Ben Knapen van de NRC 20

De niet door de NRC-lezers aangevochten stelling van Ben Knapen dat 'een brede middenklasse de basis is van een stabiele, democratische samenleving. Immers, armen krijgen niets van democratie en rijken hebben het niet nodig. Juist een middenklasse heeft rechtsregels nodig, toegang tot goed onderwijs, eerlijke rechtspraak, bescherming van de persoonlijke levenssfeer, van openbare orde.' Dit uitgangspunt is weliswaar afkomstig uit de bestuurskunde, maar wordt zonder commentaar door Knapen gebruikt ter illustratie van zijn betoog dat er een bedreigende situatie is ontstaan nu de middenklasse niet meer afgekocht kan worden door de politiek en daarom in woede is ontstoken. Jarenlang heeft die middenklasse zich niet laten horen omdat deze groep comfortabel meedeinde in de economische hoogconjunctuur. Zolang men de eigen directe belangen succesvol kon najagen, maakte het niet uit wie de macht in handen had. Men accepteerde zonder morren dat -- in de woorden van Knapen -- 'Wall Street vele jaren de dienst uit[maakte], praktisch voor elke senatorcampagne [betaalde], kortom, het centrum [was] van financiële, politieke en ideologische zwaartekracht.'

En hoewel ook een deel van de gezeten burgerij kritiek had op de illegale inval in Irak gaf hun krant op de dag van de illegale inval, 20 maart 2003, in een redactioneel commentaar het volgende advies:

'Nu de oorlog is begonnen, moeten president Bush en premier Blair worden gesteund. Die steun kan niet blijven steken in verbale vrijblijvendheid. Dat betekent dus politieke steun - en als het moet ook militaire.'

Kort samenvattend: hoewel de bourgeoisie weet dat de democratie een wassen neus is waarbij de rijken rijker worden terwijl de armen armer worden, en ook weet dat de gewelddadige inval in Irak illegaal was, zwegen ze als het graf zolang zij nog genoten van de 'rechtsregels' noodzakelijk voor hun 'toegang tot goed onderwijs, eerlijke rechtspraak, bescherming van de persoonlijke levenssfeer, van openbare orde.' Maar nu er sprake is van 'onzekerheid in het gezin als het gaat om de vraag of de kinderen het straks beter zullen krijgen dan de ouders,' brokkelt hun vertrouwen in het huidige systeem af.

Dit feit bewijst opnieuw dat de democratie in de praktijk niet veel anders is dan zelfverrijking. Zolang de democratie de gegoede burgerij kan afkopen is er niets aan de hand, maar zodra het kapitalisme weer onvermijdelijk een periodieke economische depressie doormaakt, ontstaan er allerlei ressentimenten, ook bij de NRC-lezer uit de 'brede middenklasse' die 'de basis is van een stabiele, democratische samenleving'. Dat dus die 'samenleving' alles behalve 'stabiel' en 'democratisch' is, laat staan een echte samen-leving verzwijgt de opiniemaker van de gezeten burgerij, want anders zou blijken wat er werkelijk aan de hand is, en zover gaat Ben Knapen nu ook weer niet. Echte critici worden immers gemarginaliseerd. Ben weet precies waar de grenzen liggen.