Zionist Terror 124

Stan, is Willem van Genugten bekeerd? 

http://www.aiv-advies.nl/ContentSuite/upload/aiv/file/webversie_AIV%2083_NL.pdf

Corrie 

Nee, Corrie, de leden van de adviesraad hebben het 
werk gedaan.
stan 

ADVIESRAAD INTERNATIONALE VRAAGSTUKKEN

De Adviesraad Internationale Vraagstukken is een adviesorgaan van de regering. Hij

brengt adviezen uit aan de minister van Buitenlandse Zaken, de minister van Defensie en

de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

De Adviesraad kent vier permanente commissies voor de advisering op de beleidsterreinen

van mensenrechten, vrede en veiligheid, ontwikkelingssamenwerking en Europese integratie.

No. 83, maart 2013

TUSSEN WOORD EN DAAD

PERSPECTIEVEN OP DUURZAME VREDE 

IN HET MIDDEN-OOSTEN

Leden Adviesraad Internationale Vraagstukken

Voorzitter  Mr. F. Korthals Altes

Vicevoorzitter   Prof.dr. W.J.M. van Genugten

Leden    Mw. prof.dr. J. Gupta

   Mw. dr. P.C. Plooij-van Gorsel

   Prof.dr. A. van Staden

   LGen b.d. M.L.M. Urlings

   Mw. mr. H.M. Verrijn Stuart

   Prof.dr.ir. J.J.C. Voorhoeve

Secretaris   Drs. T.D.J. Oostenbrink

Samenvatting en aanbevelingen

In overeenstemming met de strekking van de aanvraag van de Eerste Kamer, gaat de AIV

in dit advies primair in op de vraag hoe het vredesproces in het Midden-Oosten weer op

gang kan worden gebracht. De urgentie van beëindiging van het conflict tussen Israël en

de Palestijnen is groter dan ooit. Enerzijds worden de kansen op de uitvoering van een

tweestatenoplossing ernstig bedreigd door de voortdurende uitbreiding van Israëlische

nederzettingen in de buurt van Oost-Jeruzalem en elders op de Westelijke Jordaanoever;

dit naast de vele andere illegale Israëlische nederzettingen die er al vele jaren zijn.

Anderzijds is de situatie in de directe omgeving van Israël bijzonder instabiel en de

kans groot dat de Palestijnen (opnieuw) hun toevlucht zullen nemen tot geweld, met alle

schadelijke gevolgen van dien.

De AIV is van mening dat een tweestatenoplossing nog steeds de beste basis biedt voor

een vredesregeling tussen beide partijen. De optie van een binationale staat is vanuit

humanitair-idealistisch oogpunt wellicht aantrekkelijk, maar stuit op onoverkomelijke

principiële en praktische bezwaren. Het alternatief van een blijvende Israëlische bezetting

van de Palestijnse gebieden, gepaard gaande met repressie, beperkte bewegingsvrijheid

van de plaatselijke bevolking en ongelijke verdeling van de watervoorraad, zal nieuw geweld

aan Palestijnse kant uitlokken – de vraag is alleen wanneer. Bovendien houdt een dergelijk

scenario, met een welhaast onvermijdelijke (verdere) aantasting van de burgerrechten

van Palestijnen maar ook van dissidente Israëliërs, een gevaar in voor de democratische

rechtsorde in Israël zelf. Wel moet een tweestatenoplossing worden ingebed in afspraken

over gebiedsruil, de rechtmatige terugkeer van Palestijnen, voor zover zij dit wensen, naar

hun oorspronkelijke woonplaatsen in Israël en veiligheidswaarborgen.

Ofschoon de AIV beseft dat het verloop van het Israëlisch-Palestijnse conflict in

belangrijke mate wordt bepaald door politieke factoren (krachtsverhoudingen, politiek

leiderschap, definitie van nationale belangen alsmede de dynamiek van de binnenlandse

politiek in wisselwerking met externe interventies), is het belangrijk dat dit conflict wordt

getoetst aan het algemeen aanvaarde juridische kader en binnen dat kader tot een

goed einde wordt gebracht. Vandaar dat in het advies ruime aandacht is besteed aan

relevante internationaalrechtelijke aspecten, die onder meer voortvloeien uit het recht op

zelfbeschikking van volkeren, de rechten en plichten van een bezettende mogendheid en

de proportionaliteitsregel inzake het gebruik van geweld.

