The Hipsters 2

Hipsters? Links de Makjes, rechts de Sauertjes. Beide echtparen op weg naar een party.

In de eerste helft van de jaren negentig van twintigste eeuw, toen de Russische Mafia steeds machtiger werd, kon men in Derk Sauer's Engelstalige Russische krant The Moscow News het volgende lezen:

The Yuppies Are Coming! This group of hipsters are among a chosen few who are defying Moscow's stacked-up odds: shortages, downward mobility and a nihilistic outlook. A new breed of Moscow youth like money, want a better life for themselves and are fending off the system which chokes so much of their city... 'I like to make money,' said 25-year-old Sterligov, founder of the Russian Millionaire's Club, who also earns hard currency. 'And money makes money.'

Zowel Derk Sauer in zijn publicaties als Geert Mak in zijn boek In Europa doen het voorkomen alsof een avant garde van non-conformisten is opgestaan in het moderne corrupte Rusland, een regiment bohemiens als het ware die van ondermeer glossy magazines als Sauer's Cosmopolitan ‘leerde om hun individualiteit weer uit te dragen,’ en hun ‘lifestyle uit te drukken,’ zoals de SP-multimiljonair het tegenover Mak verwoordde. En die voorhoede van ‘hipsters’ werd niet gedreven door een ‘nihilistic outlook,’ maar door ‘money,’ hetgeen kennelijk geenszins een nihilistisch motief is. Tenminste in de ogen van Sauer en Mak, die deze drijfveer koppelen aan ‘nieuwe rolmodellen: ongebonden vrouwen, goed opgeleid, werkend, in staat om de genoegens van de postmoderne samenleving ten volle uit te buiten. Het zijn de overwinnaars van de mannen,’ om nog eens een verhelderend citaat uit Geert Maks zo geprezen werk In Europa te plukken. ‘Hipsters’ dus, die diametraal staan tegenover wat Mak in zijn Reizen zonder John de ‘doemdenkers’ noemt, burgers als bijvoorbeeld John Steinbeck voor wie geld niet het hoogste goed op aarde was. Het begrip ‘hipster’ dateert uit de jaren vijftig en werd door Norman Mailer aangehaald in zijn baanbrekende essay The White Negro: Superficial Reflections on the Hipster.

Our search for the rebels of the generation led us to the hipster. The hipster is an enfant terrible turned inside out. In character with his time, he is trying to get back at the conformists by lying low ... You can't interview a hipster because his main goal is to keep out of a society which, he thinks, is trying to make everyone over in its own image. He takes marijuana because it supplies him with experiences that can't be shared with "squares." He may affect a broad-brimmed hat or a zoot suit, but usually he prefers to skulk unmarked. The hipster may be a jazz musician; he is rarely an artist, almost never a writer. He may earn his living as a petty criminal, a hobo, a carnival roustabout or a freelance moving man in Greenwich Village, but some hipsters have found a safe refuge in the upper income brackets as television comics or movie actors. (The late James Dean, for one, was a hipster hero.) ... It is tempting to describe the hipster in psychiatric terms as infantile, but the style of his infantilism is a sign of the times. He does not try to enforce his will on others, Napoleon-fashion, but contents himself with a magical omnipotence never disproved because never tested… As the only extreme nonconformist of his generation, he exercises a powerful if underground appeal for conformists, through newspaper accounts of his delinquencies, his structureless jazz, and his emotive grunt words.

—Born 1930: The Unlost Generation by Caroline Bird

Harper’s Bazaar, Feb. 1957

Wat meteen opvalt aan de oorspronkelijke betekenis van het woord is dat de ‘hipster’ precies het tegenovergestelde lijkt van wat Mak en Sauer beweren, hij is  een echte non-conformist, een randfiguur die arm is, een gemarginaliseerde die weigert mee te doen aan het dwangmatige verlangen van de mainstream om rijk te zijn. Volgens Mailer moest ‘de hipster’ wel terugvallen op hedonisme en vond dat ondermeer in de  jazz en drugs. 

Disillusioned by the systematic violence of the two world wars, the hipster nihilistically seeks meaning in his life through immediate gratification, especially in the realm of sex. In the rejection of the conformism wrought by industrial society, the hipster valorizes individual acts of violence as infinitely preferable to systematic violence.

