Heleen Mees van de NRC 5

Heleen Mees: 'Er is een grondsteward bij Delta, een mooie zwarte jongen, die mij steeds belt. Misschien moet ik de volgende keer toch maar eens vragen of hij langs komt.'

Sleutelwoorden: mooie, zwarte, jongen, volgende keer, langskomen.

Uit hetzelfde Trouw-interview: 'Wij gingen, toen ik jong was, naar de kerk op zondag. Ik heb gezongen in het kinderkoor en we baden altijd voor en na het eten. Het bidden was een serieus moment; we mochten niet gaan zitten ginnegappen.'

Heleen Mees is een mens zoals wij allen, lichaam en geest. Het lichaam kent zijn eigen wetten. Op zon- en feestdagen wanneer de kantoren op Manhattan gesloten zijn, wordt het lichaam van Heleen Mees wakker in een luxueus appartement en treft zichzelf alleen aan in het comfortabele, warme, grote bed. En het lichaam hunkert naar een ander lichaam. Het lichaam begint te fantaseren. Bij Heleen fantaseert het een mooi lichaam, een zwart lichaam, een jong lichaam. Dat lichaam is alleen maar een lichaam, het bezit geen noemenswaardige mentale kenmerken, geen vermeldenswaardige kenmerken die haar ertoe drijven hem 'de volgende keer toch maar eens te vragen of hij langs komt.' Sleutelwoorden: de volgende keer en langskomen. De volgende keer dat ze op reis gaat en hem tegenkomt, bij toeval, zoals je duizenden mensen op reis tegenkomt.

Als power feministe maakt ze duidelijk dat het andere lichaam niet toebehoort aan iemand met wie zij een emotionele, geestelijke band heeft opgebouwd. Integendeel, hij is voor haar alleen maar een zwart lichaam,mooi en jong, zoals op glamourfoto's en in de pornografie, en ze overweegt dat lichaam te vragen om langs te komen. De volgende keer. Misschien. Waarom een zwart lichaam? Wat is relevant aan de vermelding: zwart? Hier komt even de katholieke geest om de hoek kijken. Zwart is in het streng katholieke milieu waarin ze opgroeide, daar in Hengelo, een verboden vrucht. Probeert u zich voor te stellen hoe de biddende vader en moeder uit een provinciaals milieu zouden hebben opgekeken als hun dochter vlak voor het middagmaal op zondag met dat zwarte lichaam was komen opdraven. 'Dit is mijn nieuwe vriend. Hij is grondsteward bij Delta. Hij is jong en mooi en zwart.' De rest is duidelijk. Say no more. Maar er is nog een andere reden waarom het lichaam zwart is. In de schijnwereld die Heleen Mees heeft geschapen is er geen enkele mooie blanke jongen die valt op een vrouw die de veertig is gepasseerd. Op twee portretten van haar in Vrij Nederland van vorige week is te zien waarom, het vlees wordt paffiger, maar het is vooral de huid, de hals, haar gerimpelde knieen, de rimpels, haar bovenarmen, het haar is doods, de tand des tijds, het lichaam is over zijn hoogtepunt heen, van nu af aan is het bergafwaarts, de tijd is meedogenloos. Ze heeft lelijke handen, foto's zijn genadeloos, vooral als een vrouwelijke fotografe een andere vrouw fotografeert. De fotografe kent de zwakke punten van vrouwen, ze is een kunstenaresse die de werkelijkheid zoekt, ze weet hoe ze die moet afbeelden. Op de foto staat een vrouw in een zwarte jurk die 1 ding duidelijk maakt, als een hobbezak verhult het haar figuur. Mees staat tegen een vale achtergrond, die ook haarzelf vaal maakt, een kwetsbaar lichaam. Ontluisterend voor Mees zelf. Niets blijft verborgen.

Dat ouder wordende kwetsbare lichaam kent zijn eigen wetten. Het verlangt een ander lichaam om zelf een lichaam te kunnen zijn. En dus droomt de geest van Heleen Mees een ander lichaam, zwart, mooi, jong, vooral ook zondig, oude wetten worden geschonden, een lichaam waar zij als woman on top bovenop kan zitten, en vanaf die positie dat lichaam kan berijden, om zo zichzelf te kunnen bevredigen. Het is geen liefde, het is mechanisch, het is op zichzelf gericht onverzadigbaar egoisme. Langskomen. Zwart. Jong. Mooi. Volgende keer over de geest.

PS. De fotografe is: Annaleen Louwes. Ze is bekend van een prachtige portrettengalerij van bewoners van de Willem Arntsz Hoeve in boekvorm: Onrustige Studies.

Annaleen Louwes in het voorwoord van haar boek:

Lange tijd al ben ik geboeid door hoe de mens overleeft onder allerlei
omstandigheden en de weerslag die dat heeft op zijn lichaamstaal. Als
fotograaf probeer ik hier vat op te krijgen.'