Derk Sauer's Uiterst Lucratieve Russische Jaren 2

Het geweeklaag van de oud marxist-leninist en huidige neoliberale multimiljonair Derk Sauer, die het tijdens de corrupte Jeltsin-jaren van modale journalist tot media-tycoon wist te schoppen, bereikte in Het Parool van zaterdag 12 maart 2022 een voorlopig hoogtepunt met beweringen als dat 

'bij een tsunami in een paar dagen de verworvenheden van de consumentensamenleving waar de meeste Russen — met name in de grote steden — aan gewend zijn geraakt,’ in één klap zijn ‘weggevaagd.’ 

Als ‘bewijs’ daarvoor voert mijn oude vriend Derk het volgende aan: 

‘In de supermarkt van ons chique dorp mag je nog maar twee pakken wc-rollen per persoon kopen. Olie, pasta en andere basisproducten’ voor ‘trendy’ consumenten ‘zijn uit de meeste schappen verdwenen.’ Met als gevolg dat ‘Onze vrienden in Moskou er verdwaasd bij[zitten]. Ze kunnen niet meer bij hun geld, bedrijven zijn niets meer waard, spaartegoeden zijn verdampt,’ 

en dat allemaal 'in een paar dagen' tijd als de lezer Sauer moet geloven. Het is kennelijk geen pretje meer om in Derk’s ‘chique dorp’ in Rusland te leven, laat staan in de ‘modieuze’ maar opportunistische Moskouse kringen, waarin hij zich als nieuwe rijke bewoog. Dit alles roept de vraag op waar de 150 miljoen  van Sauer’s vermogen zijn gebleven. Vast niet in Rusland, want daar is de voormalig uiterst linkse activist Derk veel te uitgekookt voor. Omdat geen van mijn mainstream-collega’s, die Sauer zo bewonderen, hem dit durft te vragen, doe ik dit bij deze: 

Derk, ouwe reus, waar heb jij al je poen voorlopig geparkeerd? In Zwitserland, zoals je oude geldschieter Chordorkovski, de tot tien jaar gevangenisstraf veroordeelde voormalige communistische oligarch, of in een ander paradijs voor belastingontduikers dan wel -ontwijkers? Bekend is dat de inkomensongelijkheid tussen het volk en jouw ‘chique’ dorpsgenoten de laatste jaren de ongelijkheid in de VS is voorbijgestreefd. De Volkskrant van 25 februari 2022 meldde dat:

De meeste Russen het niet breed [hebben]. De helft van de bevolking heeft een inkomen van minder dan 8.000 euro per jaar en bezit gemiddeld zo’n 3.000 euro. Hiermee heeft de armste 50 procent van de Russen zo’n 3 procent van het vermogen in bezit. Dat is een opmerkelijk klein aandeel, blijkt uit data van de onderzoekers achter de World Inequality Database, onder wie de bekende econoom Thomas Piketty. Ter vergelijking: in Nederland bezit de minst vermogende helft van de inwoners 9 procent van het vermogen.

Inderdaad, zelfs dit laatste is al een aanfluiting in een land dat zich aanprijst als een ‘democratie.’ Waarom wordt de helft van de Nederlanders buiten gesloten? Dat moet zelfs jij, als nog steeds betalend SP-lid, toch onaanvaardbaar vinden. Die grote ongelijkheid in Rusland werpt bovendien een opmerkelijk licht op jouw bewering dat het de Russische uitgave van jouw glossy magazine ‘Cosmopolitan — nog steeds de bijbel’ is in heel Rusland.  Het 'dames-lifestyleblad' Cosmopolitan kende in 2014 een oplage van nog geen 800.000. Met andere woorden net iets meer dan 1 procent van de Russische vrouwen kocht jouw 'bijbel,' en dat noem jij ‘veel Russische vrouwen.’ Ik bedoel, een dergelijk argument kun je misschien wel aan Russische adverteerders verkopen, maar toch niet aan Nederlandse lezers. Je belazert de kluit. 

