Burn After Reading 2

Jezus fucking christ. What do we learn, Palmer?

Palmer: I don't know sir.

I don't fucking know either. I guess we learned not to do it again.

Palmer: Yes sir.

En dan volgt de slotzin van de CIA-baas:

I am fucked if I know what we did.

Palmer: Yes sir, it's hard to say.

Een briljante verwoording van de bureaucratische wereld waarin de moderne mens leeft en waarin het hoogst bereikbare een leeg bureau is terwijl de dossiers veilig in een la zijn zijn verdwenen, waar niemand anders bij kan. Sterker nog: nagenoeg niemand weet dat deze papieren werkelijkheid daadwerkelijk ook bestaat.

So that... that is it than? No one else really knows anything.

Het is de wereld waarin de massamens zich alleen betrokken voelt bij zijn eigen kleine activiteiten en niemand zich verantwoordelijk voelt voor het groter geheel. Het is de werkelijkheid van de kleinburger, mensen als Peter van Walsum en Arie Elshout, gehoorzame uitvoerders van een beleid dat inmiddels irrationeel is geworden, braaf meewerkend aan een gruwelijke realiteit waarin massamoord 'bijkomende schade' heet en 'het moslim-terrorisme' motieven wordt ontzegd omdat men anders de eigen terreur moet analyseren.

De Coen-Brothers laten ons de werkelijkheid zien waarin de gewone man niet zozeer slecht is, maar vooral stupide, gedreven door kleingeestige motieven die hem of haar in grote problemen helpen. Zodra ze een kansje ruiken, grijpen ze dat om tot de ontdekking te komen dat ze alleen maar de dupe zijn geworden van hun eigen egoisme. Tegelijkertijd beseffen ze niet wat nu eigenlijk fout ging, en waar precies. Ze overzien niets, ze doen maar wat temidden van een chaos die voor ordening doorgaat. Op hun beurt zijn ook de machthebbers, die claimen greep op de zaak te hebben, even kleinzielig en onnozel als de rest. De meesten van hen handelen als 'verstandige gluipers,' en waaien met elke wind mee tot ze -- te laat -- ontdekken dat ze alles behalve verstandig hebben gehandeld. Maar zelfs dan voelen ze zich niet verantwoordelijk voor hun eigen daden. Peter van Walsum zal alles doen om zijn wreedheden te rechtvaardigen, Arie Elshout zal tot de laatste snik zijn steun aan grootschalige terreur verdedigen.

In een wereld waarin een schoon bureau een doel op zich is geworden, voelt niemand zich meer verantwoordelijk voor het geheel. Het gevolg is dat de samenleving fragmenteert, er is geen gemeenschappelijk belang meer dat de maatschappij tot een geheel maakt. En zodra de fragmentatie voltooid is, is het alsof die samenleving ineens uiteen valt, zoals we in onze tijd hebben kunnen zien aan de val van het communisme. We staan nu aan de vooravond van de val van het Amerikaans neoliberalisme. De rol van de 'verstandige gluipers' krijgt steeds absurdere kanten, hun ideologie is versleten, hun mens- en wereldbeeld uitgewerkt, hun positie steeds onhoudbaarder. Wat eens verstandig leek blijkt nu al die tijd onvoorstelbare stupiditeit te zijn geweest.

Jezus fucking christ. What do we learn, Palmer?

Palmer: I don't know sir.

I don't fucking know either. I guess we learned not to do it again.

Palmer: Yes sir.

I am fucked if I know what we did.

Palmer: Yes sir, it's hard to say.