Noam Chomsky: “Dit kon tot op de dag van de invasie voorkomen worden”
Terwijl de oorlog in Oekraïne voortwoedt, blijft diplomatie op een laag pitje staan, ondanks de hartverscheurende verwoesting die de Russische invasie aanricht. De mondiale architectuur van na de Tweede Wereldoorlog is niet in staat om kwesties van oorlog en vrede te regelen en het Westen blijft de veiligheidsargumenten van Rusland verwerpen. Het idee van een no-fly zone is uiterst gevaarlijk, waarschuwt Noam Chomsky.
“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.
Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren (n.v.d.r.).
Er gaan in sommige kringen stemmen op om een vliegverbod boven Oekraïne af te kondigen, hoewel de daadwerkelijke handhaving van een dergelijk beleid het geweld snel zou doen escaleren. Een dergelijke beslissing zou potentiële gevolgen hebben die bijna te gruwelijk zijn om over te spreken. Het idee van een no-fly zone is uiterst gevaarlijk, waarschuwt Noam Chomsky in dit exclusieve interview voor het magazine Truthout.
C.J. Polychroniou: Noam, bijna twee weken na de Russische invasie van Oekraïne, blijven Russische troepen steden en dorpen platgooien. Ondertussen hebben meer dan 140 landen voor een niet-bindende VN-resolutie gestemd die de invasie veroordeelt. Ze roepen op tot een terugtrekking van de Russische troepen. Rusland schendt overduidelijk de regels van het internationale recht. Valt er in dat licht niet iets te zeggen over de instellingen en normen van de naoorlogse internationale orde? Het is overduidelijk dat de Westfaalse1, op de staat gerichte wereldorde, niet in staat is het geopolitieke gedrag van statelijke actoren te reguleren als het gaat over kwesties van oorlog/vrede en zelfs duurzaamheid. Is het daarom – als we willen overleven – geen absolute noodzaak om een nieuwe, mondiale, normatieve architectuur te ontwikkelen?
Noam Chomsky: “Als het werkelijk letterlijk een kwestie van overleven is, dan zijn we verloren. Een nieuwe normatieve architectuur kan immers niet worden bereikt binnen een relevant tijdsbestek. Het enige waar we nu op kunnen hopen is dat we het bestaande kader, dat erg zwak is, toch wat kunnen versterken. Dat zal al moeilijk genoeg zijn.”
Tanks in Oost-Oekraïne. Foto: OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine/CC-BY-2.0
“De grote mogendheden schenden voortdurend het internationaal recht, net als kleinere mogendheden wanneer ze ermee weg kunnen komen. Kleine mogendheden doen het meestal onder de paraplu van een grote mogendheid die hen beschermt.”
“Voorbeelden daarvan zijn de illegale Israëlische bezetting van de Syrische Golanhoogte en de annexatie van Groot-Jeruzalem, twee agressies die werden getolereerd door Washington en goedgekeurd door Donald Trump. Die keurde overigens ook Marokko’s illegale annexatie van de Westelijke Sahara goed.”
“De oorlogen van de VS in Vietnam, Cambodja en Laos, de invasie van de VS en Groot-Brittannië in Irak en de invasie van Poetin in Oekraïne zijn drie schoolvoorbeelden van de ‘hoogst mogelijke internationale misdaad’. Voor dat soort misdaden werden de nazi’s in Neurenberg opgehangen!”
“Volgens het internationaal recht is het de verantwoordelijkheid van de VN-Veiligheidsraad om de vrede te bewaren en daar, zo nodig, geweld voor toe te staan. Maar de agressie van grootmachten bereikt de VN-Veiligheidsraad niet eens.”
“De oorlogen van de VS in Vietnam, Cambodja en Laos, de invasie van de VS en Groot-Brittannië in Irak en de invasie van Poetin in Oekraïne zijn drie schoolvoorbeelden van de ‘hoogst mogelijke internationale misdaad’. Voor dat soort misdaden werden de nazi’s in Neurenberg opgehangen!”