Mailer:

Probably, we will never be able to determine the psychic havoc of the concentration camps and the atom bomb upon the unconscious mind of almost everyone alive in these years. For the first time in civilized history, perhaps for the first time in all of history, we have been forced to live with the suppressed knowledge that the smallest facets of our personality or the most minor projection of our ideas, or indeed the absence of ideas and the absence of personality could mean equally well that we might still be doomed to die as a cipher in some vast statistical operation in which our teeth would he counted, and our hair would be saved, but our death itself would be unknown, unhonored, and unremarked, a death which could not follow with dignity as a possible consequence to serious actions we had chosen, but rather a death by deus ex machina in a gas chamber or a radioactive city; and so if in the midst of civilization—that civilization founded upon the Faustian urge to dominate nature by mastering time, mastering the links of social cause and effect—in the middle of an economic civilization founded upon the confidence that time could indeed he subjected to our will, our psyche was subjected itself to the intolerable anxiety that death being causeless, life was causeless as well, and time deprived of cause and effect had come to a stop.

The Second World War presented a mirror to the human condition which blinded anyone who looked into it. For if tens of millions were killed in concentration camps out of the inexorable agonies and contractions of super-states founded upon the always insoluble contradictions of injustice, one was then obliged also to see that no matter how crippled and perverted an image of man was the society he had created…

It is on this bleak scene that a phenomenon has appeared: the American existentialist—the hipster, the man who knows that if our collective condition is to live with instant death by atomic war, relatively quick death by the State as l’univers concentrationnaire, or with a slow death by conformity with every creative and rebellious instinct stifled (at what damage to the mind and the heart and the liver and the nerves no research foundation for cancer will discover in a hurry) , if the fate of twentieth century man is to live with death from adolescence to premature senescence, why then the only life-giving answer is to accept the terms of death, to live with death as immediate danger, to divorce oneself from society, to exist without roots, to set out on that uncharted journey into the rebellious imperatives of the self. In short, whether the life is criminal or not, the decision is to encourage the psychopath in oneself, to explore that domain of experience where security is boredom and therefore sickness, and one exists in the present, in that enormous present which is without past or future, memory or planned intention, the life where a man must go until he is beat, where he must gamble with his energies through all those small or large crises of courage and unforeseen situations which beset his day, where he must be with it or doomed not to swing. The unstated essence of Hip, its psychopathic brilliance, quivers with the knowledge that new kinds of victories increase one’s power for new kinds of perception; and defeats, the wrong kind of defeats, attack the body and imprison one’s energy until one is jailed in the prison air of other people’s habits, other people’s defeats, boredom, quiet desperation, and muted icy self- destroying rage. One is Hip or one is Square (the alternative which each new generation coming into American life is beginning to feel) one is a rebel or one conforms, one is a frontiersman in the Wild West of American night life, or else a Square cell, trapped in the totalitarian tissues of American society, doomed willy-nilly to conform if one is to succeed.

Deze omschrijving van de ‘hipster’ wijkt fundamenteel af van de definitie die Sauer en Mak geven. Bij hen is sprake van yuppen van wie de verbeeldingskracht en creativiteit niet verder rijken dan zoveel mogelijk geld bijeen schrapen, en het zich volledig conformeren aan de aloude mores van het kapitalisme. Zij gedragen zich in de praktijk als ‘squares,’ exact het tegenovergestelde van ‘hipsters.’ Bij de eerste categorie is het allemaal oerburgerlijk uiterlijk vertoon, ze zijn  op geen enkele manier op zoek naar een gemarginaliseerd, kunstzinnig alternatief. En wanneer Mak met instemming een anonieme Russin bij 'McDonald's aan het Poesjkinplein' laat zeggen dat de Russische editie van ‘Cosmopolitan de Russinnen nieuwe rolmodellen [toont]’ dan is dat een leugen, aangezien het glossy magazine maar één nieuw rolmodel laat zien, en dat is die van de vrouw als ‘Sterk Slim Sexy: met Cosmopolitan de wereld aan je voeten!’  En elke niet ‘sterke, slimme, sexy’ vrouw zal een hoge prijs moeten betalen voor haar ‘handicap.’ ‘Winner takes all.’ De wereld zinkt dan onder haar voeten weg. Het consumentisme is gebaseerd op ‘après moi le déluge,’ een opvatting die wordt toegeschreven aan Lodewijk XV. Met andere woorden: Sauer en Mak verspreiden de illusies van het neoliberale model. Geloven ze daar echt in? Nee, maar dat is ook niet meer belangrijk, een SP-multimiljonair en voormalige marxist als Sauer is het vlees geworden cynisme, en hetzelfde geldt voor de multimiljonair Mak, de domineeszoon op zoek naar hoop voor zijn publiek, want ‘ik kan niet zonder hoop, Stan, dat klinkt misschien wat pathetisch, maar het is toch zo,’ zoals de bestseller auteur mij in januari 2012 schreef. Volgende keer meer over de ‘hipsters.’