Symmetrie

Emmylou Harris

Anouk Smulders

Er is een bepaalde superieure schoonheid die pijn doet, die de mens even uit evenwicht brengt, die vooral raadselachtig is. En toch, tegelijkertijd vertroost die schoonheid ons.

Emmylou Harris is een Amerikaanse zangeres, Anouk Smulders is een Nederlands fotomodel, die 'internationaal doorbrak toen zij een contract kreeg om het gezicht te worden van de make-up van DIOR. Haar gezicht stond op vele internationale covers, zoals de Franse Elle.' Schoonheid is ook onzijdig, zowel mannen als vrouwen worden erdoor bekoord. Die schoonheid heeft imperia doen wankelen, mannen en vrouwen in de diepste afgronden gestort, de grootste geesten volledig uit evenwicht gebracht. Wat is schoonheid precies?

Ik kijk altijd graag naar autoriteiten die van trappen storten, naar dikke gezagsdragers die over een bananenschil uitglijden of naar vrouwen die op de dansvloer uit de bocht vliegen. Ik weet het, mijn gezin heeft me herhaaldelijk erop gewezen, het is een debiel trekje. Desalniettemin, ik kijk graag naar De leukste thuisvideo's, een programma van de ter ziele gegane zender Talpa. Tijdenlang werd het gepresenteerd door een heen en weer springende aardige jongen. Op een dag verscheen ineens het hoofd van Anouk Smulders in beeld, de nieuwe presentatrice. Dat gelaat bracht me dichter bij een antwoord op het raadsel van de schoonheid. Anouk heeft een heel mooi gezicht, weliswaar een tikje ordinair, maar toch een heel gelijkmatig gezicht. Maar op een keer zag ik ineens dat ze bijzonder lelijke oren heeft, die volstrekt niet bij haar gezicht passen. Ik realiseerde me toen pas goed wat schoonheid is.

Schoonheid vertroost, schoonheid stoort niet, het haalt de mens even uit de lelijkheid van de wereld weg. Schoonheid is onaantastbaar, is een moment van eeuwigheid. Schoonheid is symmetrie. Diep in ons smachten we naar symmetrie, evenwicht, harmonie. Daarom verafschuwen we geweld, en haat de derde wereld ons neoliberale systeem van uitbuiting, omdat het hen in een gruwelijk lelijke armoede achterlaat. Schoonheid is het tegenovergestelde van lelijkheid, zoals het Afghaans kind hieronder dat verbrand is door een Amerikaanse bom. Niet dat kind is lelijk, maar wat er met haar gebeurd is in naam van onze vrijheid van consumeren. En dat zien we op de foto. Ook lelijkheid is onzijdig, zelfs de militair, de betaalde moordenaar, verafschuwt het. Thuis gekomen achtervolgen hem de beelden van die lelijkheid. Ze zullen nooit verdwijnen, zoals de beelden van Auschwitz en Hiroshima nooit uit ons bewustzijn zullen verdwijnen.

Anouk Smulders' gezicht is harmonie, net als dat van Emmylou Harris. En symmetrie tilt ons even boven de beperkingen van de tijd en de ruimte uit. Vandaar dat ieder mens in staat is de schoonheid te zien van andere culturen en van andere tijden; de piramide is daarvan misschien wel het bekendste voorbeeld. Het confronteert ons met een eeuwige waarheid.

Ik moest hieraan denken toen ik vanochtend in The New York Review of Books deze advertentie las: 'Why Beauty Is Truth. A history of Symmetry. Ian Stewart. Author of Nature's Numbers. Untill recently, symmetry was considered the arcane pursuit of artists, architects and musicians. Now, renowned mathematician Ian Stewart tells the compelling stories of the eccentric and occasionally tragic geniuses who developed the theory over hunderds of years into one of the most important ideas of modern science - a conception that lies at the heart of the theory of relativity, quatum mechanics, string theory, and modern cosmology.'

Zo, nu weet u in elk geval waarom Emmylou Harris en Anouk Smulders zo mooi zijn. Symmetrie. En als u Anouk weer eens op televisie ziet, kijk dan niet naar haar oren, of juist wel, als u weer wilt weten waarom ze zo mooi is.