De Nuance van de NRC 154

Geachte mevrouw Roelants

Ik wend mij maar tot u, omdat ik het email adres van de heer Gijsbert van Es chef NRC Weekblad en dat van Nicole Robbers van de fotoredactie van het Weekblad niet heb. Wellicht wilt u zo vriendelijk zijn om het onderstaande aan hun over te brengen, en aan tekstredacteur Ilse van Heusden?

Ik heb mij verbaasd over, maar ook gestoord aan de ‘fotoreportage’ ‘Zonder make-up’ , van de Israëlische fotograaf van Russische afkomst Igor Kruter (met tekst van Ilse van Heusden) in het Weekblad van 2-8 januari.

Vijf zo goed als identieke foto’s uit een ‘reportage’ van maar liefst zeven foto’s, die te bewonderen zijn in galerie Eduard Planting, Amsterdam. Thema: het nogal uitgemolken onderwerp ‘vrouwelijke Israëlische soldaten’, dit keer van de gemengde lichte infanterie-gevechtseenheid, ‘Karakal’*. De flauwtjes erotiserende, om niet te zeggen sexistische ondertoon van dit soort foto’s (en filmpjes op You Tube) ligt voor de ware liefhebber altijd vlak om de hoek. Wellicht de overweging voor de redactie om de voorkant van het Weekblad met de ‘Karakal girl Oki’ te sieren?

Zo als elke kunstenaar die belangrijk wil lijken heeft ook Kruter ‘onderzoek gedaan’, naar het bestaan van de vrouw. Jaja. Hij doet er verslag van in de tekst: „Dit is geen realiteit”, licht de fotograaf toe. „Ik gebruik de realiteit voor de symbolen en iconen die ik wil uitbeelden. In mijn werk wil ik onderzoek doen naar het bestaan van de vrouw”. De uitkomst is verrassend: “De vrouw geeft leven. Maar ze kan ook doden.” Hadden we echt deze ‘fotoreportage’ nodig voor deze conclusie?

De goed bedoelde begeleidende tekst van redacteur Ilse van Heusden refereert aan de documentaire To see if I’m smiling, van Tamar Yarom, heel andere en heftige koek. Die moet voor de kritische tegenwicht zorgen. Daarover:

“Op beelden uit die tijd zijn het lachende meisjes die in uniform dansen en poseren bij het lijk van een gevangene. Nu vertellen ze over de verschrikkingen; de martelingen, de doodsangst, de verantwoordelijkheid voor mensenlevens. Gruwelijke gebeurtenissen waar ze jaren later nog mee worstelen. „Soms voel ik me een beetje gek, ik heb deze herinneringen die niets met de realiteit te maken hebben.” ….

Voor mij vallen de goede bedoelingen van Van Heusden echter door de mand in de daaropvolgende passage:

Die problemen hebben deze jongere meisjes in de Karakal fotoserie niet. Omdat ze niet in bezet gebied werken. Maar ook omdat ze nog middenin de euforie van het leger zitten. Ze genieten van de kameraadschap, de stoere uitstraling, de waardering van hun landgenoten. En waar ze helemaal van genieten, is van deze fotosessie. „Elk meisje droomt ervan zo mooi op de foto te staan. Ik ben een strijder en daar ben ik trots op”, zegt Dikla.

Oki, Ofek, Madi, Dikla en Tania, met hun vervaarlijke geweer, hun gestifte lippen, roos in het haar, pop of ‘knuffel’ erbij: een jaar na de brute overval op Gaza, wat een op meerdere niveaus stuitend misleidende, en vooral wat een overbodige ‘reportage.’

Hoogachtend,

Jaap Hamburger vz. Een Ander Joods Geluid

*Een aardige metafoor voor het optreden van het Israëlische leger in Gaza, deze dagen een jaar geleden: Tijdens de jacht op een specifieke prooi valt de karakal vaak ieder ander nietsvermoedend dier aan waarvan hij de geur gewaar wordt. Hij jaagt op een grote verscheidenheid aan vogels en zoogdieren, meestal knaagdieren, hazen, klipdassen en kleine antilopen, maar zal niet aarzelen een prooidier te doden dat veel groter is dan hijzelf, bijvoorbeeld een schaap. Een jagende karakal beweegt zich geruisloos en laag over de grond voort tot hij een slachtoffer in het vizier krijgt. Hij besluipt het dier en doet een uitval om de prooi te doden. Grotere dieren grijpt hij in de flanken en stoot hij omver, waarna hij zijn hoektanden in hun keel