Oorlogsoperatie in Oost-Oekraïne. Foto: Wikimedia Commons/CC-BY-SA-2.0
“Vooral de VS is onaantastbaar. De Russische misdaden krijgen tenminste enige aandacht. De VN-Veiligheidsraad kon zich buigen over andere gruweldaden, zoals de Frans-Brits-Israëlische invasie van Egypte en de Russische invasie van Hongarije in 1956. Maar het vetorecht blokkeert verdere actie. Die eerste misdaad werd ongedaan gemaakt op bevel van een supermacht (de VS), die zich verzette tegen het tijdstip en de wijze van de agressie. Tegen de laatste misdaad, door een supermacht, kon enkel worden geprotesteerd.”
“De minachting van supermachten voor het internationale rechtskader is zo vanzelfsprekend dat het bijna onopgemerkt voorbijgaat. In 1986 veroordeelde het Internationaal Gerechtshof Washington voor zijn terroristische oorlog (in juridisch jargon, ‘onwettig gebruik van geweld’) tegen Nicaragua, waarbij het de VS veroordeelde tot het staken van de oorlog en het betalen van aanzienlijke herstelbetalingen.”
“De VS verwierpen het vonnis met minachting (met steun van de progressieve pers) en voerde de aanval verder op. De VN-Veiligheidsraad probeerde te reageren met een resolutie waarin alle naties werden opgeroepen het internationaal recht na te leven.”
“Daarbij werd niemand met naam genoemd, maar iedereen begreep wat de bedoeling was. De VS spraken hun veto uit en verkondigden daarmee luid en duidelijk dat zij immuun zijn voor het internationaal recht. Dat feit lijkt uit de geschiedenis te zijn gewist.”
“Er wordt ook zelden gesuggereerd dat minachting voor het internationaal recht ook minachting inhoudt voor de Amerikaanse Grondwet. Amerikanen worden nochtans geacht die Grondwet met dezelfde eerbied te behandelen als de Bijbel. Artikel VI van de grondwet stelt het VN-Handvest als ‘de hoogste wet [is] van het land’.”
“Dat artikel is bindend voor alle verkozen functionarissen, inclusief bijvoorbeeld elke president die zijn toevlucht neemt tot dreigen met geweld (door te zeggen dat ‘alle opties worden opengehouden’). Ook dat is door het VN-Handvest verboden. Er zijn ernstige artikelen verschenen in de juridische literatuur die beweren dat die woorden eigenlijk niet betekenen wat ze zeggen. Dat doen ze wel.”
‘Rules based order means our order, not the international order’
“En er is oneindig veel méér. Eén ontsnappingsroute, die we eerder al besproken, is dat men in het Amerikaanse discours, met inbegrip van de rechtswetenschap, de gewoonte heeft aangenomen de op de VN gebaseerde internationale orde te verwerpen ten gunste van een ‘op regels gebaseerde internationale orde’.”
Anthony Blinken, VS-minister van buitenlandse zaken. Foto: European Commission/CC BY-SA 3:0
“De stilzwijgende afspraak daarbij is, dat de VS in feite de regels mogen/moeten bepalen. Zelfs indien het internationale recht en de Grondwet van de VS zouden worden nageleefd, zou de reikwijdte ervan beperkt zijn.”
“Het zou niet zo ver reiken als de verschrikkelijke Russische oorlog in Tsjetsjenië, waarbij de hoofdstad Grozny met de grond werd gelijk gemaakt. Misschien is dat wellicht het afschuwelijke vooruitzicht voor Kiev, tenzij er een alsnog een vredesregeling wordt getroffen.”
“Het zou evenmin invloed hebben op de oorlog van Turkije tegen de Koerden die in diezelfde periode plaatsgreep. Ook daar werden tienduizenden mensen gedood, werden duizenden steden en dorpen verwoest, werden honderdduizenden vluchtelingen naar ellendige krottenwijken in Istanbul gedreven, … en die gruwel werd krachtig gesteund door de regering-Clinton die haar enorme wapenstroom opvoerde naarmate de misdaden toenamen.”
“Het internationaal recht verzet zich niet tegen de Amerikaanse specialiteit van moorddadige sancties die ‘succesvol verzet’ bestraffen. Het verzet zich evenmin tegen financiële plundering van de Afghanen terwijl zij massaal verhongeren. Evenmin verbiedt dit recht het martelen van een miljoen kinderen in Gaza of van Oeigoeren die naar ‘heropvoedingskampen’ worden gestuurd. En daarmee is het lijstje allesbehalve compleet.”