Referentiepunt voor de AIV in dit verband is de Advisory Opinion van het Internationaal

Gerechtshof (IGH) uit 2004. Weliswaar is de aanleiding van het advies in eerste aanleg

de vraag naar de rechtmatigheid van de bouw door Israël van de scheidingsmuur (voor

een groot deel op Palestijns gebied), maar het oordeel van het IGH strekt zich uit tot

nagenoeg de gehele juridische stand van zaken met betrekking tot het conflict. Het Hof

betrekt onder andere ook de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever in

zijn oordeelsvorming. Het komt tot de conclusie dat Israël zich met zijn bezettingspolitiek

schuldig maakt aan schendingen van het internationale recht. Deze betreffen onder

meer het recht op zelfbeschikking van het Palestijnse volk, de bewegingsvrijheid van

alle inwoners in de bezette gebieden, het recht op werk, gezondheidszorg en onderwijs.

Verder leveren, naar de mening van het IGH, de muur en de nederzettingen schendingen

op van de Vierde Geneefse Conventie (inzake de bescherming van burgers in oorlogstijd)

en van desbetreffende resoluties van de Veiligheidsraad, omdat zij bijdragen aan het

veranderen van de demografische samenstelling van de bezette gebieden. Er kan geen

49

twijfel bestaan over de toepasselijkheid van de bewuste Conventie op deze gebieden.

Aangezien de AIV – zoals hieronder wordt aangegeven – een actieve opstelling van de EU

in het conflict van wezenlijke betekenis vindt, wijst hij ook op het belang van de bepaling in

de Associatieovereenkomsten (artikel 2), met zowel Israël als de Palestijnen, waarin wordt

gesproken over ‘het respect voor de mensenrechten en democratische beginselen’.

De AIV heeft zich ook gebogen over de gevolgen voor de vredeskansen van de hervormings-

bewegingen en omwentelingen die grote delen van de Arabische wereld al meer dan twee

jaar op haar grondvesten hebben doen schudden. Daarbij is hij tot de conclusie gekomen

dat de regionale ontwikkelingen, die complexe dwarsverbanden laten zien, tot nu toe

geen wezenlijke invloed hebben gehad op het Israëlisch-Palestijnse conflict, in positieve

noch in negatieve zin. Wel maken deze ontwikkelingen de urgentie van het vinden van

een oplossing nog groter gelet op de overheersende instabiliteit in de regio. Ook moet

er rekening mee worden gehouden dat in de toekomst de toegenomen invloed van de

Islamitische partijen zich zal vertalen in een meer uitgesproken steun voor de Palestijnse

zaak dan waarvan in het verleden sprake was. Dit zou de Palestijnen ertoe kunnen

aanzetten hun strijd voor een onafhankelijke staat met nog meer volharding voort te zetten

dan waarvan in het verleden al sprake was. Dit zou ook ten koste kunnen gaan van hun

bereidheid tot het sluiten van een compromis met Israël, indien niet op korte termijn

vredesinitiatieven worden genomen die voldoende inspelen op de Palestijnse aspiraties.

Aangezien de beide partijen om allerlei redenen waarschijnlijk moeilijk uit zichzelf de gang

naar de onderhandelingstafel kunnen maken, is actieve internationale bemiddeling en

uitoefening van druk van buiten hoogstwaarschijnlijk onontbeerlijk. In het recente verleden

was vooral de hoop op het Kwartet gevestigd om het vredesproces weer een kans van

slagen te geven. De AIV is echter van mening dat het Kwartet de oorspronkelijk gewekte

verwachtingen en ambities niet heeft kunnen waarmaken. De formele medebetrokkenheid

van de VN, EU en Rusland bij deze gelegenheidscombinatie, kon niet verhullen dat

elke bemiddelingspoging afhankelijk was van de inzet van de VS, die daarmee een

sleutelpositie innam.

Ondanks de relatieve vermindering van de Amerikaanse macht en de gepolariseerde

verhouding tussen Democraten en Republikeinen blijft de VS potentieel in de beste positie

om de relatie tussen Israël en de Palestijnen effectief te beïnvloeden. Of president Obama

in zijn tweede ambtstermijn bereid zal zijn het nog steeds aanzienlijke Amerikaanse

gewicht in de schaal te werpen en zo nodig mogelijke obstructie van de kant van Israël het

hoofd te bieden, is echter onzeker. Er zijn overwegingen die grond kunnen geven aan de

verwachting dat de VS zich actief met het conflict gaat bemoeien, zoals de Amerikaanse

geloofwaardigheid en reputatie in de islamitische wereld en het politieke krediet dat

president Obama kan verwerven met een geslaagde demonstratie van internationaal

staatsmanschap. Er zijn evenwel ook overwegingen die voedsel geven aan de gedachte

dat de VS op afstand van het conflict zal blijven, gezien de ernst van de Amerikaanse

begrotingssituatie, de kracht van de pro-Israëllobby en de prioriteiten van de VS elders in

de wereld.

