Wim Brands RIP

Trouw bericht:

Radio- en televisiemaker Wim Brands is maandag op 57-jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam overleden. Dat maakte de VPRO bekend. Brands presenteerde onder meer het tv-programma VPRO Boeken op zondagochtend. Dat deed hij sinds 2005. Ook zat hij in de jury van de ECI Literatuurprijs.

Brands was samen met Wim Noordhoek oprichter van het radioprogramma De Avonden. Dat programma kreeg in 2009 een erepenning van de Vereniging van Letterkundigen (VvL). Brands maakte geruime tijd op Radio 1 het wekelijks interviewprogramma Brands met Boeken en was bekend van vele VPRO-radio-uitzendingen, vooral op het terrein van literatuur en filosofie. Ook werkte hij voor de omroep Human.

"Wim kampte sinds kort met een depressie die hem totaal onverwacht naar een zelf gekozen einde dreef. De VPRO en literatuurminnend Nederland zullen hem verschrikkelijk missen", zegt Karen de Bok, hoofdredacteur van VPRO televisie.

Brands, geboren in Brummen op 29 maart 1959, begon zijn journalistieke loopbaan bij het Leidsch Dagblad en was ook dichter. Al op 19-jarige leeftijd werd er werk van hem gepubliceerd. Zijn laatste bundel, 's Middags zwem ik in de Noordzee, verscheen in 2014.

De Bok: "Wim was de man van hét literatuurprogramma op de Nederlandse televisie. Onze dierbare boekenman en mooie dichter had onlangs een pauze moeten inlassen: rust. Wij zagen uit naar zijn terugkeer. Maar hij keert niet terug. De VPRO heeft een van zijn bekende en gewaardeerde makers verloren."

http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/4275814/2016/04/04/Radio--en-tv-maker-Wim-Brands-57-overleden.dhtml

Vele jaren geleden maakte ik voor de VPRO-radio een programma over zijn gedichten. We reden op de fiets over zijn geboortegrond. In mijn boek 'Dat blijft geheim' Reizen door Nederland (2006) heb ik net de geschreven tekst van die uitzending nagelezen. Het geeft een beeld van het tragische aspect van zijn leven, de diepe depressies. Een fragment: 

Buiten wisselen zon en regen elkaar af. Zo nu en dan betreedt iemand de formica ruimte om vervolgens weer spoorslags te vertrekken. Wim pakt zijn bundel en leest een gedicht over zijn verwekker. 

Mijn vader komt thuis. ledere avond 

fietst hij naar ons huis dat het zijne 

niet is, hoewel hij dat jarenlang 

wel heeft gedacht. Ik heb hem om die reden 

veracht en hoop nu dat er ergens 

een plek is

waar hij kan thuishoren: een strand 

bijvoorbeeld vol stenen waarover 

een trekker rijdt met in z’n kielzog 

meeuwen die duiken in de verse voren 

en vissen die zich bij vloed

aan die stenen vastzuigen. 

Maar misschien heb ik het mis; 

wil ik mezelf van het onmogelijke overtuigen; 

bestaat zon plek niet, 

en is mijn vader uiteindelijk 

de schreeuw van een vis. 

'Schaamde je je voor je vader?' vraag ik hem. Hij antwoordt onmiddellijk: 

Ja, ik heb mij altijd voor hem geschaamd. Iemand die ik goed ken en die heel mooie verhalen schrijft, A.L. Snijders, heeft eens geschreven over hoe hij als jongetje met zijn vader door Amsterdam fietste en zijn vader dan valt. Later op school dringt dat beeld zich weer op en moet hij huilen, want je wilt je vader niet zien vallen. Mijn vader heb ik zijn hele leven lang letterlijk en figuurlijk zien vallen. Hij leed aan wat ze toen de vallende ziekte noemden. Om in zo'n kleine gemeenschap nog enig prestige te verwerven ging hij bij de reservepolitie. Tijdens de jaarlijkse wielerronde van Brummen hees miin vader zich in een politie-uniform, maar van de spanning kreeg hij al na een halfuur op het dorpsplein een epileptische aanval en moest hij met een busje naar huis worden gebracht. Een deel van mijn jeugd is een aaneenschakeling van dat soort momenten. 

Tegelijkertijd was hij absoluut niet in staat zich in de belevingswereld van zijn kinderen in te leven. Op den duur ontstaat iets wat verachting heet en dat is het ergste wat er bestaat. Dat hou je heel lang verborgen, maar op een bepaald moment lukt het niet meer, dan zeg je waar het op staat. Bovendien hadden mijn ouders voortdurend ruzie, er was alleen maar oorlog... verschrikkelijk, vooral ook omdat ik in dat gehucht een buitenbeentje was. Waar moest ik heen? […]

Vlak voordat we afscheid van elkaar nemen, zegt hij: ‘Het beste wat je kunt doen is onderduiken in je eigen leven, gewoon verdwijnen in je eigen bestaan.’

Een paar jaar na mijn tocht met Wim Brands hangt zijn vader zich op met een ketting in de garage.

Als de nieuwe VPRO de banden niet heeft weg gegooid, kunnen ze die uitzending nog eens herhalen. Dan kunnen ze zijn verhaal nog eens horen.