Hipsters? De Sauertjes op een party. Mak met een bekertje thee.
Om zijn lezers een indruk te geven
van hoe de Russische vrouw onder het communisme vurig zou hebben verlangd naar
een nieuwe identiteit schreef Geert Mak op pagina 1014 van zijn reisverslag In Europa over het in zijn ogen ‘eclatante
succes’ van de Russische editie van het glossy magazine Cosmopolitan, dat een oplage heeft van niet
meer dan 350.000 in een land van 142,5 miljoen inwoners. Een van zijn anonieme
bronnen, die kennelijk model staat voor het algemene gevoel onder Russische
vrouwen verklaart tegenover Mak:
De mensen hebben enorme behoefte aan
nieuwe symbolen en iconen, aan nieuwe omgangsvormen.
Een andere, eveneens anomieme bron
laat weten dat
De meeste bazen zijn hier óf
ex-communist, óf crimineel, óf corrupt. Bovendien zijn het vaak smeerlappen, ze
kunnen nooit van de vrouwen afblijven. Cosmopolitan toont een complete andere
levensstijl, met moderne en open verhoudingen tussen mannen en vrouwen, chefs
en ondergeschikten.
Weer een andere anonieme bron, die
de bestseller auteur opvoert, zegt:
Cosmopolitan toont de Russinnen
nieuwe rolmodellen: ongebonden vrouwen, goed opgeleid, werkend, in staat om de
genoegens van de postmoderne samenleving ten volle uit te buiten. Het zijn de
overwinnaars van de mannen.
Ook deze ‘postmoderne Russische
overwinnaar’ heeft geen naam, maar godzijdank voor Mak's lezers wel een mening
over het volgens hem ‘fenomeen Cosmopolitan in Rusland,’
waar ‘iedereen
er een mening over [heeft].’ Dat wil zeggen: ‘iedereen,’ die Mak daarover
heeft gesproken, dus niet alle 142,5 miljoen Russen, maar de geciteerde Russische vrouwen die slechts als illustratie fungeren van hetgeen Mak wil beweren en dus geen naam hebben, en een man die natuurlijk wel een naam heeft, onze succesvolle Nederlandse ‘bladenmaker’ Derk Sauer
himself, die laat weten dat
Een tijdschrift hét middel [is] om
een lifestyle uit te drukken. In de sovjettijd werd iedereen geacht gelijk te
zijn. Dit blad leerde de mensen om hun individualiteit weer uit te dragen. Het
was hun gids voor het nieuwe leven.
In deze bewering schuilt een paradox.
Het is onmogelijk dat het maken van reclame voor een ‘lifestyle’ de consument
leert zijn of haar ‘individualiteit… uit te dragen.’ Dat is een reclamepraatje waar een journalist onmiddellijk
dwars doorheen zou moeten prikken. Een ‘lifestyle’ is juist voor mensen die
zelf geen eigen stijl en identieit hebben ontwikkelt en daarom afhankelijk
zijn van een door anderen ontwikkelde ‘lifestyle’ en identiteit. ‘Lifestyle’
heeft met mode te maken, Zoals iedereen weet kan die ‘lifestyle’ elk decennium
veranderen, al naar gelang de economische noodzaak daartoe. Het zijn de van
zichzelf en van hun omgeving vervreemde westerlingen zonder doorleefde
werkelijkheid die vanwege hun identiteitsloosheid ontvankelijk zijn voor een
gepropageerde ‘lifestyle.’ Via glossy magazines kunnen de mode en nieuwe ‘lifestyle’
in woord en beeld aan de massa worden getoond. Daar is uitgebreid over
geschreven, wetenschappelijk zowel als literair. Men zou zelfs kunnen stellen
dat de identiteitsloosheid en de vervreemding van de massamens de thema's bij
uitstek zijn van de grote moderne romans. De glossy magazines van iemand als
Sauer zijn een illustrerend voorbeeld van die identiteitsloosheid en
vervreemding.
Ik beperk me opnieuw tot Sauer en Mak
omdat ik beiden al enkele decennia ken. Zij zijn van mijn generatie en daardoor
weet ik wat beiden beweegt en waar ze, net als ik, door zijn beinvloed. Dat
maakt het voor mij makkelijker om datgene te beschrijven wat mij interesseert,
namelijk het conformisme en opportunisme van mensen die zich progressief
voordoen. Welnu, terwijl aan het einde van twintigste eeuw de Russische Mafia
steeds machtiger werd, kon men in Sauer's Moscow News het volgende
lezen:
The Yuppies Are Coming! This group of
hipsters are among a chosen few who are defying Moscow's stacked-up odds:
shortages, downward mobility and a nihilistic outlook. A new breed of Moscow
youth like money, want a better life for themselves and are fending off the
system which chokes so much of their city... 'I like to make money,' said
25-year-old Sterligov, founder of the Russian Millionaire's Club, who also
earns hard currency. 'And money makes money.'
Waar het mij om gaat is het begrip ‘hipsters,’
in de terminologie van Sauer cum suis behoren de ‘hipsters’ tot de ‘weinige
uitverkorenen’ die ‘een nihilistische visie’ zouden trotseren.
