Trees Zbidat-Kosterman

Uitpers nummer 113
Op zoek naar de vernietigde Palestijnse dorpen in Israël

door Trees Zbidat-Kosterman

De laatste jaren heeft mijn echtgenoot een beetje een bizarre hobby ontwikkeld, en ik ga er zo af en toe in mee, omdat het een interessante hobby is, waar ik zo af en toe erg depri van kan worden. Het heet, vernietigde dorpen spotten.

Zoals iedereen zo onderhand wel weet zijn er in 1948 meer dan 500 Palestijnse dorpen in wat nu Israël heet ontvolkt, en vele zijn daarna min of meer met de grond gelijk gemaakt. Vandaag de dag, in 2009, zijn er op het oog weinig sporen van deze dorpen meer te vinden. Ik zeg op het oog, want als je wat verder kijkt, en een beetje weet wat er achter het Israëlische landschap verborgen zit, dan zijn deze sporen heel makkelijk terug te vinden.

Gedurende 63 jaar heeft de Israëlische staat er alles aan gedaan om deze sporen uit te wissen. Zo zijn er op vele plekken waar ooit een Palestijns dorp was, bossen geplant met dennen en pijnappelbomen. Deze groeien snel en kunnen dus ook van alles snel bedekken.
Zie: http://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2479

Van vele plekken waar ooit een dorp was, en nu alleen nog wat ruines resten, is een toeristische attractie gemaakt waar entree betaald moet worden, uiteraard zonder te verwijzen naar het feit dat hier ooit, nog niet zo lang geleden, een Arabische gemeenschap geleefd heeft.

De mensen die hier ooit gewoond hebben leven nu als interne vluchteling in een van de Palestijns-Arabische dorpen in Israël, waar ze Arabische Israëliers genoemd worden. Of men leeft, na 63 jaar, ergens in een vluchtelingenkamp in een van de Arabische buurlanden, zoals de mensen uit de dorpen in het noorden nu in vluchtelingen kampen in Libanon en Syrië zitten, de Palestijnen uit de dorpen in het centrum van Israël in vluchtelingenkampen op de Westelijke Jordaanoever of in Jordanië, en de Palestijnse vluchtelingen uit het zuiden veelal in Gaza in vluchtelingenkampen verblijven.

Het Palestijnse vluchtelingenprobleem is het langslopende vluchtelingenprobleem met, wat zich tot op de dag van vandaag afspeelt, geen oplossing in zicht.

Over deze periode, deze zwarte bladzijde in de Palestijnse (en Israëlische) geschiedenis, wordt vandaag de dag nog veel te veel gezwegen. Zeker binnen Israël, waar het gebracht wordt alsof deze mensen, driekwart van de destijds aanwezige Palestijnse bevolking, zo’n 750.000 mensen, uit zichzelf vertrokken zijn en daarmee hun recht op terugkeer opgegeven hebben.

Maar als je goed om je heen kijk, dan zijn er nog overal sporen te vinden van wat ooit geweest is.

Als je grote cactushagen ziet opduiken in het landschap, dan kan je ervan verzekerd zijn dat hier ooit een Palestijns/Arabische leefgemeenschap was. De cactushagen werden in het verleden gebruikt als afscheiding tussen huizen en weiden. Ook vijgenbomen in het wild zijn een indicatie dat er ooit mensen gewoond hebben. In vroeger tijden was het zomerfruit de cactusvrucht of sabra, vijgen en druiven, die allemaal dicht bij huis geplant en geoogst werden.