“Hoe kan dit worden veranderd? Er zal waarschijnlijk niet veel worden bereikt door een nieuwe ‘perkamenten barrière’ op te richten, om de woorden van James Madison2 te gebruiken waarmee hij verwijst naar louter woorden op papier.”
23 miljoen Afghanen worden bedreigd met acute hongersnood. Foto: Tolo News
“Een adequater kader van internationale orde kan nuttig zijn voor opvoedings- en organisatiedoeleinden – want dat is tenslotte het internationaal recht. Maar het is niet voldoende om de slachtoffers te beschermen. Dat kan alleen worden bereikt door de machtigen te dwingen hun misdaden te staken of, door op langere termijn, hun macht volledig te ondermijnen.”
“Dat is wat vele duizenden moedige Russen op dit moment doen in hun opmerkelijke pogingen om Poetins oorlogsmachine te dwarsbomen. Het is wat Amerikanen – met goed effect, maar met onvoldoende resultaten – hebben gedaan door te protesteren tegen de vele misdaden van hún eigen staat, protesten die overigens met veel minder ernstige repressie werden geconfronteerd.”
“Er kunnen stappen worden ondernomen om een minder gevaarlijke en menselijker wereldorde tot stand te brengen. Ondanks al haar tekortkomingen is de Europese Unie een stap vooruit ten opzichte van wat er voordien bestond. Hetzelfde geldt voor de Afrikaanse Unie, hoe beperkt die ook blijft.”
“Tot vrijwel op de dag van de Russische invasie in Oekraïne had deze misdaad zeer “waarschijnlijk kunnen worden afgewend door welbegrepen opties na te streven”.
“En op het westelijk halfrond geldt hetzelfde voor initiatieven als UNASUR [de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties] en CELAC [de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische Staten]. Laatstgenoemde organisatie streeft naar een Latijns-Amerikaanse en Caraïbische integratie, los van de door de VS gedomineerde Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS).”
Oekraïne is dichterbij dan we denken. Lichtgroen: de Krim en de Donbass. Map: Vitaliyf261/CC BY SA 4:0
“Deze vraagstukken doen zich voortdurend in een of andere vorm voor. Tot vrijwel op de dag van de Russische invasie in Oekraïne had de misdaad zeer waarschijnlijk kunnen worden afgewend door welbegrepen opties na te streven: neutraliteit zoals Oostenrijk voor Oekraïne; een of andere versie van het federalisme van de Minsk-II-akkoorden dat de werkelijke situatie van de Oekraïners ter plaatse weerspiegelt.”
“Er was weinig druk om Washington een vredeskoers te laten varen. De Amerikanen deden evenmin mee aan de wereldwijde bespottelijke odes aan de soevereiniteit ten opzichte van een supermacht die een klasse apart is wat zijn brutale minachting voor het begrip betreft. De opties zijn er nog steeds, hoewel ze na de misdadige invasie in het gedrang komen.”
“Hoewel er vreedzame opties beschikbaar waren heeft Poetin dezelfde reflexmatige toevlucht tot geweld genomen. Het is waar dat de VS de legitieme Russische veiligheidszorgen bleven verwerpen, ondanks het feit dat zelfs hoge VS-functionarissen en diplomaten van de hoogste rangen ze erkenden. Andere opties dan crimineel geweld bleven echter open.”
Tanks in Oost-Oekraïne. Ernaast in blauwe vest, monitoren van de OVSE. Foto: Wikimedia Commons
“Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) signaleerden eerder sterk toegenomen geweld in de Donbas-regio. Velen – niet alleen Rusland – stelden dat het geweld grotendeels vanuit Oekraïense hoek kwam. Poetin had kunnen proberen die beschuldiging, als die juist was, te staven en onder de internationale aandacht te brengen. Een dergelijke reactie zou zijn positie hebben versterkt.”
“Belangrijker nog is dat Poetin gebruik had kunnen maken van de reële mogelijkheden om beroep te doen op Duitsland en Frankrijk om een ‘gemeenschappelijk Europees huis’ te bevorderen zoals dat eerder al door De Gaulle en Gorbatsjov werd voorgesteld. Het zou daarbij gaan om een Europees systeem zonder militaire allianties, van de Atlantische Oceaan tot de Oeral, en zelfs verder.”