Idealistische rebellen die zich tegen het conformisme en opportunisme verzetten
door dapper als individualisten hun eigen weg te gaan. Zij vormen een ‘nieuw
soort Moskouse jeugd’ dat van ‘geld’ houdt, een beter leven voor zichzelf wensen en die het systeem dat
zoveel in hun stad verstikt ontwijkt. ‘Young Urban Professionals’ die met ‘geld
geld maken.’ Kortom, we
hebben hier te maken met het bekende fenomeen van de nieuwe rijken die branden
van de ambitie om gezien en gehoord te worden. Niets nieuws onder de zon dus. Elke
overgangstijd produceert parvenus, die de plaats innemen van degenen die
voorheen de macht bezaten. Of zoals Tomasi di Lampedusa het zo schtterend verwoordde
in De Tijgerkat:
Er zou van alles gebeuren, maar het
zou allemaal komedie zijn, een luidruchtige, romantische komedie met hier en
daar een bloedspat op een clownspak… ‘Opdat alles blijft zoals het is.’ Zoals
het eigenlijk is: slechts een geleidelijke vervanging van de ene stand door de
andere,
waarbij de hoofdrolspelers allang weten
dat ‘het
stemmen niet meer was dan een theatrale banaliteit,’ de democratie een
wassen neus is, en dat de ware macht beseft dat ‘men beter af is met een kwaad
dat men kent dan met een goed waar men geen ervaring mee heeft.’ Het is
allemaal al eens beschreven, en zoveel mooier en verhevener dan ik hier kan
doen. En het verandert allemaal een jota aan het feit ‘dat een hoopje sluwheid, slecht
gesneden kleren, geld en onwetendheid’ absoluut ‘niet gehinderd door de honderden
belemmeringen die eerlijkheid, betamelijkheid en zelfs een goede opvoeding voor
de meeste anderen vormen,’ zich voortbewegen ‘door de jungle van het leven met
de zekerheid van een olifant die in rechte lijn voortwalst, bomen ontwortelend
en hutten vertrappend, zonder ook maar iets te merken van de schrammende
doornen en de jammerende slachtoffers.’
Het enige zinnige dat de weerloze kan
doen is dit proces en de weerzin ertegen te beschrijven, een ieder geheel naar
zijn eigen innerlijke gesteldheid. Vandaar dat ik terugkom op de twee
multimiljonairs Derk Sauer en Geert Mak en hun onverzadigbare drift om zich
publiekelijk te manifesteren. Wat het begrip ‘hipster’ voor Sauer en
Mak betekent, weten we inmiddels, zij vormen voor hen de huidige avant garde, de nieuwe
uitverkoren nouveau riche, meer dan ‘I
like to make money,’ kennen ze niet. Maar klopt hun definitie van het
begrip ‘hipster’? Wat
betekende het begrip ‘hipster’ oorspronkelijk? Waar komt
het begrip vandaan en waar stond het voor? Daarvoor moeten we terug naar
de tweede helft van de jaren vijftig, naar Norman Mailer’s destijds
opzienbarende essay The White Negro:
Superficial Reflections on the Hipster. Allereerst dit:
"The White Negro:
Superficial Reflections on the Hipster" is a 9,000 word essay by Norman Mailer that
recorded a number of young white people
in the 1920s, 1930s and 1940s who liked jazz and swing music so much that
they adopted black
culture as their own.[1][2]
The essay was first
published in the Summer 1957 issue of Dissent,[3]
before being published separately by City Lights.[4]
It later appeared in Advertisements
for Myself in 1959. The so-called white Negroes adopted
black clothing styles, black jive language, and black music.
They mainly associated with black people, distancing themselves from white
society. One of the early figures in the white negro phenomenon was jazz musician Mezz Mezzrow, an American Jew born in 1899
who had declared himself a "voluntary Negro" by the 1920s.[5]
This movement influenced the hipsters of the
1940s and the beats
of the 1950s.
In the essay, Mailer
christens the hipster
as a psychopath. Disillusioned
by the systematic violence of the two world wars, the hipster nihilistically
seeks meaning in his life through immediate gratification, especially in the
realm of sex. In the rejection of the conformism wrought by industrial society,
the hipster valorizes individual acts of violence as infinitely preferable to
systematic violence. Mailer draws a distinction, however, between the
psychopath, who is able to discharge his frustration with society's stagnant
prejudices in spontaneous acts of violent rebellion, and the psychotic, who is not. The
psychotic is legally insane; the psychopath is not.
One of the definitive
characteristics of the hipster is their language, adopted in large part from
the African-American vernacular. Their vocabulary is semantically so flexible
that a single word, such as "dig," can mean hundreds of things
depending upon everything from context to tone and rhythm. According to Mailer,
being so disenfranchised by mainstream American society, the African-American
views everyday life in the terms of war, which the hipster adopts as his model for
the rejection of conformity.
Although the essay considers a
subcultural phenomenon, it represents a localized synthesis of Marx and Freud, and thus presages
the New Left movement and the birth of the counterculture in the United States.
Probably the most prominent academic exponent of the New Left in the US was Herbert Marcuse. The essay
is also very prescient because it anticipates the pejorative use of the word wigger in contemporary
society to refer to white people who emulate the manner of speech, the fashion
styles, or other aspects of the expressive culture of African Americans.
En:
1 opmerking:
What a wonderful world. Al wat oudere, knappe remix van 'n cover van Louis Amstrong door Rammstein met gesynchroniseerd historisch beeldmateriaal van het origineel. Resultaat: het sentiment kantelt.
Ironie is grimlachen, de wereld zit vol wonderlijke grimmigheden..
Een reactie posten