten delen.' Je doet alsof de barbaren ineens van elders komen. Maar je weet beter. De Britse auteur John Berger wees er terecht op dat grote delen van de arbeiders- en zelfs middenklasse 'zich niet helder kunnen uitdrukken als gevolg van de grootscheepse culturele deprivatie. De middelen om datgene wat ze weten te vertalen in gedachten is hen ontnomen… Ze bezitten geen voorbeelden die ze kunnen volgen, waarbij woorden ervaringen duidelijk maken.’

Vandaar de vergroving, het latent analfabetisme, Wilders. Kijk, een vuilnisman hoeft van onze economische ordening Shakespeare niet te kennen om het vuile en zware te doen, ook de computerspecialisten en zelfs de managers mogen culturele analfabeten blijven zolang ze maar zorgen dat de winsten blijven stijgen. En daar draait het allemaal om in het neoliberale laissez faire dat jij al je hele werkzame leven als opiniemaker dient. Al voor de oorlog hebben linkse denkers als Rosa Luxemburg en Emma Goldman ervoor gewaarschuwd dat materiele vooruitgang ten koste van culturele vooruitgang desastreus zou zijn. Het afkoopproces kent namelijk zijn eigen grenzen, en zodra die bereikt zijn blijft er onvermijdelijk een aanzienlijke groep rancuneuzen achter. En dat zien we op dit moment dan ook. Nu kun je de gekweekte culturele onderkaste niet de schuld geven van hun grofheid en ongeletterdheid. Als ze dat niet was geweest dan had jij niet tot de 'politiek-literaire elite' kunnen behoren en dat zou problematisch zijn, want zoals jij zelf stelt 'een natie kan niet zonder een politiek-literaire elite.' Aldus is de cirkel weer rond. En dan kun jij wel in De Groene schrijven dat 'redacties van de serieuze media instituten [zijn] waar honderden specialisten werken. Met onverbiddelijke regelmaat leveren ze het product op basis waarvan de burgerij tot een gefundeerd politiek oordeel komt. Het zou logisch zijn om de productie van dit drukwerk ook tot de publieke voorzieningen te rekenen, zoals gas, water en licht,' maar dat is niet het hele verhaal. Waarom niet? Omdat je daar dan niet bij verteld dat die 'serieuze media' al vanaf het begin dienstbaar zijn geweest aan de macht die nu juist die onderkaste heeft gekweekt. Inzicht en intelligentie verplichten tot eerlijkheid. En die eerlijkheid mis ik in jouw beschouwing. Waarom verzwijg je dat de wereld gehoorzaamt aan de wetten van oorzaak en gevolg? Dus waarom verzwijg je dat onze laissez faire economie al meer dan twee eeuwen is gebaseerd op het adagium 'Never pay a man all he is worth. If you do, there is no profit in him'? Ik bedoel, je hoeft geen communist te zijn om te zien hoe het neoliberalisme functioneert. Een beetje gezond verstand en een goede bril is al meer dan genoeg. Alleen moeten de opiniemakers van de bourgeoisie hun ideologische bril nu afzetten en 'het product [leveren] op basis waarvan de burgerij tot een gefundeerd politiek oordeel komt.' Er zit niets anders op, de rebellerende culturele onderkaste verdwijnt niet en zal dus op de een of andere manier afgekocht moeten worden. Maar in de tussentijd moet de 'politiek-literaire elite' wel bij zichzelf te rade gaan om een serieuze analyse mogelijk te maken. De oude denktrant is een cliche geworden, waar grote groepen mensen genoeg van hebben. Ook de elite heeft verplichtingen, en die zal ze nu waar moeten maken.