Derk Sauer's Uiterst Lucratieve Russische Jaren 3

Om Derk Sauer goed te kunnen begrijpen moet de lezer weten dat de dagelijkse werkelijkheid hem permanent dwingt in een spagaat te leven. Uit directe ervaring weet mijn oude vriend na ruim drie decennia Rusland dat de meest doortrapte opportunisten zich na de ineenstorting van de Sovjet Unie hebben verrijkt ten koste van de bevolking, en dat hij één van die parasieten is. Anderzijds is hij als SP-multimiljonair genoodzaakt zijn imago hoog te houden, namelijk dat van een maatschappelijk betrokken journalist. Dat streven ligt ten grondslag aan zijn schizofrene houding, een geldwolf die als fatsoenlijk burger wil overkomen. Ik overdrijf niet wanneer ik  stel dat Derk Sauer een poseur is. Net als Pim Fortuyn, in zijn rol van docent marxistische sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, was ook Derk nog in begin jaren zeventig een linkse messias, die — in zijn geval — als een soort Jehova-getuige langs de deur ging om de blijde boodschap te verkondigen dat ‘de dictatuur van het proletariaat’ op het punt stond uit te breken. Toen bleek dat hij en zijn kornuiten zich hadden vergist, en dat het neoliberalisme een einde aan die geschiedenis had gemaakt, begon hij spoorslags uit een ander vaatje te tappen. Dat verliep moeiteloos aangezien bij een poseur de inhoud altijd ondergeschikt is aan de vorm. De pose blijft zijn overlevingsstrategie. Elk moment en in telkens weer veranderende omstandigheden moet hij zichzelf opnieuw bedenken. De poseur is de hoofdpersoon in zijn eigen pulproman, een kitsch-figuur, wiens optreden naadloos aansluit bij de behoefte van de moderne tijd, het marktdenken dat tegenwoordig bepaalt dat ook het individu niets anders is dan een product dat zich op de markt moet aanbieden.  Na de verbeelding aan de macht dirigeert de macht de verbeelding van de massa. Daarbij is één ding duidelijk: een poseur en zijn volgelingen kunnen alleen in een van zichzelf vervreemde massamaatschappij functioneren. Die vormt zijn toneel, de massa zijn publiek. In een gesloten gemeenschap, gedragen door samenhangende identiteiten, zou hij allang door de mand zijn gevallen, daar zou hij niet meer zijn dan de dorpsgek. 

De gekte van de poseur kan alleen onopgemerkt blijven indien ook het publiek geen gezond verstand meer bezit. Een schoolvoorbeeld van die waanzin is Sauer’s beschrijving van de situatie in Moskou, vlak voordat hij zich genoodzaakt voelde uit het Wilde Oosten te vertrekken. In Het Parool van zaterdag 12 maart 2022 wierp hij de vraag op:

in hoeverre zijn de Russen schuldig aan dit drama? Is het verstandig om 850 vestigingen van McDonald’s te sluiten — een van de weinige plekken waar gewone Russen voor een betaalbare prijs met hun kinderen naartoe kunnen?

aldus de multimiljonair die, zo maak ik uit zijn eigen beschrijvingen op, prefereert om in dure ‘trendy’ Moskouse restaurants te dineren, met zijn gezin of met oligarchische Russische vrienden. Juist daarom wil de poseur in hem overkomen als een socialist met een hart van goud. Vandaar zijn vraag die veeleer lachwekkend is dan serieus, want hij is dezelfde man die miljoenen dollars binnensleepte toen in de mafiose jaren negentig tenminste 40 miljoen Russen onder de armoedegrens wegzakte. Derk stelt zijn schuldvraag aan — hoe kan het ook anders — zijn rijke ‘vriend Boris, die jarenlang de rechterhand was van één van de oligarchen. Twee jaar terug stapte hij uit de corporate wereld en nu steunt hij projecten als The Moscow Times,’ opgericht door Derk Sauer en ‘in print from 1992 until 2017.’ Dit krantje, dat volgens hem ‘an interesting medium for advertisers’ was, werd:

distributed free of charge at places frequented by English-speaking tourists and expatriates such as hotels, cafés, embassies, and airlines, and also by subscription. The newspaper is popular among foreign citizens residing in Moscow and English-speaking Russians. In November 2015 the newspaper changed its design and type from daily to weekly (released every Thursday) and increased the number of pages to 24. It became online-only in July 2017.

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Moscow_Times 

Destijds werden Derk’s initiatieven in Moskou mede gefinancierd door zijn linkse kameraden in Nederland, die dankzij de loterij miljonair waren geworden, maar kennelijk is hij nu aangewezen op Boris, een Russische voormalige ‘rechterhand’ van een 'oligarch.' Sauer’s vriend verklaart desgevraagd: 

Natuurlijk zijn wij medeschuldig. Wij, de elite — en daar reken ik mezelf ook toe — hebben veel te lang weggekeken. 

En waarom dat wegkijken? Nogmaals Boris: ‘laat ik eerlijk zijn; het ging ons onder Poetin ook te goed. De villa’s, de jachten, het jetsetleven.’ Boris, die geen achternaam heeft, gedroeg zich als een Boris Boef, gewetenloos, zonder dat Sauer zich hieraan stoorde, want geld stinkt niet. Derk’s opmerking dat Boris B. uit de ‘corporate wereld’  was gestapt, is natuurlijk nonsens gezien zijn financiële steun aan The Moscow Times van Derk S. en diens neoliberale opvattingen. Sauer’s ‘column’ in Het Parool van 22 maart 2022 is een karikatuur van echte journalistiek, een pastiche die alleen op de lachspieren werkt, maar die door de polderpers serieus wordt genomen, en dit allemaal in het kader van de anti-Russische propaganda, waarvan mijn mainstream-collega’s nog steeds niet beseffen hoe ernstig de consequenties hiervan kunnen zijn. Sauer eindigt zijn travestie in Het Parool met de conclusie dat de Russen van wie ‘passiviteit in hun DNA [is] geslopen’ — het staat er echt — geconfronteerd zullen worden met een ‘Rusland als een nieuw Iran. Geleid door een clubje semireligieuze heethoofden’ en niet met zijn oligarchische vrienden die Rusland hebben geplunderd in dezelfde tijd dat de oligarchische mediamagnaat Derk Sauer schatrijk werd. Zijn slotzin says it all, de Russen met hun kennelijk inferieure biochemische gesteldheid zullen alleen nog de herinnering kunnen koesteren aan het neoliberale consumptieparadijs dat Derk’s vrienden zo rijk maakten, ‘een leven met Netflix, shoppingmalls en cappuccino.’ Ziedaar de droom van een voormalige marxist-leninist.  

Thomas Friedman, de bekendste columnist van The New York Times:

The hidden hand of the market will never work without a hidden fist. McDonald's cannot flourish without McDonnell Douglas, the designer of the F-15. And the hidden fist that keeps the world safe for Silicon Valley's technologies to flourish is called the US Army, Air Force, Navy and Marine Corps.