The force of propaganda is a
direct attack against man… The strength of propaganda reveals, of course, one
of the most dangerous flaws of democracy. But that has nothing to do with my
own opinions. As I am in favor of democracy, I can only regret that propaganda
renders the true exercise of it almost impossible. But I think it would be even
worse to entertain any illusions about a co-existence of true democracy and
propaganda. Nothing is worse in times of danger than to live in a dream world.
To warn a political system of the menace hanging over it does not imply an
attack against it, but is the greatest service one can render a system.
Ellul benadrukt dat
In reality propaganda cannot
exist without using the mass media. If, by chance, propaganda is addressed to
an organized group, it can have practically no effect on individuals before
that group has been fragmented.
En dus
Propaganda must be total. The
propagandist must utilize all of the technical means at his disposal – the
press, radio, TV, movies, posters, meetings… Propaganda tries to surround man
by all possible routes, in the realm of feelings as well as ideas, by playing
on his will or on his needs, through his conscious and his unconscious,
assailing him in both his private and his public life. It furnishes him with a
complete system for explaining the world, and provides immediate incentives to
action. We are here in the presence of an organized myth that tries to take
hold of the entire person.
Through the myth it creates,
propaganda imposes a complete range of intuitive knowledge, susceptible of only
one interpretation, unique and one-sided, and precluding any divergence. This
myth becomes so powerful that it invades every area of consciousness, leaving
no faculty or motivation intact. It stimulates in the individual a feeling of
exclusiveness, and produces a biased attitude. The myth has such motive force
that, once accepted, it controls the whole of the individual, who becomes
immune to any other influence. This explains the totalitarian attitude that the
individual adopts – weherever a myth has been successfully created – and simply
reflects the totalitarian action of propaganda on him.
Not only does propaganda seek
to invade the whole man, to lead him to adopt a mystical attitude and reach him
through all possible psychological channels, but, more, it speaks to all men. Propaganda
cannot be satisfied with partial successes, for it does not tolerate
discussion; by its very nature, it excludes contradiction and discussion. As
long as a noticeable or expressed tension or a conflict of action remains,
propaganda cannot be said to have accomplished its aim. It must produce
quasi-unanimity, and the opposing faction must become negligible, or in any
case cease to be vocal.
aldus de Franse geleerde Jacques Ellul, wiens werk in het
Engels werd vertaald op voorspraak van Aldous Huxley, de auteur van Brave
New World. Deze beschrijving verklaart een aantal gekoesterde irrationaliteiten en
taboes van de consumptiecultuur. Mij wordt regelmatig gevraagd waarom
steekhoudende, plausibere analyses die ik vaak via citaten van deskundigen
geef, geen plaats krijgen in de commerciele massamedia. Die vertegenwoordigen
immers de ‘vrije pers.’ De reden is,
zoals Ellul terecht schrijft dat ‘Propaganda must be total...
Propaganda cannot be satisfied with partial successes, for it does not tolerate
discussion; by its very nature, it excludes contradiction and discussion.’ Dit verklaart tevens waarom mainstream collega’s van mij, die ik al
heel lang persoonlijk aanspreek op hun corrupte houding, nooit publiekelijk met
mij in discussie gaan. Mijn kritiek moet ‘cease to be vocal,’ en dissidenten als ik moeten, net als destijds de
dissidenten in de Sovjet Unie, ‘become negligible.’ Internet is de samizdat geworden van het Westen, in de zin die de Russische schrijver Vladimir
Boekovski eraan gaf: ‘Samizdat: ik schrijf zelf,
ik redigeer zelf, ik censureer zelf, ik geef zelf uit, ik verspreid zelf en ik
zit er zelf een straf voor uit.’
