Ian Buruma en Zijn Collateral Damage

Om het op z’n voorzichtigst te stellen: hoe goed Ian Buruma ook zijn best doet, toch zit er weinig tot geen progressie in zijn denken. Ik geef een voorbeeld: op maandag 8 maart 2021 oppert hij aan het slot van zijn column in deNRC

Het zou kunnen dat er ooit een moment komt dat een land ergens op de wereld met enige weemoed terugdenkt aan een tijd waarin de Amerikanen sterk genoeg waren om ongewenste dictators de deur te wijzen. 

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/08/azie-moet-afkicken-van-de-vs-als-redder-in-nood-a4034618 

Inderdaad, het ‘zou kunnen,’ maar met evenveel recht zou het ook juist niet kunnen. Hier staat dus in feite niets. Het ‘zou kunnen’ dat de aarde binnen afzienbare tijd getroffen wordt door een onbekende komeet, zo waarschuwde in 2016 de NASA-onderzoeker Joseph Nuth. De meningen van mainstream-opiniemakers als Buruma staan altijd vol vage veronderstellingen die bedoeld zijn om alles behalve vage stellingen te onderbouwen. Bijna vier jaar geleden, op 9 juni 2017, was Ian nog veel zekerder van zijn zaak, toen hij in de NRC ervan overtuigd was dat ‘wij’ allen:

ons moeten voorbereiden op een tijd waarin we met weemoed terugkijken op het betrekkelijk goedaardige imperialisme uit Washington.

Maar nu moet Buruma in zijn liberale wensdenken genoegen nemen met de hoop dat er ‘ooit een moment komt dat een land ergens op de wereld met enige weemoed terugdenkt’ aan de, kennelijk, gouden jaren van wat hij de ‘Pax Americana’ betitelt. Het is tevens onthullend dat mijn oude vriend zijn hoog opgeleide publiek laat weten dat het hier gaat om ‘een land ergens op de wereld,’ dus niet ‘een land’ ergens aan de rand van de kosmos. ‘Op de wereld’ dus en niet in de wereld, of op aarde. Hoe dan ook: de ‘progressie’ in zijn denken beperkt zich tot de hoop dat er ‘ooit een moment komt dat een land ergens op de wereld met enige weemoed terugdenkt aan een tijd waarin de Amerikanen sterk genoeg waren om ongewenste dictators de deur te wijzen.’ Maar ook de bewering over ‘Amerikanen’ die ‘ongewenste dictators’ de deur wezen, is in haar algemeenheid een propagandistische vertekening van de werkelijkheid, even onjuist als de kop boven Buruma’s column: ‘Azië moet afkicken van de VS als redder in nood,’  een leugen die hij baseert op het enkele feit dat, volgens Associated Press op 23 februari 2021, ‘More than 1,000 protesters gathered near the U.S. Embassy in Yangon.’ Buruma stelt dat deze ‘Betogers in Myanmar hopen op steun van de VS.’  Hij verzwijgt daarbij dat Azië vierenhalf miljard inwoners telt, en dat ‘Loving Dictators Is as American as Apple Pie,’ zoals de kop luidde boven een artikel dat de alles behalve radicale Amerikaanse foreignpolicy.com op 26 april 2019 publiceerde. Het steunen van dictators ‘is a national tradition,’ zoals gezaghebbende Amerikaanse intellectuelen van elke politieke kleur al decennialang gedocumenteerd beschrijven. De twee Amerikaanse auteurs John M. Owen IV en Michael Poznansky, beiden van de University of Virginia, wezen in de wetenschappelijke studie ‘When does America drop dictators?’ erop dat:

The Obama administration’s initial ambivalence toward democratic revolutions in Tunisia and Egypt in 2011 points to a central puzzle in US foreign policy. In some countries, during some periods, America promotes liberal democracy; in other countries and periods, it tolerates or even supports authoritarianism. Why the variation? We focus on discrete decisions by a US President to retain a dictator or instead press for democracy in a client state S. Two conditions must be satisfied for a President to do the latter. (1) An exogenous domestic crisis must threaten S’s authoritarian regime. (2) The US domestic model of free-market liberal democracy must face no credible alternative in S’s region as a route to national development and security. 