De onzekerheid over de inzet van de VS in de komende tijd maakt het extra belangrijk

te kijken naar de mogelijke rol van de EU. De AIV meent dat de mogelijkheden van de

EU om het vredesproces weer nieuw leven in te blazen potentieel groter zijn dan vaak

wordt aangenomen. De Unie onderhoudt nauwe economische en andere banden met

Israël, terwijl de Palestijnen in financieel opzicht sterk van haar afhankelijk zijn. Zo

mogelijk moet de EU in haar ijveren naar vrede in het Midden-Oosten aansluiten bij

eventuele Amerikaanse inspanningen. Dat biedt de beste waarborgen voor hervatting

50

van de onderhandelingen. Maar blijven toereikende Amerikaanse inspanningen

uit (of dreigen ze een verkeerde kant op te gaan doordat onredelijke Israëlische

posities teveel worden ontzien), dan moet de EU er niet voor terugdeinzen haar eigen

verantwoordelijkheid als bemiddelaar te nemen. In deze rol moet zij, gezien haar ambitie

of pretentie een ‘normatieve macht’ te zijn, zoveel mogelijk varen op het kompas van

algemeen aanvaarde beginselen van internationaal recht (waaronder het humanitair

recht en de mensenrechtenverdragen). Voor een brede legitimering van internationale

vredesvoorstellen is het verder belangrijk dat ook landen uit de Arabische regio, zoals

Egypte en Jordanië, of Qatar, bij het bemiddelingsproces worden betrokken.

Het spreekt vanzelf dat de vredeskansen in het Midden-Oosten vooral worden bepaald

door de bereidheid van beide partijen de onderhandelingen te goeder trouw te hervatten.

Hiervan zal alleen sprake zijn indien Israëliërs en Palestijnen in meerderheid de overtuiging

hebben dat een vredesregeling op basis van een tweestatenformule uiteindelijk in het

belang van beide partijen is. Aan Palestijnse kant moet worden erkend dat de bezorgdheid

in Israël over de verzekering van zijn veiligheid, nu en in de toekomst, legitiem is. Van de

Palestijnen mag ruime medewerking worden verlangd om die bezorgdheid zoveel mogelijk

weg te nemen. Die medewerking kan onder andere bestaan uit doeltreffend optreden

tegen radicale Palestijnse groeperingen die op gewelddadige wijze strijden tegen de

aanwezigheid van Israël als staat van het Joodse volk in de Arabische wereld. Uiteraard

doet zich hier vooral een probleem voor met betrekking tot strijdgroepen in Gaza, welk

gebied buiten de feitelijke controle valt van de Palestijnse Autoriteit. Een verzoening

tussen Fatah en Hamas is daarom zeer gewenst. Contacten met Hamas mogen niet uit de

weg worden gegaan. Van Israëlische kant moet op korte termijn een radicale ommekeer

in het nederzettingenbeleid worden geëist. De praktijk van de vestiging van Israëlische

nederzettingen ver op Palestijns grondgebied staat immers op gespannen voet met de

ruimte die er nog is om een levensvatbare Palestijnse staat te stichten. Met het negeren

van herhaalde oproepen en waarschuwingen van de internationale gemeenschap om te

stoppen met de uitbreiding van de nederzettingen, roept de Israëlische regering sterke

twijfel op aan de ernst van haar verklaarde vredesintenties.

Indien Israël onverhoopt niet bereid blijkt een einde te maken aan de groeiende

kolonisering van de bezette gebieden, ontkomen verantwoordelijke actoren binnen de

internationale gemeenschap er niet aan op woorden van protest ook daden te laten

volgen. Met andere woorden, aan aanhoudende schendingen van het internationale

recht en bindende uitspraken van de Veiligheidsraad moeten in de geschetste situatie

consequenties worden verbonden. Voor de Europese Unie zou dat een beperking of

bevriezing van haar betrekkingen met Israël kunnen betekenen (in elk geval geen

opwaardering van de samenwerkingsrelatie) en, als uitvloeisel van internationale

juridische verplichtingen, het afkondigen van een verbod op importen van producten uit de

Israëlische nederzettingen in de bezette gebieden.

