Thomas von der Dunk: 'Onze elite is walgelijk zelfzuchtig'

Opinie: Onze elite is walgelijk zelfzuchtig

KLM-toestellen geparkeerd op de startbaan van Schiphol.Beeld BSR Agency

Bij het uitdelen van staatsgeld om de coronaschade te dekken, moet het schaamteloze bedrijfsleven buitenboord blijven, vindt Thomas von der Dunk.

Thomas von der Dunk3 mei 2020, 13:48

Vitale beroepen: verplegers. Schoonmakers. Vuilnismannen. Onderwijzers. Vakkenvullers. Postbezorgers. Politieagenten. Buschauffeurs.

Niet-vitale beroepen: hedgefund-manager. Beurshandelaar. Financieel consultant. Zuidas-advocaat. CEO van KLM of Booking.com. Topvoetballer. Formule 1-coureur. Talkshow-BN-er. Influencer. Een Kardashian zijn.

Valt u iets op? Ik geef u een hint. Het heeft iets met inkomensverschillen te maken. En bij velen ook met gedrag. Zo sprak platenbaas David Geffen vanaf zijn immense jacht de hoop uit dat iedereen veilig blijft. Een Kardashian-telg klaagde aan de rand van haar paleiszwembad over verveling. Russische miljardairs kopen voor zichzelf beademingsapparaten op.

Proletendom

Noblesse oblige, zo heette het ooit. Daar merken wij bij sommigen weinig van, de laatste tijd. Meer ongegeneerd proletendom. De coronacrisis haalt heel veel goeds in de mens naar boven, heet het. Dat klopt. Maar bij anderen heel veel slechts: bij een deel van onze bonanerende bovenlaag. Types met een grote mond en een dito (p)ik. Privatisering van de winsten, socialisering van de verliezen, zoals de oude Marx de nu door sommigen geëtaleerde schaamteloze inhaligheid al karakteriseerde.

Een KLM-directie die meende gewoon opnieuw de bonus van de baas te moeten verhogen, ditmaal omdat hij zo goed blijkt in het binnenslepen van staatssteun - hoe pervers wil je het hebben? Maar de bonus komt altijd, ook al komt de helft van de werknemers op straat en gaat het bedrijf failliet. Een Booking.com dat dankzij belastingontduiking miljarden heeft verdiend, maar geen enkele buffer heeft opgebouwd omdat alle aandeelhouders miljoenen aan dividend toegestopt kregen, waarbij chef Glenn Fogel zichzelf ook niet vergeten is. En nu natuurlijk wel in Den Haag de hand ophouden.

Het voorstel van KLM was niet verstandig, aldus het slappe commentaar van Wopke Hoekstra. Niet verstandig? Het juiste woord is: verwerpelijk. Maar met morele oordelen komt de Nederlandse regering slechts als het om financieel broddelende Zuid-Europeanen gaat, niet bij graaiend gespuis van eigen bodem. Dat komt men namelijk straks weer tegen op de Bilderberg.

Het doet terugverlangen naar iemand als de Labour-politicus Anthony Bevin, minister van Arbeid in het Britse oorlogskabinet. Als jonge vakbondsman kwam hij eens als stakingsleider tegenover de directeur van een grote onderneming te staan. In diens directiekamer liepen de gemoederen hoog op, de directeur werd bozer en bozer, en riep ten slotte dat het vertrek te klein was voor hen beiden. Bevin daarop: ‘Inderdaad, U kunt gaan.’

Vlerk

Wordt het niet tijd om dit ook tegen zo’n vlerk als Glenn Fogel eens te zeggen: U kunt gaan? Haalt u eerst maar eens een paar miljard bij uw aandeelhouders op, en stort zelf ook tientallen miljoenen terug in de kas? Wat is voor u belangrijker: uw bedrijf of uw eigen excessieve rijkdom?

Dat geldt eveneens voor een sector als het beroepsvoetbal, dat nu steunt en kreunt dat het er zonder overheidshulp onderdoor zal gaan. Maak daar eerst een einde aan de belachelijke salarissen en transferbedragen van een handvol over het paard getilde voetbalidolen voor u langskomt bij Financiën!

Ronaldo en Messi bezitten ongeveer een half miljard. Als zij werkelijk een hart voor de sport bezitten waaraan zij hun weelde danken, dan staan zij nu, om deze te redden, 99 procent van dat bedrag aan de voetbalwereld af. Dan houden ze nog altijd vijf miljoen over. Dat is een veelvoud van wat de gemiddelde profvoetballer, waarvan zij er vele elftallen vol aan tegenspelers nodig hadden om hun topvermogen te kunnen binnenhalen, in een heel leven verdient.

Misstanden

Er schijnt in deze coronacrisistijd een taboe op de constatering te rusten, maar we kunnen er niet omheen dat een aantal misstanden die nu aan het licht treden niet los te zien zijn van politieke beslissingen uit het verleden, waarbij in Den Haag de ideologische hoofdverantwoordelijkheid ligt bij de VVD.

Het wereldwijde karakter van de coronacrisis zelf kent geen schuldigen, maar twee sterk Nederlandse manco’s kennen dat wel: het tekort aan ic-bedden, mondkapjes en verplegers als gevolg van de vermarkting van de zorg, en het hondsbrutale Booking.com dat nu een bedelend beroep op Koolmees doet. Dat is de prijs van Nederland Belastingparadijs.

Beide valt zo niet los te zien van de jarenlange prioriteiten van onze premier, die wel tot voor kort tot in het diepst van zijn vezels voelde dat de dividendbelasting voor parasitaire multinationals als Booking.com afgeschaft moest worden, maar niet dat de werknemers in de nu plots door hem als echt-vitaal ontdekte beroepen een fatsoenlijke bezoldiging verdienen.

Stembus

Hoe behoorlijk hij het ook als crisismanager mag doen, dat maakt tien jaar van verkeerde keuzes niet goed. En het valt te hopen dat ook dat deel van het electoraat dat nu zo begaan is met de verplegers, maar indertijd meer met de eigen belastingvoordeeltjes bezig was, daar straks bij de stembus aan denkt.

En misschien dat wij dan ook eens de vitale beroepen in het land wat beter gaan behandelen dan de minder vitale op de Zuidas, door een einde te maken aan al die feodale flexcontracten. Te financieren uit een forse verhoging van de dividendbelasting. Daar kan sowieso geen zinnig mens op tegen zijn.

_{Thomas von der Dunk is cultuurhistoricus.} 

_{https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-onze-elite-is-walgelijk-zelfzuchtig~be214a2e/?fbclid=IwAR1K3NjWQuJMDRoSGF2q2HB37dY9DtiCk92qOn9TrvO3ceMefyQj3RfxpWE&utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=facebook}