A credible alternative model (e.g. communism or Islamism) threatens US interests by making dissenting elites in S more hostile to US hegemony and more accepting of the hegemony of America’s security rivals; that in turn makes free elections in S riskier for Washington. But when conditions (1) and (2) coincide, a new bargain emerges: S’s elites, now assenting to the US model, pledge to participate in the US-sponsored regional order, and Washington presses S’s regime into democratizing. We test our argument against two cases involving relations between the US and the Philippines, an authoritarian client until 1986. In a 1978 crisis, communism’s high credibility in Southeast Asia forced Jimmy Carter to continue supporting the Marcos dictatorship. In a 1985–86 crisis, communism’s lack of credibility allowed Ronald Reagan to drop Marcos and permit democracy.

https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1354066113508990 

Kortom, Buruma’s bewering dat ‘de Amerikanen sterk genoeg waren om ongewenste dictators de deur te wijzen’ betekende niet dat de ‘Amerikanen’ als vuistregel hadden ‘dictators de deur te wijzen.’ In tegendeel zelfs, in bijvoorbeeld Perzië, Guatemala, Congo, Chili — om slechts vier voorbeelden te geven — werden democratisch gekozen leiders door Amerikaanse interventies ten val gebracht om juist dictators aan de macht te helpen. Dat Buruma toch de ruimte krijgt om zijn leugens in onder andere NRC Handelsblad te publiceren, is illustrerend voor de propagandistische wijze waarop wereldwijd de ‘corporate press’ bericht, en haar opinies verspreidt. Het is ook geenszins verbazingwekkend dat de corrupte elite haar gecorrumpeerde praatjesmakers met prestigieus bedoelde prijzen overlaadt, terwijl serieuze onderzoeksjournalisten als Sy Hersh en Chris Hedges tegelijkertijd worden gemarginaliseerd of geboycot.

 

Saillant is ook Buruma’s volgende bewering:

Landen in Oost- en Zuidoost-Azië hebben de VS nog steeds nodig voor hun externe veiligheid. De VS zijn voorlopig het enige tegenwicht in een regio waar China wil overheersen. Maar Amerikaanse bondgenoten zijn geen vazalstaten meer. Zelfs de Zuid-Koreanen zijn voorzichtig om China niet voor het hoofd te stoten; Amerika is ver weg, China ligt naast de deur. En China is nu een grote mogendheid. Amerikaanse dominantie kan niet eeuwig duren. Het is ook tijd dat Europeanen en Aziaten hun totale afhankelijkheid van de VS ontwennen.

Laten we beginnen de eerste zin te ontleden: ‘Landen in Oost- en Zuidoost-Azië hebben de VS nog steeds nodig voor hun externe veiligheid.’ Het draait hier om de woorden ‘nog steeds,’ die een zeker onderhuids racisme verraden. Eén van de ‘[l]anden in Zuidoost-Azië’ is Vietnam, waar volgens de regering in 1995 naar schatting twee miljoen burgers tijdens de gewelddadige Amerikaanse interventie werden gedood, en ‘1,100,000 North Vietnamese and Viet Cong fighters’ sneuvelden. In zijn beroemd geworden toespraak ‘Beyond Vietnam: A Time to Break Silence’ zei Martin Luther King op 4 april 1967 het volgende daarover: 

We must move past indecision to action. We must find new ways to speak for peace in Vietnam and justice throughout the developing world — a world that borders on our doors. If we do not act we shall surely be dragged down the long dark and shameful corridors of time reserved for those who possess power without compassion, might without morality, and strength without sight. 

http://www.hartford-hwp.com/archives/45a/058.html 

Desondanks ging de Amerikaanse terreur nog acht lange jaren door ten koste van miljoenen doden in Zuidoost-Azië. En waarom? In 1995 schreef de voormalige Amerikaanse minister van Defensie Robert McNamara dat als gevolg van het Vietnam-beleid ‘de regeringen Kennedy, Johnson en Nixon… verschrikkelijk leed’ hadden toegebracht aan miljoenen mensen, omdat 

wij de macht onderschatten van het nationalisme teneinde een volk te motiveren… om te vechten en te sterven voor hun overtuigingen en waarden- en we blijven dat vandaag de dag nog steeds doen in vele delen van de wereld,’ terwijl ‘wij niet het door God gegeven recht hebben om elke natie naar ons eigen beeld te scheppen.’ 