Wij hebben er een sport van gemaakt om te zoeken naar de locaties waar ooit de dorpen geweest zijn, en dan kom je de meest mooie, bizarre, treurige dingen tegen. Zo gingen we 2 maanden geleden op zoek naar het vernietigde dorp Kawkab al Hawa, wat letterlijk betekent "Planeet in de lucht". We hadden wel eens van de naam gehoord, maar waren er nooit geweest. Toen we daar aankwamen bleek het een van de mooiste plekjes te zijn die ik ooit gezien had. Kawkab al Hawa ligt hoog op een heuvel in Galilea. Het is dichtbij Baysan. In 1948 was het een klein dorpje met zo’n 350 inwoners. Vanuit het dorp heb je een adembenemend uitzicht op Jordanië, dat aan de andere kant van de heuvel ligt. Het dorp werd door 2 natuurlijke bronnen van water voorzien. Dichtbij het dorp is een kruisvaardersfort, dat nu tot toeristische attractie gebombardeerd is. Kawkab al Hawa werd op 16 mei 1948 bezet door de Golani Brigade, een onderdeel van het Israëlische leger. Men heeft de meeste huizen laten staan, maar in September 1948 was de verdrijving van de bevolking van Kawkab al Hawa compleet en er is nooit meer iemand teruggekomen.

We hebben een aangetrouwd familielid dat geboren is in het dorp Amqa, dicht bij Akko. Hij was 3 jaar toen zijn familie verdreven werd, en hij is sinds die tijd nooit meer teruggeweest. Kasem, zoals mijn zwager heet, en zijn familie hebben nog steeds veel land op de plek waar ooit Amqa was. Zij leven nu als interne vluchteling in het dorp Abu Snan. Ze hebben nooit compensatie gehad voor de grond die van hen gestolen is. We zijn met Kasem naar de plek gegaan waar hij geboren is, het was een hele zoektocht, hoewel het maar 10 minuten rijden van Abu Snan is.

Toen we daar aankwamen bleek er een kibboets te zijn op de plek waar ooit het dorp was. Huizen met rode daken, en een verwijzing op borden naar de jemenitische joodse gemeenschap. Dit betekent dat de meeste mensen die er nu wonen oorspronkelijk uit Jemen komen. Je ziet nog wat oude gebouwen van voor 1948 die gebruikt worden als opslagplaats voor van alles. Deze gebouwen herken je aan de grote vierkante witte stenen waarvan ze gebouwd zijn.Ook zijn er nog 2 grote waterreservoirs van voor 1948, die ook nu nog gebruikt worden.


Amqa was een relatief groot dorp met een bevolking van bijna 1500 inwoners, moslims en druzen. Het werd bezet op 10 juli 1948. Na de bezetting zijn de meeste mensen verdreven, een paar druzen-families leven nu nog op de grond van Amqa. De meeste huizen van het dorp zijn met de grond gelijk gemaakt. En de moskee staat er nog. Naar die moskee gingen we op zoek. We zijn een paar keer door de kibboets gereden, maar konden niets vinden. Totdat we van de weg afgingen en na 100 meter zagen we de oude moskee opdoemen. Een prachtig gebouw, maar helemaal verwaarloosd en overwoekerd met doornstruiken. Onze zwager Kasem werd helemaal emotioneel. Hij had van zijn ouders gehoord dat hun huis naast de moskee stond. Toen we dan ook een berg witte stenen vonden die duidelijk ooit eens aan een huis toebehoord hadden, wist hij gelijk dat die van hun huis, het huis waar hij geboren was, waren. Ik heb er een paar mooie foto’s van gemaakt.

Wat mij verbaasd is dat niemand die in de kibboets woont zich afvraagt aan wie die moskee ooit heeft toebehoord? Of waar de mensen naar toe zijn die hier ooit, eeuwenlang lang, gewoond hebben?