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/russische-vermogenskloof-nu-zelfs-groter-dan-de-amerikaanse~bc1b4d18/ 

https://www.parool.nl/columns-opinie/in-hoeverre-zijn-de-russen-schuldig-aan-dit-drama~ba48029e/ 

(waarschuwing, u moet wel een abonnement nemen om dit te kunnen lezen! want 'Derk Sauer is exclusief voor abonnees')

De werkelijkheid is dat Sauer’s kennis beperkt blijft tot zijn eigen gecorrumpeerde Moskouse elite, en dat hij domweg niet weet wat zich in heel Rusland voltrekt. Nogmaals de Volkskrant:

De rijkste 10 procent van de Russen heeft samen bijna driekwart van de rijkdom; de rijkste 1 procent bezit zelfs bijna de helft. Sinds de jaren negentig is het aandeel van de 10 procent rijkste Russische inwoners van het totale bezit met ruim 70 procent gestegen.

Volgens de Boston Consultancy Group is er zelfs binnen de 1 procent een nog veel rijkere bovenlaag. De rijkste vijfhonderd Russen — die ieder ruim 100 miljoen dollar (ruim 90 miljoen euro) bezitten – hebben samen meer te besteden dan 99,8 procent van de bevolking, blijkt uit berichtgeving van The Moscow Times over het onderzoek. Staalmagnaat Aleksej Mordasjov is, aldus zakenblad Forbes, de allerrijkste, met een vermogen van ruim 25 miljard euro.

Betrouwbare gegevens over het bezit van superrijken zijn lastig te vinden. De onthullingen na de Panama, Pandora en Paradise Papers zijn vermoedelijk nog maar het topje van de ijsberg. De Franse econoom Gabriel Zucman schat dat Russische oligarchen ruim de helft van hun vermogen in het buitenland hebben gestald, vaak in belastingparadijzen. Dat is een veel groter deel dan bij de Amerikaanse en Europese financiële elite.

Veel onderzoekers en instituten zijn het erover eens dat in Rusland de afgelopen jaren het verschil tussen arm en rijk groter is geworden. Na de protesten in 2017 – 60 duizend Russen gingen toen de straat op om te demonstreren tegen ongelijkheid en corruptie – is het aandeel van de rijkste Russen alleen maar gegroeid. Net als in veel andere landen hebben degenen met het meeste vermogen relatief weinig te lijden gehad onder de coronacrisis.

De kloof tussen rijk en arm is nu zelfs groter dan die in de Verenigde Staten.

Deze werkelijkheid dwingt de SP-multimiljonair Derk Sauer om permanent in een spagaat te leven, als nieuwe rijke weet hij natuurlijk na ruim drie decennia Rusland dat de meest geslepen opportunisten zich na de ineenstorting van de Sovjet Unie hebben verrijkt ten koste van de bevolking. Sterker nog Sauer is één van hen.

Nadat wij begin jaren zeventig collega’s waren bij de Nieuwe Revu, een tijdschrift  dat we wilden veranderen in een links tijdschrift voor de modale werknemer, kwam ik begin jaren negentig Derk opnieuw tegen, ditmaal op een kantoor in Moskou, waar net het 'communisme' ineen gestort was. Mijn oude kameraad gaf inmiddels naast de 'Moscow Times,' een aantal glossy bladen uit, waarvan ik nog een exemplaar in het Russisch heb met Madonna op de voorpagina. Op dat moment vroren dakloze bejaarden op banken in de Moskouse straten dood, zag je overal bedelende mensen en kon je in de enige winkelstraat met galeries voor enkele tientallen dollars meesterwerken kopen, ikonen die decennialang op zolders verstopt waren geweest. Ik was in Moskou om voor de Humanistische Omroep een viertal tv-documentaires te maken over de sociale, culturele en politieke ineenstorting van het Sovjet Rijk. Op hetzelfde ogenblik toonde Derk rijke Russen de Amerikaanse popster Madonna, de oermoeder die in pikante lingerie stond afgebeeld, en ondersteboven haar kruis liet zien waar ze een microfoon bij hield die verdacht veel op een penis leek. Op zijn onnavolgbare manier verspreidde Derk de ‘verworvenheden’ van de westerse ‘consumentensamenleving,’ kennelijk in de overtuiging dat daar toen een grote behoefte aan was. Dat vond ik destijds een opmerkelijke houding voor een maoist, en toen ik hem ernaar vroeg gaf hij wijselijk geen antwoord. Terwijl de Russische mafia steeds machtiger werd en het aantal afrekeningen in dit milieu almaar toenam, kon de rijke Rus in Sauer's 'Moscow News' het volgende lezen:

The Yuppies Are Coming! This group of hipsters are among a chosen few who are defying Moscow's stacked-up odds: shortages, downward mobility and a nihilistic outlook. A new breed of Moscow youth like money, want a better life for themselves and are fending off the system which chokes so much of their city... 'I like to make money,' said 25-year-old Sterligov, founder of the Russian Millionaire's Club, who also earns hard currency. 'And money makes money.' 