Volgens de Amerikaanse oud-minister zijn tijdens de Vietnam-oorlog 3,4 miljoen Zuidoost-Aziaten gedood, onder wie talloze burgers van Laos, het zwaarst gebombardeerde land in de hele moderne geschiedenis, als we uitgaan van het aantal inwoners. Eenkwart van de bevolking vluchtte naar grotten in de bergen om aan het genocidaal geweld te ontkomen. De Amerikaanse luchtmacht gooide twee keer zoveel bommen op Laos dan op Nazi-Duitsland, tien jaar lang elke 9 minuten een clusterbom. Omdat, volgens USA TODAY tenminste 10 tot 30 procent van deze tegen mensen gerichte, in kleine fragmenten uiteenspattende bommen, niet explodeerde, komen tot op de dag van vandaag nog steeds Laotianen om het leven, de meerderheid van hen spelende kinderen. Ook Cambodja leed onder het Amerikaans terrorisme, een ander woord is er niet voor, tenminste als we de definitie hanteren zoals afgedrukt in het Amerikaanse Leger Handboek, waarbij terrorisme omschreven wordt als

het bewust geplande gebruik van geweld of dreiging van geweld om doelen te bereiken die politiek, religieus, of ideologisch van aard zijn.

Meer dan 600.000 Cambodjanen kwamen om het leven bij Amerikaanse bombardementen, en door de verwoesting van landbouwgronden werden de overlevenden geconfronteerd met een massale hongersnood. In zijn memoires omschrijft McNamara dit beleid met de opmerking dat 'wars generate their own momentum and follow the law of unanticipated consequences.' De logica van het geweld stuit op haar grenzen, op 'de wet van de onvoorziene consequenties' zodra de geweldpleger zelf de dupe wordt van het door hem begonnen geweld, zoals op 11 september 2001 voor iedereen duidelijk werd. Vietnam bewees dat zelfs met de inzet van de grootst mogelijke wreedheden, het gebruik van napalm, agent orange en fragmentatiebommen, een hoogtechnologische maatschappij niet van een boerenbevolking kon winnen. Die waarheid wordt nu opnieuw in onder andere Afghanistan en Irak bewezen. Tot op de dag van vandaag geldt dat ‘Vietnam Still Suffering With Pollutants From Agent Orange,’ terwijl ‘Washington has admitted to the long-lasting effects of dioxin use in Vietnam, but has largely sidestepped the issue in neighboring Cambodia and Laos.’ 

https://www.technologynetworks.com/applied-sciences/news/vietnam-still-suffering-with-pollutants-from-agent-orange-316112 

https://www.theatlantic.com/international/archive/2019/07/agent-orange-cambodia-laos-vietnam/591412/ 

Maar de ellende veroorzaakt door de Amerikaanse oorlogsmisdaden worden door Buruma kennelijk gerekend tot wat in zijn academische kringen ‘collateral damage’ wordt genoemd, ‘bijkomende schade.’ En vandaar dat mijn oude vriend in de zelfbenoemde kwaliteitskrant NRC Handelsblad kan beweren dat ‘Landen in Oost- en Zuidoost-Azië,’ waaronder Cambodja, Laos, Vietnam, ‘de VS nog steeds nodig [is] voor hun externe veiligheid.’ Dit verhuld racisme ligt zo diep verankerd in het bewustzijn van liberalen dat zij het niet eens meer kunnen waarnemen. Het is daarom van belang dit nog eens expliciet te benoemen. Meer de volgende keer.