Maar onze zoektocht was nog niet over. Na ons emotionele bezoek aan Amqa wilden we ook nog op zoek naar overblijfselen van het dorp Kuwaykat. Ik had er nog nooit van gehoord. Dit bleek het buurdorp geweest te zijn van Amqa, dus het kon niet ver weg zijn. En inderdaad, na 5 minuten rijden waren we waar ooit Kuwaykat is geweest. Nadat we van de weg afgingen zagen we op de heuvel, door de bomen heen iets wat leek op stenen. We zijn toen de heuvel opgeklommen, en opeens stonden we daar op de begraafplaats van Kuwaykat. Een compleet geïsoleerde plek, geen spoor van leven, alleen die tientallen graven. Op sommige stenen kan je nog lezen wie er begraven ligt met het jaartal waarin ze gestorven zijn. Een steen geeft aan dat de persoon die daar begraven ligt gestorven is in het jaar 1359 van de hijra, wat in onze jaartelling ergens in de 20ste eeuw moet zijn. Maar van de meeste graven lijkt het alsof de namen er met opzet vanaf geschuurd zijn.Het was een bizarre belevenis om daar rond te lopen op die plek, zo stil, maar tegelijkertijd zo veelbetekenend en een zo duidelijke aanwezigheid van de mensen die hier ooit geleefd hebben en gestorven zijn. Kuwaykat werd bezet op 10 juli 1948 door de Sheva en Carmeli brigades, een onderdeel van het Israëlische leger dat destijds van dorp naar dorp ging om de inwoners te verjagen.


Alle ruim 1200 bewoners van Kuwaykat zijn verdreven, en nooit meer teruggekomen. Alleen de begraafplaats is er nog als een stille getuige van het leven wat hier ooit geweest is.

De laatste 15 jaar is de Naqba een algemeen geaccepteerde term geworden die staat voor de verdrijving van het Palestijnse volk uit wat nu Israël is. Als Israël op 15 mei de onafhankelijkheidsdag viert, gaat de Palestijnse bevolking, nazaten van hen die in 1948 gebleven zijn en die nu binnen de grenzen van Israël wonen, plaatsen bezoeken waar ooit een Palestijns dorp is geweest. Dit vooral om niet te vergeten en de volgende generaties deze historische informatie door te geven. De laatste tijd is er een discussie gaande in het Israëlische parlement om het commemoreren van de Naqba strafbaar te stellen, omdat dit propaganda tegen de Joodse staat zou zijn en een bedreiging voor het bestaan van de Joodse staat.

Sinds 2007 mocht de Naqba genoemd worden in de boekjes op de Arabische scholen in Israël. Dit was destijds besloten door Yuli Tamir de toenmalige minister van onderwijs. Maar vandaag, 22 juli, heeft het parlement besloten om deze term weer uit de schoolboeken te halen, daar het ongepast is om over de oprichting van de Joodse staat te spreken als zijnde een "catastrofe" (Naqba).

Ook op andere manieren probeert het Israëlische parlement de herinnering aan de Naqba de kop in te drukken. Een wet om iedereen die meedoet aan een Naqba-herdenking, 3 jaar gevangenisstraf te geven is er net niet doorgekomen. Maar een andere wet om iedereen die iets met de Naqba-commemoratie te maken heeft uit te sluiten van staatsfondsen is een week geleden aangenomen. Dat zou kunnen betekenen dat de Arabische gemeentes in Israël, waarvan de burgemeesters of andere bestuurders vaak meedoen aan deze Naqba-evenementen, geen fondsen meer krijgen voor scholen of andere dingen waar een gemeente verantwoordelijk voor is.

Maar ik ben ervan overtuigd, men kan proberen om de geschiedenis te verdraaien, te vervormen of te ontkennen, de spoken uit het verleden zijn overal aanwezig, en zullen er altijd blijven.

(Uitpers, nr. 113, 11de jg., oktober 2009)

Bronnen :

www.palestineremembered.com hier kan je alle namen va n de palestijnse dorpen vinden die er ooit geweest zijn en nog zijn met allerlei details zoals hoeveel mensen er woonden, wanneer ze vernietigd zijn, door wie etc.

http://www.nakbainhebrew.org/index.php?lang=english oftewel Zochrot.

Zochrot is een Israëlische organizatie die probeert om meer bewustzijn te kweken over de Naqba

In Israël

http://www.haaretz.com/hasen/spages/1102099.html Artikel over het verwijderen van de term Naqba uit Israëlische schoolboeken.

Boeken :

The ethnic cleansing of palestine (ook vertaald in het nederlands) door Ilan Pape.

Expulsion of the Palestinians door Nur Masalha

Zie: http://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2479