Het slachtofferisme. We hebben kennelijk wat op gang gebracht.
De zionistische bril
Vandaag stond in mijn krant, de NRC, een interview met de Israëlische schrijver Etgat Keret. Volgens hem zit Israël vast in het eigen slachtoffersdenken. Na de overval op het hulpkonvooi voor Gaza en de kritische reactie van de rest van de wereld, heerst volgens hem in Israël een stemming dat de wereld de situatie van Israël weer eens niet goed begrijpt, en dat Israël het weer alleen moet opknappen. Tussen Israël en de rest van de wereld is een gapende kloof zichtbaar geworden. Het meest raadselachtige is volgens Keret nog dat men in Israël in het algemeen gelaten de schouders ophaalt over deze kloof.
de kloof zit vooral
in het beeld
van het conflict
Mij is deze kloof ook opgevallen. Het is vooral een kloof in het beeld dat men van het conflict heeft. De remedie die in Israëlische media het meest aanbevolen wordt is dat de situatie van Israël, zoals men die zelf ziet, beter aan de wereld uitgelegd wordt. Dit zal echter niet werken. Het beeld dat zionisten van het conflict hebben is namelijk vervormd door een “zionistische bril”. Israël kan uitleggen wat het wil, maar zonder de “zionistische bril” zal de buitenwereld het conflict toch anders zien. Wat bedoel ik met deze “zionistische bril”?
de “zionistische bril”
neemt interne
spanningen weg
In het zionisme zitten tegenstellingen verborgen. Aan de ene kant vindt men dat heel het bijbelse “Land van Israël” van het Joodse volk is, dit is het “nationale imperatief”. Aan de andere kant wil men volgens universele morele principes handelen, dit is het “universele imperatief”. Doordat er in het “Land van Israël”, waar ook Gaza en de West Bank onder vallen, Palestijnen wonen zijn dit in de praktijk vaak tegengestelde imperatieven. Er heerst steeds een bepaalde spanning tussen deze imperatieven, en men probeert steeds deze spanning te verminderen. Het belangrijkste instrument hiervoor is de beeldvorming. Als Israël iets doet voor het “nationale imperatief” wordt daar vaak een heel ander motief voor aangevoerd. Inbeslagname van Palestijns land wordt bijvoorbeeld vaak gemotiveert met veiligheidsredenen. Daardoor wordt de spanning met het “universele imperatief” verkleind. In hoeverre men dit bewust of onbewust doet weet ik niet, maar men doet het al decennia lang, en volgens mij gaat het meestal onbewust. Men past dus het beeld van de werkelijkheid aan om tegenover zichzelf het handelen volgens het “nationale imperatief” te rechtvaardigen. Deze systematische vervorming van de werkelijkheid noem ik de “zionistische bril”.
men maakt zichzelf
wijs dat men het
“universele imperatief”
volgt
In een eerder blog heb ik geschreven over de ontkenning van de tegenstelling in het zionisme voor 1948. Men kan een Arabisch land namelijk niet Joods maken zonder universele morele principes te schenden (zionisten geloven echter wel dat ze dat gedaan hebben). Datzelfde geldt nu voor de bezette gebieden. De behandeling die Gaza ten deel valt kan men niet los zien van het grotere conflict en de de facto expansionistische politiek die Israël op de West Bank voert. In Israël beweert men echter het tegendeel. Men beweert dat "veiligheid" het motief van de aanval van 2008/2009 op Gaza was. Dat vind ik echter om de volgende redenen niet steekhoudend:
- Tijdens de aanval vielen er veertien doden aan Israëlische zijde. Zonder aanval waren er ongetwijfeld minder doden gevallen.
- Op de termijn van het komende jaar had Israël de raketten ook kunnen stoppen door de wapenstilstand met Hamas te verlengen. Deze wapenstilstand werkte (op de Israëlische aanval van 5 november 2008 na) eind 2008 namelijk erg goed. Volgens het hoofd van de Shin Bet wilde Hamas de wapenstilstand graag verlengen. Israël wilde het blijkbaar niet.
- Op langere termijn dan een jaar heeft de aanval ook niks geholpen. Bijvoorbeeld de mogelijkheden van Hamas om zich te (her)bewapenen zijn door de aanval niet anders. Op langere termijn draagt de aanval echter wel bij aan de radicalisering van de Palestijnen, en daardoor tot een verdieping van het conflict en minder veiligheid voor Israël.
Jimmy Carter noemde de aanval “een onnodige oorlog”. Inderdaad had een verlenging van de wapenstilstand met Hamas zowel op korte, middellange als lange termijn qua veiligheid van Israël's burgers tot betere resultaten geleid. Ook de blokkade van Gaza is contraproductief. Dit wordt door velen zo gezien, bijvoorbeeld door veel hulporganisaties, door de vredesgezant voor het Midden Oosten, Tony Blair, door VN secretaris generaal Ban Ki-Moon, en zelfs doorAmerikaanse diplomaten die dit als argument gebruiken om Israël te overreden de blokkade te verlichten.
in de praktijk volgt
men het
“nationale imperatief”
De aanval op en de blokkade van Gaza hebben wel zin als men ze ziet in de context van het “nationale imperatief” van het zionisme. Dan gaat het er om de Palestijnen onder maximale druk te zetten om zoveel mogelijk Israëlische nederzetting en annexatie van land te accepteren, om een dialoog met de Hamas, dat minder inschikkelijk is dan Fatah, te voorkomen, en om concessies die tegen het “nationale imperatief” in gaan te voorkomen. In de praktijk volgt Israël deze logica, terwijl het zichzelf en de wereld wijs maakt dat het de logica van de “veiligheid” volgt. Deze week nog noemde premier Netanyahu het hulpkonvooi voor Gaza een “terroristische operatie”.[1] Bij de aanval op Gaza werden overheidsgebouwen, moskeeën en huizen “terroristische infrastructuur” genoemd, en daarmee tot legitieme doelwitten gemaakt. Zionisten willen niet zien dat de Palestijnen door het zionisme veel onrecht aangedaan is, en dat dit een krachtig motief voor Palestijns verzet is. Een groep Israëlische gezondheidsprofessionals schreef dat zij tijdens de aanval voelde dat men kritiek niet wilde horen of weten vanwege het gevaar voor "het morele zelfbeeld van Israëlische Joden".[2] Het is ook niet vreemd dat, zoals Etgat Keret opmerkt, Israël vast zit in het eigen slachtoffersdenken. Dit zelfbeeld vermindert namelijk de spanning tussen de twee imperatieven van het zionisme. Het hoort allemaal bij de sterk vervormende “zionistische bril”.
de wereld kijkt
steeds minder
met Israël mee
Decennialang heeft de wereld met Israël meegekeken door de zionistische bril. De laatste vijf jaar begint dat echter gelukkig te veranderen.
Bronnen:
[1] NRC, 3 juni 2010, p. 5
[2] T. Buksbaum et al., 2009, "Psychoactive and ‘operation Cast Lead’: therapeutic professionals’ activism in the course of the Israeli army’s attack on Gaza", Community mental health and wellbeing bulletin 2, p 12-30
Geen opmerkingen:
Een reactie posten