Bovendien verklaart Ellul’s beschrijving waarom de mainstream media probleemloos irrationeel kunnen zijn en leugens kunnen verspreiden. Vandaar dat een mainstream journalist als Geert Mak in zijn inmiddels voor de tweede keer voor een prijs genomineerde boek over de VS onweersproken kan beweren dat Washington ‘decennialang als ordebewaker en politieagent [fungeerde],’ een van de talloze even schaaamteloze als absurde kwalificaties die de Volkskrant-opiniemaker Paul Brill als recensent deed concluderen dat we hier te maken hebben met ‘een monumentaal boek met prachtige passages en een schat aan informatie. [...] In dit boek heeft Mak minstens zoveel goede momenten als zijn illustere voorganger. En qua betrouwerbaarheid wint hij het met gemak.’ Niet voor niets stelde Jacques Ellul dat
Bovendien verklaart Ellul’s beschrijving waarom de mainstream media probleemloos irrationeel kunnen zijn en leugens kunnen verspreiden. Vandaar dat een mainstream journalist als Geert Mak in zijn inmiddels voor de tweede keer voor een prijs genomineerde boek over de VS onweersproken kan beweren dat Washington ‘decennialang als ordebewaker en politieagent [fungeerde],’ een van de talloze even schaaamteloze als absurde kwalificaties die de Volkskrant-opiniemaker Paul Brill als recensent deed concluderen dat we hier te maken hebben met ‘een monumentaal boek met prachtige passages en een schat aan informatie. [...] In dit boek heeft Mak minstens zoveel goede momenten als zijn illustere voorganger. En qua betrouwerbaarheid wint hij het met gemak.’ Niet voor niets stelde Jacques Ellul dat
Propaganda must be continuous and lasting –
continuous in that it must not leave any gaps, but must fill the citizen’s
whole day and all his days; lasting in that it must function over a very long
period of time. Propaganda tends to make the individual live in a separate
world; he must not have outside points of reference. He must not be allowed a
moment of meditation or reflection
in which to see himself vis-à-vis the propagandist, as happens when the
propaganda is not continuous. At that moment the individual emerges from the
grip of propaganda. Instead, successful propaganda will occupy every moment of
the individual’s life… The individual must not be allowed to recover, to
collect himself, to remain untouched by propaganda during any relatively long
period, for propaganda is… based on slow, constant impregnation. It creates convictions and compliance
through imperceptible influences that are effective only by continuous
repetition.
Vandaar dat Geert Mak een
rondreis langs de mainstream media kan maken nadat hij ondermeer de kritische John
Steinbeck heeft afgeschilderd als een gemankeerd mens behept met een ‘eeuwig sluimerend pessimisme,’ vanwege zijn kritiek op de Amerikaanse cultuur hetgeen in de ogen van Mak ‘ook Steinbeck' tot 'een doemdenker’ maakt. Die
kwalificaties zijn nodig omdat Geert Mak als domineeszoon een blijde boodschap van 'hoop' wil verspreiden en bovendien ‘altijd al’ een ‘geheime liefde’ voor de VS heeft gekoesterd, de
grootmacht die niet alleen Vietnam plat bombardeerde, maar ook Irak,
Afghanistan en Libie in een chaos achterliet. Een 'superpower' waarvan de geheime dienst, de CIA, ‘om met president Eisenhower te spreken “een
spoor van vernieling” achterliet,’ aldus de gerespecteerde New York Times-journalist
Tim Weiner in zijn 720 pagina’s tellende, ik zou zondermeer durven te stellen ‘monumentaal boek… met een schat aan informatie.’
Gedocumenteerde informatie
die lijnrecht tegenover de beweringen van Geert Mak staan. Maar omdat die
informatie van ondermeer president Eisenhower niet strookt met de Nederlandse
mainstream propaganda zult u geen woord hierover bij Mak en Brill aantreffen.
Die kennis wordt zowel bewust als onbewust door hen verzwegen, terwijl ze hun
propaganda over wat Henk Hofland ‘het
vredestichtende Westen’ noemt effectief wordt gemaakt ‘by
continuous repetition.’ Brill die in zijn krant beweert dat Washington onmiddellijk
Syrie had moeten laten aanvallen zodat de regering Obama ‘de regie had kunnen behouden’ negeert
daarmee het internationaal recht, maar het recht speelt evenmin als rationaliteit in propaganda zelden tot
nooit een rol van betekenis en dus ook niet bij Brill en Mak.
