Heleen Mees van de NRC 9

In zijn essaybundel 'Hidden History. Exploring our secret past' schreef de grote Amerikaanse historicus en voormalig directeur van de Library of Congress, Daniel J. Boorstin: 'Advertising, of course, has been part of the mainstream of American civilization, although you might not know it if you read the most respectable surveys of American history... Never was there a more outrageous  or more unscrupulous or more ill-informed advertising campaign than that by which the promoters for the American colonies brought settlers here. Brochures published in England in the seventeenth century, some even earlier, were full of hopeful overstatements, half truths, and downright lies... How has American civilization been shaped by the fact that there was a kind of natural selection here of those people who were willing to believe advertising? ... One of the tendencies of democracy... is the danger that rhetoric would displace or at least overshadow epistemology; that is, the temptation to allow the problem of persuasion to overshadow the problem of knowledge. Democratic societies tend to become more concerned with what people believe than with what is true, to become more concerned with credibility than with truth.' 

Credibility versus truth. Hoogste tijd nu om  'zelfstandig ondernemer' en PVDA-lid Heleen Mees te introduceren. In haar column in de NRC lezen we vandaag de volgende conclusie: 'Als de crisis iets bewijst dan is het dat de Amerikaanser economie veerkrachtiger is dan die van Europa en Japan bij elkaar.'  Zo, die conclusie is niet gering, vooral niet omdat geen enkele serieuze analist echt kan garanderen dat we het dieptepunt van de crisis zijn gepasseerd. We hebben hier duidelijk te maken met het fenomeen zoals die zo kernachtig door Boorstin werd beschreven: het adverteren, het aan de man/vrouw brengen van een ideologie, propaganda voor een bepaald mens- en wereldbeeld. Uit de woorden van mevrouw Mees blijkt hoe weinig ze van de geschiedenis van de VS kent. Kenmerkend voor het Amerikaanse systeem is dat het vanaf zijn allereerste begin het geografisch en economisch expansionisme alleen maar kon veilig stellen door permanent emigranten te werven. Die moesten het nog niet van de Indianen gestolen land bezetten, en nadat deze roof in de tweede helft van de negentiende eeuw was voltooid, moest de aanvoer van emigranten ervoor zorgen dat de lonen laag konden worden gehouden. Het zich snel ontwikkelende laissez faire kapitalisme noodzaakte een onuitputtelijke poel van goedkope arbeidskrachten, zodat de robberbarons zich optimaal konden verrijken. Dit proces is gedocumenteerd beschreven door Yale-hoogleraar Matthew Frye Jacobson in 'Barbarian Virtues. The United States encounters foreign peoples at home and abroad', waarin helder wordt aangetoond hoe 'capitalism's imperative for cheap and abundant labour'  onvermijdelijk een permanente aanvoer van emigranten onontbeerlijk maakte. Alleen op die manier kon het imperium worden veroverd en kon het naakte kapitalisme onbelemmerd blijven groeien. 

En dit proces gaat nog steeds ongestoord door, nu onder het mom van de vrije markt, met als gevolg dat Heleen Mees tevreden kan constateren dat een 'zelfstandige ondernemer' zoals zij toegang heeft tot  'een hoge service maatschappij' die 24 uur per dag tot haar beschikking staat. Ze vertelt alleen niet de keerzijde van dit systeem. Die kent ze niet, of ze verzwijgt dit. Hoe dan ook, in 2002 reisde ik met mijn gezin duizenden kilometers door de VS en kwam ergens in Zuid Dakota in the middle of nowhere in een motel terecht waar twee Indiers ons in het ernaast gelegen restaurant bedienden. Ik vroeg ze hoe ze daar terecht waren gekomen. Het antwoord was simpel, ze hadden een arbeidscontract van drie jaar. Na die drie jaar moesten ze de VS verlaten. Toen ik vroeg hoeveel ze verdienden antwoordden ze: 1 dollar per uur. 1 dollar??? Ja, en de rest moest van tips komen. Waar sliepen ze? Ze namen me 's avonds mee naar een houten kot waar een hele groep Indiers leefde. Ze werkten in ploegendiensten, en zo konden ze elkaar afwisselen.

 Op die manier blijft de VS een -- in de woorden van Mees--  'hoge service maatschappij'. Maar dat weet deze sociaaldemocrate niet, of ze verzwijgt het. En dat is opmerkelijk, want ook in New York werkt het restaurantpersoneel tegen een absoluut minimumloon en moet men het hebben van de 18 procent fooi. Toen ik een van de obers vroeg waarom hij dat accepteerde, zei hij dat als ze protesteerden ze onmiddellijk eruit gegooid werden. Het punt is namelijk dat de 'hoge service maatchappij' alleen mogelijk is door de lage lonen zo laag mogelijk te houden. En dat kan dankzij het feit dat de vakbonden geen vuist meer kunnen maken, en dat is weer het resultaat van het feit dat goedkope derde wereldbewoners die naar de VS gelokt worden, elk sociaal verzet kunnen breken. Voor jou, tien Aziaten. En zo is de cirkel rond. Op die manier kan Heleen Mees vanavond triomfantelijk in de 'slijpsteen voor de geest' melden dat 'vooralsnog het Amerikaanse systeem -- met een aanpassing hier en daar -- opnieuw 's werelds volgende supermodel' zal zijn. Hoera voor de door de burgers hier en in de derde wereld overeind gehouden 'vrije markt'. Uiteindelijk moet iemand dit failliete systeem redden. Opzij, op zij, opzij voor de ideologie van de powerfeministe. 

'Hopeful overstatements, half truths, and downright lies...'