“Het zou in de plaats kunnen komen van het Atlantische, op de NAVO gebaseerde systeem van ondergeschiktheid aan Washington. Hier komen we bij de kern van de zaak; een kern die tijdens de huidige crisis nog is versterkt. Een ‘gemeenschappelijk Europees huis’ biedt Europa veel voordelen. Intelligente diplomatie had die vooruitzichten kunnen verbeteren.”
“In plaats van diplomatieke opties na te streven, greep Poetin echter naar de revolver; een al te gebruikelijke machtsreflex. Het resultaat is verwoestend voor Oekraïne en het ergste moet waarschijnlijk nog komen.”
“Heeft de geschiedenis je niets geleerd?”. Foto: Emmelien Lievens/Vrede vzw
“Het resultaat is ook een zeer welkom geschenk voor Washington, want Poetin is erin geslaagd het Atlantische systeem nog steviger te vestigen dan voorheen. Het geschenk is zo welkom dat sommige nuchtere en goed geïnformeerde analisten hebben gespeculeerd dat dit altijd al het doel van Washington is geweest.”
“We moeten goed nadenken over deze zaken. Een nuttige oefening is om de zeldzame verschijning van ‘de andere kaak aanbieden’ te vergelijken met de stortvloed van ‘oorlog met oorlog vergelden’, zoals Churchill het omschreef. Misschien zijn vredestichters inderdaad de gezegenden. Als dat zo is, hoeft de goede God geen overuren te maken.”
“Als we het over de noodzaak hebben van een nieuwe mondiale architectuur en een nieuwe diplomatieke praktijk, toepasbaar op de huidige mondiale dynamiek, somde Poetin, in een recent telefoongesprek met de Franse president Emmanuel Macron, Ruslands grieven tegenover het Westen nog maar eens op.”
“Hij zinspeelde op een uitweg uit de crisis. Maar opnieuw werden de eisen van Poetin afgewezen en – op het eerste gezicht – nog onverklaarbaarder: het door Poetin aangeboden lichtpuntje werd volledig weggedrukt.”
C.J.: Kan je hier wat dieper op ingaan?
NC: “Zeker. De reactie was niet zo onverklaarbaar als je op het eerste gezicht zou denken. Integendeel, ze was volkomen normaal en voorspelbaar. Begraven in het persverslag van het gesprek tussen Poetin en Macron, onder de routineuze opruiende kop over de doelstellingen van Poetin, stond een kort verslag van wat Poetin werkelijk zei:”
“In zijn eigen lezing van het gesprek, zei het Kremlin dat de heer Poetin zijn Franse tegenhanger had verteld dat zijn belangrijkste doel “de demilitarisering en de neutrale status van Oekraïne” was.’ Die doelen, zei het Kremlin, ‘zullen hoe dan ook worden bereikt’.”
Oekraïne, Georgië en Bosnië staan reeds lang op de NAVO-verlanglijst. Map: statista.com/CC
“In een rationele wereld zou dit commentaar de krantenkoppen halen en zouden commentatoren Washington oproepen om de kans te grijpen de invasie te beëindigen vóór een nog grote catastrofe Oekraïne verwoest. Een catastrofe die zelfs tot een alles en iedereen vernietigende oorlog kan leiden als Poetin geen ontsnappingsluik wordt geboden uit de ramp die hij heeft gecreëerd.”
“In plaats daarvan horen we de gebruikelijke uitspraken over ‘oorlog met oorlog vergelden. We horen die praatjes over zowat de hele lijn, te beginnen met de gerenommeerde analist van het buitenlands VS-beleid Thomas Friedman. Nu adviseert deze stoere jongen van de New York Times: ‘Vladimir, je hebt nog niet de helft gevoeld’.”
“Friedmans essay is een verheerlijking van de ‘vernietiging van Moedertje Rusland.’ Zijn reactie kan leiden tot vergelijkbare of nog ergere gruweldaden waarvoor hij dan mede verantwoordelijk is. En hij is niet de enige.”
“Oekraïense neutraliteit is haalbaar, maar veronderstelt een onbestaande rationele wereld waarin Washington zich niet verkneukelt over het geschenk dat Poetin hen heeft aangeboden: een volledig ondergeschikt Europa, dat er niet aan denkt te willen ontsnappen aan de controle van de Meester.”