Tot slot legt de AIV een aantal aanbevelingen voor die betrekking hebben op de mogelijke

bijdragen die Nederland, direct of indirect, kan leveren tot oplossing van het Israëlisch-

Palestijnse conflict c.q. verbetering van het politieke klimaat tussen beide partijen:

1. Nederland moet zich inspannen om de EU-lidstaten te doordringen van de noodzaak

om op korte termijn een gezamenlijk initiatief te nemen om de tweestatenoplossing

naderbij te brengen. Om een maximaal effect te bereiken dient dit initiatief zo mogelijk

tezamen met de VS te worden genomen. Zo nodig moet de EU echter haar eigen

verantwoordelijkheid nemen en zelfstandig proberen partijen bij elkaar te brengen.

Nederland moet aanvaarden dat ter wille van een zo groot mogelijke effectiviteit van het

51

Europese optreden het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, als grotere Europese

landen, daarbij een voortrekkersrol vervullen.

2.  Bij de concretisering van een Europees initiatief kan Nederland zich sterk maken voor

het voorstel tot het beleggen van een nieuwe (goed voorbereide) Midden-Oosten-

conferentie. Aan deze conferentie zouden logischerwijs niet alleen delegaties van

Israël en de Palestijnen dienen deel te nemen, maar ook vertegenwoordigers van

geïnteresseerde landen uit de regio. Doel van deze conferentie zou zijn het bereiken

van overeenstemming over de parameters (eindtermen) van een vredesregeling. Een

alternatief voor een conferentie zou een speciale zitting van de Veiligheidsraad kunnen

zijn die op verzoek van het VK en Frankrijk en met deelname van de conflictpartijen,

bijeen wordt geroepen. Beide Europese landen zouden namens de EU een

ontwerpresolutie kunnen indienen waarin de eindtermen zijn vervat.

3.  Indien bedoeld initiatief onvoldoende steun zou verwerven, kan Nederland overwegen

om naar het voorbeeld van Noorwegen in de eerste helft van de jaren negentig (vorige

eeuw) het voortouw te nemen, door zijn goede diensten aan te bieden om met als

uitgangspunt de internationale rechtsorde – al dan niet achter de schermen – partijen

in ons land weer aan tafel te brengen. Al naar gelang de behoeften en wensen van

partijen kan de Nederlandse rol zich hierbij beperken tot facilitator dan wel meer

gewicht krijgen in de richting van bemiddelaar.

4. Nederland zou zich hoe dan ook nuttig kunnen maken door vormen van second-track

diplomacy actief te bevorderen. Naast uitwisselingen tussen opinieleiders uit Israël en

de Palestijnse gebieden moet vooral een dialoog worden geïnstitutionaliseerd waarbij

vertegenwoordigers van (gematigde) maatschappelijke organisaties van beide partijen

kwesties van wederzijds belang bespreken in het perspectief van het zoeken naar

gezamenlijke oplossingen.

5. Naar de mening van de AIV moet de EU er veel strikter dan thans het geval is op

toezien dat Israël voor producten gemaakt in de nederzettingen geen voordeel behaalt

op basis van het Associatieverdrag tussen de EU en Israël. Daarnaast bepleit de AIV

dat Nederland zich ervoor inzet dat Nederlandse en Europese bedrijven actief worden

ontmoedigd om zaken te doen met Israëlische bedrijven die zijn gevestigd in de

nederzettingen.

6. In het kader van de gewenste capaciteitsontwikkeling en rechtsvorming in een nieuwe

staat Palestina moet Nederland zijn inspanningen opvoeren op het terrein van de

opleiding van politiepersoneel, rechters en bestuursambtenaren.

7. Evenzeer past bij Nederland een actievere rol op het gebied van ‘waterdiplomatie’.

In het licht van technische doorbraken die zijn bereikt met ontziltingstechnieken kan

Nederland met zijn ruime kennis van en ervaring met water ertoe bijdragen dat de

mogelijkheden van een groter wateraanbod (ook) ten goede komen aan de Palestijnen.

8. Tot slot moet Nederland er in algemene zin met gelijkgezinde landen op toezien dat

beide partijen hun verplichtingen op grond van het internationale recht nakomen en

dit zo nodig helpen effectueren. De historische banden en verbondenheid met Israël

mogen geen reden zijn Israël te ontzien op het punt van het schenden van rechtsregels.