Sauer’s neoliberale propaganda verscheen in een land waar als gevolg van de ineenstorting tenminste 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens leefde, de gemiddelde levensverwachting van de man daalde naar 58 jaar, het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking aanzienlijk lager was dan dat van 1978, toen men nog onder het in het Westen zo verfoeide communistische regime leefde, terwijl na de val van de Sovjet Unie de kindersterfte drie keer zo hoog was als in Nederland. Men zou denken dat de Russische bevolking wel wat anders aan het hoofd had dan yuppies en het kruis van Madonna. Daarentegen vonden Derk en zijn redactielededen het getuigen van 'een nihilistische kijk' als niet iedere arme sloeber meteen ambieerde een yuppie te worden. Op een avond nam hij mij en de filmploeg mee naar een mafiafeest, speciaal ter gelegenheid van de komst van de nieuwe 'Beaujolais Primeur.' Na ons eerst door een haag bedelaars te hebben geworsteld, betraden we een warme, hel verlichte zaal, waar op een reusachtige tafel Franse wijnflessen lagen te pronken. Onder  allerlei types in verkeerd zittende Armani-pakken en hun geblondeerde vrouwen, bevonden zich de onvermijdelijke callgirls die je overal tegenkwam, en zowaar ook een hoge prelaat van de Russische orthodoxe kerk. Daar tussendoor schuifelde de vrolijk lachende kleine Derk. Ik kwam er ook mafiosi uit de Texaanse oliestad Houston tegen, die toen nog druk doende waren de markt af te tasten om te kijken of ze zich in het Russische milieu konden invechten. Overigens vergeefs, aangezien de Russische mafia nog meedogenlozer en gewelddadiger was dan de Amerikaanse, zoals al spoedig aan het aantal moordaanslagen op 'zakenmensen' zou blijken. Derk wist daarentegen overeind te blijven dankzij zijn goede contacten. Iedereen in Moskou wist destijds wie bij de mafia zat, er werd openlijk over gesproken en de Russische mafiosi zelf maakten zonder omwegen aan iedereen die er belang bij had, dus iedereen met geld, duidelijk welke macht ze vertegenwoordigden. Al die jaren wist Derk zich in dit milieu te handhaven, mede dankzij de steun van zijn goede contacten, onder wie oud KGB-ers, die onmiddellijk in zaken waren gegaan, omdat zij over een schat aan informatie beschikten. Zij wisten bijvoorbeeld al in de tijd dat de Rus zijn bips met krantenpapier afveegde, waar grote papierrollen te koop waren om Derk’s uitgaven op te drukken. En zo wist mijn linkse kameraad in dit ineengestort rijk binnen een decennium tenminste 150 miljoen bijeen te sprokkelen.

Ruim een decennium later kreeg ook in Rusland Sauer's lijfspreuk 'money makes money' een uiterst wrange nasmaak doordat het land de zwaarste klappen kreeg te verduren van de krediet- en economische crisis van 2008. Zoals gebruikelijk hadden de miljonairs hun geld al elders, buiten Rusland, veilig ondergebracht, en waren het de gewone mensen, onder wie het gezin van de werkster van de Sauertjes, die het meest leden onder de ineenstorting van de neoliberale luchthandel. Elk piramidefonds begint eens  te ‘verdampen’ om Derk’s terminologie te lenen. Geld groeit niet aan bomen. Dat is een keiharde waarheid zelfs de SP-leiding weet, dezelfde bonzen die nu voor het subsidiëren van de failliete kapitalistische economische 'orde' zijn, én, niet te vergeten, van de commerciële massamedia, met als wonderlijke argument dat 'de democratie' gered moet worden. Meer over Derk’s ‘elite’ die volgens hem ‘veel te lang [heeft] weggekeken’  de volgende keer. Overigens, zodra ik van mijn oude vriend verneem waar hij zijn miljoenen heeft weggestopt, laat ik het de lezer weten.

De Sauertjes, climbing the social ladder, while outside two riders are approaching, and the wind begins to howl.  

\