“Zo gaat het eraan toe in een zeer vrije maar diep conformistische intellectuele cultuur. Een rationele reactie op Poetins herhaling van zijn ‘hoofddoel’ zou zijn hem daarop aan te spreken en aan te bieden wat al lang wordt gezien als het basiskader voor een vreedzame oplossing: nogmaals, ‘neutraliteit naar Oostenrijks model voor Oekraïne en een of andere versie van het federalisme van Minsk II dat de feitelijke verbintenissen van de Oekraïners ter plaatse weerspiegelt’.”
“Rationaliteit zou ook inhouden dat dit wordt gedaan zonder de pathetische aanstellerij over soevereine rechten. Soevereine rechten waarvoor de VS volslagen minachting hebben. Stel je maar eens voor hoe snel de soevereiniteit van Mexico zou worden geschonden als het zou toetreden tot een op China gebaseerde militaire alliantie en gastheer zou willen worden van gezamenlijke militaire manoeuvres tussen Mexico en China en van Chinese offensieve wapens die vanuit Mexico op de VS zouden worden gericht.”
“Oekraïense neutraliteit is haalbaar, maar het veronderstelt een – voorlopig onbestaande – rationele wereld en bovendien een wereld waarin Washington zich niet verkneukelt over het wonderbaarlijke geschenk dat Poetin hen zojuist heeft aangeboden: een volledig ondergeschikt Europa, dat er niet aan denkt te willen ontsnappen aan de controle van de Meester.”
President van Oekraïne Volodymir Zelensky ontmoette NAVO-voorzitter Jens Stoltenberg in Brussel op 4 juni 2019. Foto: president.gov.ua/CC BY-SA 4:0
“De boodschap voor ons is dezelfde als altijd, en zoals altijd eenvoudig en glashelder. We moeten alles in het werk stellen om een wereld te creëren waarin we kunnen overleven.”
C.J.: “De Oekraïense president Volodymyr Zelensky veroordeelde het NAVO-besluit om het luchtruim boven Oekraïne niet te sluiten. Een begrijpelijke reactie, gezien de catastrofe die zijn vaderland is aangedaan door Russische strijdkrachten, maar zou het uitroepen van een no-fly zone ons niet een stap dichter brengen bij de Derde Wereldoorlog?”
NC: “Zoals je zegt, Zelensky’s pleidooi is begrijpelijk. Er op reageren zou zeer waarschijnlijk leiden tot de vernietiging van Oekraïne en zones ver daarbuiten. Het feit dat er zelfs maar over gesproken wordt in de VS is verbazingwekkend. Het idee is waanzin.”
“Een vliegverbod betekent dat de Amerikaanse luchtmacht niet alleen Russische vliegtuigen zou aanvallen, maar ook Russische grondinstallaties zou bombarderen die de Russische strijdkrachten luchtafweersteun bieden, met alle ‘nevenschade’ van dien. Het is toch echt niet moeilijk te begrijpen wat dan zou volgen?”
C.J.: “Zoals de zaken er nu voor staan, is China misschien de enige grote mogendheid die de oorlog in Oekraïne kan stoppen. Washington zelf lijkt zelfs te popelen om de Chinezen erbij te betrekken, aangezien Xi Jinping de enige leider zou kunnen zijn die Poetin kan dwingen zijn acties in Oekraïne te heroverwegen. Zie je China de rol spelen van vredesbemiddelaar tussen Rusland en Oekraïne en zich misschien zelfs binnenkort ontpoppen als een wereldwijde vredesbemiddelaar?”
NC: “China zou kunnen proberen die rol op zich te nemen, maar het lijkt niet waarschijnlijk. Chinese analisten zien net zo gemakkelijk als wij dat er altijd een manier is geweest om een catastrofe af te wenden. Dat kan via lijnen die ik in eerdere interviews herhaaldelijk heb besproken en die ik hier kort wil herhalen.”
“Zij zien ook dat, hoewel er niet zoveel opties meer zijn, het nog steeds mogelijk moet zijn om aan Poetins ‘hoofddoel’ te voldoen op een manier die voor iedereen gunstig zou zijn en zonder inbreuk te maken op fundamentele rechten. China kan ook wel zien dat de regering van de VS daar niet in geïnteresseerd is. Net zomin als de perscommentatoren overigens. Zij staan wellicht niet te trappelen om zich op het probleem te storten.”
