Massa & Macht 4

Elias Canetti:


'De kern van de religie is echter dezelfde gebleven, in het centrum ervan staat de weeklacht.'


De lamentatie die boven al het andere één ding aantoont, het onvermogen het leven te accepteren, het lijden, en het onvermijdelijk tragische. Canetti:

'Waarom sluiten zo veel mensen zich bij de weeklacht aan? Waaruit bestaat haar aantrekkingskracht? Welk nut heeft ze voor de mensen? In allen die zich erbij aansluiten vindt hetzelfde plaats: de jacht- of hetzemeute reinigt zich als klaagmeute van de zonde.'


Het slachtoffer is zonder 'zonde', en wie wil niet zonder 'zonde' zijn? En juist op die manier kan de dader zich slachtoffer voelen en hoeft hij geen verantwoording te nemen voor zijn eigen kwaad. Desondanks weten de zelfbenoemde slachtoffers zich nooit werkelijk te onttrekken aan het gevoel zondig te zijn. Nooit slagen ze er helemaal in hun geweten het totale zwijgen op te leggen. En dus nemen

'schuld en angst in hen onophoudelijk toe, en daarom verlangen ze zonder het te beseffen naar verlossing. Daarom sluiten ze zich bij iemand aan die voor hen sterft, en in de weeklacht om hem voelen ze zichzelf als vervolgden. Wat ze ook hebben gedaan, hoe wreed ze zich ook hebben gedragen voor dit ogenblik stellen ze zich op aan de kant van het lijden. Het is een plotselinge en verstrekkende wisseling van partijen. Ze bevrijdt hen van de opgehoopte schuld van het doden en de angst dat de dood hen zal treffen. Wat zij anderen ooit hebben aangedaan, dat neemt een ander nu op zich, en door hem trouw en onvoorwaardelijk aan te hangen hopen zij de wraak te ontlopen. Hieruit blijkt dat de klaagreligies voor het geestelijk huishouden van de mensen onontbeerlijk zijn zolang zij het doden in meuten niet kunnen nalaten.'

Ziehier het christendom, de slachtoffers zonder schuld.