Het Neoliberale Geloof 215

De Volkskrant opent met een 6 kolommen brede kop: 'Unieke reddingsactie heeft nul effect. Paniek op beurzen ondanks wereldwijde renteverlaging van half procent.'

Deze kop maakt duidelijk dat de Volkskrant-journalisten de draad zijn kwijt geraakt. Het woord 'Paniek' verhult de werkelijkheid. Wat er momenteel gebeurt is het volgende: de westerse politici blijven gemeenschapsgeld pompen in een failliet systeem, de handel in lucht. Ze doen dat in de vergeefse hoop en kennelijk ook de verwachting dat daarmee het faillisement als het ware als sneeuw voor de zon verdwijnt. Maar het faillisement kan alleen worden gestopt wanneer de speculanten in geld ervan overtuigd zijn dat er genoeg aan reëel bestaand geld in kas is, of om in het journalistieke jargon te blijven, wanneer de beurs weer het vertrouwen heeft hervonden.

Zover is het nog lang niet omdat de speculanten, de bankiers, de beurs, de markt, hoe men het ook noemen wil, weten hoe failliet het systeem is. In tegenstelling tot de politici die gemeenschapsgeld blijven verstrekken, nemen de banken geen enkel risisco. Ze kijken wel uit. De bankiers weten dat ze vele malen meer leningen hebben uitstaan, dan ze daadwerkelijk geld in kas hebben. Ze hebben dus geld aan anderen geleend die ze niet hadden. Dat is natuurlijk zwendel, maar het is wel wettelijk toegestane zwendel. De westerse volksvertegenwoordigers hebben de afgelopen kwart eeuw dit alles mogelijk gemaakt door de controle van de gemeenschap op dit casino af te schaffen, in het kader van - en nu weer jargon- de deregulering en privatisering, wat andere woorden zijn voor zelfverrijking ten koste van de gemeenschap. Zelfs de SP sanctioneert dit nu. Nu het fout gelopen is moet de burger opdraaien voor het faillisement. Socialisme voor de rijken, noemt Noam Chomsky het terecht. En deze failliete handel wordt door de commerciele journalistiek aan de man gebracht als rationeel, terwijl we met een volstrekt irrationeel systeem te maken hebben. Maar dat is nu eenmaal de functie van de postmoderne journalistiek.

Wanneer gaan nu de speculanten besluiten dat zij weer 'vertrouwen' hebben in dit gokspel op de beurzen? Dat is moeilijk precies te voorspellen. Wel kan het volgende zonder overdrijven gesteld worden: de speculanten op de beurs en hun banken wachten af, want er zijn triljoenen niet bestaande euro's in dit gokspel gestopt, gewoon lucht dus, digits die wereldwijd over computerschermen schieten. Dat gat blijft nog wel even bestaan, want de overheden hebben tot nu toe alles bij elkaar slechts een luttele 1000 miljard dollar in de failliete markt gestort. Pas zodra de gemeenschap genoeg gedokt heeft om de allergrootste schuld te dekken, zullen de speculerende banken besluiten dat er weer genoeg 'vertrouwen' is om de luchthandel weer op volle toeren te laten draaien. Geef de bankiers ook eens ongelijk, als u een zak geld kunt krijgen voor uw eigen falen, dan zou u dat toch ook toejuichen? Nou dan. Intussen lachen de speculanten zich rot. Neem ze het eens kwalijk. Domheid moet beloond worden. De vraag is alleen: wiens domheid?

Kortom, de speculanten zijn geenszins in 'paniek', ze nemen alleen geen enkel risico meer en stoten alles af dat er verdacht uit ziet. Het zijn juist de politici en journalisten die hun wereldbeeld zien ineenstorten, die in paniek zijn. Jarenlang hebben ze gepropageerd dat het westerse economische liberalisme het einde van de geschiedenis was, de best denkbare ideologie, en ineens stort het als een kaartenhuis ineen. Ik kan me voorstellen dat ze dan in paniek raken. Het is voor hen angstaanjagend dat hun geloof in de eeuwige groei niet gebaseerd is op rationaliteit. Nu valt ineens alles weg, en dat bedreigt niet alleen hun geloof, maar ook hun legitimiteit en nog belangrijker, hun inkomen.