De historische zijderoute van China naar Europa. Kaart: amazing-iran.com
“Het is zelfs niet duidelijk of ze dat überhaupt zouden willen. Uit eigenbelang doen ze er goed aan zich buiten het conflict te houden. Zij gaan door met het integreren van een groot deel van de wereld in het op China gebaseerde investerings- en ontwikkelingssysteem.”
“Turkije – een NAVO-lid – wordt hoogstwaarschijnlijk de volgende in de Chinese rij. China weet ook dat het Zuiden weinig zin heeft om ‘Moedertje Rusland te kelderen,’ en dat die landen er de voorkeur aan geven de betrekkingen met Rusland in stand te houden. Het Zuiden deelt weliswaar de afschuw over de wreedheid van de invasie, maar hun ervaringen zijn niet die van Europa en de VS.”
“Zij zijn immers altijd de traditionele doelwitten van de Europees-Amerikaanse wreedheid geweest, waarbij voor hen het lijden van Oekraïne nauwelijks opvalt. Die ervaringen en herinneringen van het Zuiden worden gedeeld door het China van zijn ‘eeuw van vernedering’ en vele eeuwen daarvoor. Het Westen mag er dan voor kiezen dit niet te beseffen, China kan het zeker begrijpen. Ik veronderstel dat zij afstand zullen bewaren en hun huidige weg zullen vervolgen.”
C.J.: “Ervan uitgaande dat alle diplomatieke inspanningen mislukken, is Rusland dan werkelijk in staat om een heel land ter grootte van Oekraïne te bezetten? Zou Oekraïne niet het Afghanistan van Poetin kunnen worden? In december 2021 waarschuwde het hoofd van het Centrum voor Oekraïens Onderzoek van de Russische Academie van Wetenschappen, Viktor Mironenko, dat Oekraïne een nieuw Afghanistan zou kunnen worden. Wat zijn je gedachten over deze zaak? Heeft Poetin niets geleerd van Afghanistan?”
NC: “Als Rusland Oekraïne bezet, zal zijn ellendige ervaring in Afghanistan lijken op een picknick in het park. We moeten in gedachten houden dat de zaken heel verschillend zijn. Uit de documenten blijkt dat Rusland Afghanistan pas met veel tegenzin is binnengevallen, enkele maanden nadat president Carter de CIA toestemming had gegeven om ‘steun te verlenen aan de Afghaanse opstandelingen’ die zich verzetten tegen een door Rusland gesteunde regering.”
“Dat gebeurde met de krachtige steun, zo niet op initiatief van nationaal veiligheidsadviseur Zbigniew Brzezinski, zoals hij later trots verklaarde. Er was nooit enige basis voor de waanzinnige uitspraken over Russische plannen om het Midden-Oosten en daarbuiten over te nemen. Nogmaals, George Kennan’s vrij geïsoleerde verwerping van deze beweringen was scherpzinnig en accuraat.”
“De VS verleenden krachtige steun aan de Mujahedeen die zich verzetten tegen de Russische invasie, niet om Afghanistan te helpen bevrijden, maar veeleer om ‘Sovjetsoldaten te doden,’ zoals de chef van het CIA-station in Islamabad verklaarde die de operatie leidde.”
“Voor Rusland waren de kosten verschrikkelijk, hoewel die natuurlijk nauwelijks een fractie waren van wat Afghanistan heeft geleden toen de door de VS gesteunde islamitische fundamentalisten het land overnamen nadat de Russen zich hadden teruggetrokken.”
“Je durft je zelfs niet voorstellen wat een bezetting van Oekraïne zou betekenen voor zijn bevolking, zo niet voor de hele wereld.”
Noam Chomsky: A No-Fly Zone Over Ukraine Could Unleash Untold Violence verscheen in Truthout op 8 maart 2022 en werd vertaald door Jan Reyniers.
Notes:
1 De Westfaalse orde refereert naar de Vrede van Westfalen, een reeks verdragen die in de zeventiende eeuw voor het eerst de principes van staatssoevereiniteit en de onschendbaarheid van staatsgrenzen zàuden hebben vastgelegd. In werkelijkheid stond daar niets over in deze verdragen. De Westfaalse Orde een mythe die in de negentiende eeuw werd gecreëerd toen de huidige natiestaten ontstonden, die een historische fundering zochten voor hun legitimiteit (nvdr).
2 Een van de Founding Fathers van de VS en vierde president (1809-1917) (nvdr).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten