Verstandelijk Beperkte Kunst?

Kan men aan een beeldend kunstwerk zien of de maker een verstandelijke beperking heeft, of zoals dat in de volksmond heet gek is, geestelijk gehandicapt? Ik denk in de meeste gevallen niet. Ik kon het ook niet zien vanochtend toen ik in het Scheepvaarthuis in Amsterdam door zalen vol schitterende kunstwerken liep van mensen met een verstandelijke beperking. Schilderijen en drie dimensionale kunstwerken bijeengebracht door de Stichting K4 die 'zich ten doel [stelt] de ontplooiing en de emancipatie te bevorderen van kunstenaars met een verstandelijke handicap. Tweejaarlijks wordt de Nationale Kunstprijsvraag K4-Award uitgereikt om deze kunstenaars te stimuleren. Uit het hele land is werk ingezameld en vervolgens gejureerd door onafhankelijke kunst-deskundigen,' aldus de stichting zelf in een catalogus van de tentoongestelde werken. Hier heb ik drie werken afgebeeld: twee van Harry Oostveen op de onderste foto, getiteld 'Man uit een ander Land' van waterverf en 'Vrouwen uit Afrika' van oliepastelkrijt en ecoline. En op de bovenste foto een acryl/pentekening van Ylonka Jaspers die als titel heeft: 'Ontdekking dat dieren ook autistisch kunnen zijn.' In de catalogus staat de volgende tekst erbij: 'Het werk van Ylonka Jaspers dat een eervolle vermelding kreeg is heel bijzonder. Het vertelt het ontroerende verhaal van iemand die er tot haar grote vreugde achter komt dat andere wezens op deze aarde met dezelfde innerlijke gevoelens en behoeftes leven... het is heel interessant de ontwikkeling te volgen die ze in de twee tussenliggende jaren in haar werk heeft doorgemaakt. Ze vertelt gaandeweg steeds meer over zichzelf en hoe ze de wereld ervaart. Er straalt een sterke betrokkenheid bij eenzame wezens van haar werk af die deze keer het sterkst overkomt in deze gele tekening met dieren waar middenin een silhouet van een vrouw is geplaatst. De tekening moet bijna met een vergrootglas bekeken worden vanwege alle mooie details in zwarte inkt.' Ik moet er bijzeggen dat in werkelijkheid de tekening immens veel mooier is dan hier op de foto is afgebeeld. Alleen al hiervoor is een bezoek aan het Scheepvaartmuseum de moeite waard. Blijft over de vraag waarom men aan een beeldend kunstwerk niet kan zien dat de maker ervan verstandelijk beperkt is. De tentoonstelling zet het hele begrip verstandelijk beperkt, geestelijke gehandicapt, gek, hoe men het ook noemen mag, op losse schroeven. Er is een gebied waar verstand niet meer de boventooon voert, waar de mens zich vrij en direct kan uiten. Een grenzeloos gebied waar tijd en ruimte niet telt, noch ras, kleur, afkomst, geaardheid, waar men niemand kwetst, integendeel, waar de mens de ander iets geeft. Wat betekent dit voor ons dagelijks leven? Meer over de Stichting Kunstkollektief K4: www.stichtingk4.nl