Pieter Hilhorst. Multimedia.

Dit is Pieter Hilhorst:

Geboren: 7 maart 1966, Voorburg

Pieter Hilhorst presenteert wekelijk op de maandag het radioprogramma OBA Live op Radio 5. Dit dagelijkse radio-magazine wordt op maandag en woensdag door LLiNK verzorgd. In het radioprogramma, dat wordt uitgezonden vanuit de Openbare Bibliotheek te Amsterdam, worden gasten uit de wereld van cultuur, politiek en maatschappij ontvangen.

Ik ken Pieter Hilhorst als columnist voor de Volkskrant. Hij schrijft goedwillende stukjes die vaak net langs de kern van de zaak schampen. Hilhorst behoort tot de generatie mensen die met televisie opgroeiden en zich als multimedia fenomeen hebben ontwikkeld. Ze pakken alles aan, klussen voor de geschreven pers, voor radio, televisie en daarnaast schnabbelen ze dankzij hun bekendheid een extra inkomen bij elkaar. Ik zag Pieter voor het eerst een paar maanden geleden toen ik een jubileum van de sociale advocatuur bezocht om mijn oude kameraad de advocaat Leo Spigt te zien spreken. Maar voordat die als panellid zijn mond kon opendoen, was ik duizelig geworden door het optreden van een jong ogende man in een vlot pak die als 'moderator' van links naar rechts en van voren naar achteren rende met een microfoon voor zich in een poging overal soundbites te ontfutselen. Het werkte me op de zenuwen, het leek wel televisie en dus vertrok ik maar weer naar huis, zonder Leo te hebben gesproken.

Naderhand vernam ik dat het hier een optreden van Pieter Hilhorst betrof. Dit weekeinde werd mij door een alleraardigste jongen en meisje van de omroep LLink gevraagd deel te nemen aan een 'discussie' onder leiding van Pieter Hilhorst over de recente Israelische moordpartij op zee. Ik sloeg het aanbod af met als argument dat er over een dergelijk bloedbad niet te discussieren valt, net zomin als men over genocide een debat houdt. Een bloedbad is een bloedbad en daarmee verwerpelijk. Een dag later belde de omroep terug om te verklaren dat het geen debat zou worden, maar dat ik uitleg zou kunnen geven over het Israelische geweld en over de politieke rol die Turkije speelt. Ik stemde toe onder de voorwaarde dat Pieter op zijn stoel bleef zitten. Die voorwaarde heeft niet geholpen, want ik ontdekte al snel dat Hilhorst niet echt luisterde maar uit was op een van te voren geprogrammeerde boodschap. Ik weet dat aangezien ik zelf al meer dan 40 jaar mensen interview. Interviewen is een vak, het is to go with the flow, of te wel jezelf wegcijferen. Ik probeerde dat vooraf duidelijk te maken door de fotograaf Jeroen Kramer die met mij aan de gesprekstafel zat een complimentje te maken. Ik wees erop dat Jeroen net als andere goede fotografen zichzelf onzichtbaar kon maken en dat dit uitermate moeilijk is, zeker als je een camera bij je hebt die mensen zelfbewust maakt. Bovendien moet je als fotograaf een onvoorstelbaar verfijnd gevoel voor timing hebben, de fotograaf weet al een seconde eerder dat er iets gaat gebeuren, hij loopt op de tijd vooruit, zo niet dan mist hij het moment suprême. De fotograaf moet zodra hij werkt zijn ego vernietigen om te kunnen functioneren. Net als een journalist van de geschreven pers tussen de regels door moet kunnen lezen, moet een fotograaf totaal open staan voor de wereld. Jeroen Kramer begreep het, Pieter Hilhorst niet, zoals onmiddellijk bleek toen hij begon te inverviewen en niet reageerde op wat ik zei. Dat wil zeggen: hij reageerde wel, maar niet binnen de context die ik aandroeg. Hij had een x-aantal vragen en die moesten er doorheen gejast worden. Uit ervaring weet ik hoe je dit soort interviewers moet aanpakken, het komt er simpelweg op neer dat men de vraag ombuigt en gewoon doorgaat met het eigen verhaal.

Als interviewer moet je jezelf helemaal wegcijferen, het draait om je gast, niet om jou. Doe je dit niet dan hoort men op den duur slechts de interviewer met telkens weer wisselende gasten. Alles begint op elkaar te lijken zoals bij slechte acteurs die niet in staat zijn in de huid van de persoonlijkheid te kruipen die ze moeten uitbeelden en je daardoor permanent bewust bent van het feit dat daar iemand iemand anders staat te spelen. Alles wordt kitsch, het interview is een format geworden, een sjabloon. En dat is nu precies het probleem waar mensen als Hilhorst mee kampen. Ze zijn multimedia fenomenen geworden, het draait allemaal om hen en niemand anders. Televisie maakt veel kapot, het is een vormmedium, daarom begint Hilhorst ook als er geen camera is ineens rond te rennen en onderbreekt hij zijn gasten voortdurend, want hij is niet uit op een verhaal, maar op een effect, op een quote, een soundbite. Televisie is razensnel, beelden vervelen in notime, daarom is het ook geen medium voor intellectuelen. Debatten op tv gaan over niets, want als het over iets zou gaan dan zouden er te weinig mensen kijken om genoeg reclamegelden te genereren. En dat geldt voor zowel de publieke als de commerciele omroepen. Hilhorst interviewt alsof hij permanent voor een camera zit. De televisie heeft niet alleen tot een gruwelijke gelijkschakeling geleid, het heeft de wijze van berichtgeving van zowel de radio als de kranten fundamenteel beinvloed, de radio is de wereld in een half uur geworden en de krant een tabloid, in navolging van de Britse boulevardpers. Alles moet tot hapklare brokken worden teruggebracht, alles moet als spektakel worden gepresenteerd, met de snelheid van een jaguar moet alles voorbijtrekken. En zo zien we overal de Hilhorsten zich door hun tijd heen zwoegen, voortdurend bewust dat het oog van de camera hen haarscherp in de gaten houdt. De rest is daaraan ondergeschikt gemaakt, van de gasten tot aan het publiek, met als gevolg die eindeloze ijdeltuiterij die ons toe straalt. Zonder televisie bestaat de tv-persoonlijkheid niet meer. Daarom speelt hij/zij overal televisie.

Televisie: Hij bracht zijn lippen naar het water in een poging om de verschijning te kussen, hij stak zijn armen uit om het beeld te omhelzen. Zijn geliefde vluchtte weg maar kwam terug toen het water weer kalm was en trok opnieuw zijn aandacht. Hij kon zichzelf er niet meer toe brengen om van het water weg te kijken, hij dacht niet meer aan eten en drinken, of aan rust, enkel aan de verschijning in het water. Hij probeerde ermee te spreken, maar kreeg geen antwoord. Hij begon te huilen maar zijn tranen verstoorden het beeld, waarop hij begon te schreeuwen en vroeg of de verschijning wou stoppen met hem steeds te verlaten. Zo ging het een hele tijd verder. Hij verloor zijn kleur, zijn levenskracht en zijn schoonheid die eens zo betoverend was voor de nimf Echo. Die bleef echter dicht bij hem en bleef zijn verdrietige kreten herhalen. Uiteindelijk kwijnde Narcissus helemaal weg en stierf.