Deze houding getuigt tevens van een onderhuids racisme bij journalisten als Brill, Mak, Hofland en Hubert Smeets van de NRC. De talloze onvermijdelijke slachtoffers onder de burgerbevolking van het Midden Oosten of welke Derde Wereldregio dan ook zijn niet meer dan ‘collateral damage,’ bijkomende schade. Zouden die slachtoffers evenwel blanke christenen zijn geweest, laat staan Joodse Israeli’s, dan zou de verontwaardiging al snel kosmische vormen aannemen. Om in het terminologie van Brill te blijven: ‘weerspannige volkeren’ moeten gedisciplineerd worden met 'strafoperaties, tuchtmaatregelen, corrigerende tikken,’ en in dat kader mogen Untermenschen door Israel en onze NAVO-bondgenoot, de VS, met fragmentatiebommen, chemische wapens als fosforbommen en veramd uranium munitie bestookt worden. Israel verdient westerse financiele, diplomatieke, politieke en zelfs militaire steun voor haar decennialange schendingen van het internationaal recht en het meedogenloos onderdrukken van de Palestijnse bevolking. Als de commerciele massamedia deze boodschap maar lang genoeg blijven herhalen dan kan die propaganda vele jaren effectief blijven. En zodra het gewenste massale westerse geweld dreigt uitgesteld te worden dan ontstaat er ophef en beweert een propagandist als Hubert Smeets van de NRC verontwaardigt over minister Kerry’s voorstel dat ‘Het een terloopse opmerking [was], maar Rusland maakte er een serieus voorstel van.’ Terecht schreef Jacques Ellul over ‘the formation of men’s attitudes’ dat propaganda
Deze houding getuigt tevens van een onderhuids racisme bij journalisten als Brill, Mak, Hofland en Hubert Smeets van de NRC. De talloze onvermijdelijke slachtoffers onder de burgerbevolking van het Midden Oosten of welke Derde Wereldregio dan ook zijn niet meer dan ‘collateral damage,’ bijkomende schade. Zouden die slachtoffers evenwel blanke christenen zijn geweest, laat staan Joodse Israeli’s, dan zou de verontwaardiging al snel kosmische vormen aannemen. Om in het terminologie van Brill te blijven: ‘weerspannige volkeren’ moeten gedisciplineerd worden met 'strafoperaties, tuchtmaatregelen, corrigerende tikken,’ en in dat kader mogen Untermenschen door Israel en onze NAVO-bondgenoot, de VS, met fragmentatiebommen, chemische wapens als fosforbommen en veramd uranium munitie bestookt worden. Israel verdient westerse financiele, diplomatieke, politieke en zelfs militaire steun voor haar decennialange schendingen van het internationaal recht en het meedogenloos onderdrukken van de Palestijnse bevolking. Als de commerciele massamedia deze boodschap maar lang genoeg blijven herhalen dan kan die propaganda vele jaren effectief blijven. En zodra het gewenste massale westerse geweld dreigt uitgesteld te worden dan ontstaat er ophef en beweert een propagandist als Hubert Smeets van de NRC verontwaardigt over minister Kerry’s voorstel dat ‘Het een terloopse opmerking [was], maar Rusland maakte er een serieus voorstel van.’ Terecht schreef Jacques Ellul over ‘the formation of men’s attitudes’ dat propaganda
must create a complete environment for the
individual, one from which he never emerges. And to prevent him from finding
external points of reference, it protects him by censoring everything that
might come in from the outside.
En zo zijn we weer terug bij Paul Brill’s bewering dat de ‘Niet verlichte autocraat Poetin past het aureool van vredesapostel niet.’ Hij verklaarde dit naar aanleiding van een artikel dat de Russische president Poetin voor de New York Times schreef, waarin de Russische president onder de aanhef A Plea for Caution From Russia zich ook tot de Amerikaanse bevolking richtte en een beroep deed op het internationaal recht, aangezien:
No one wants the
United Nations to suffer the fate of the League of Nations, which collapsed
because it lacked real leverage. This is possible if influential countries
bypass the United Nations and take military action without Security Council
authorization.
The potential strike by the
United States against Syria, despite strong opposition from many countries and
major political and religious leaders, including the pope, will result in more
innocent victims and escalation, potentially spreading the conflict far beyond
Syria’s borders. A strike would increase violence and unleash a new wave of
terrorism. It could undermine multilateral efforts to resolve the Iranian
nuclear problem and the Israeli-Palestinian conflict and further destabilize
the Middle East and North Africa. It could throw the entire system of
international law and order out of balance.
Dit was voor de Nederlandse mainstream media de wereld op zijn kop. De
verfoeilijke Poetin die de prijzenswaardige Obama de les las, kon natuurlijk
niet. De Amerikanen deugen en de Russen niet. Daar mag geen misverstand over bestaan. Die waarheid moet er elke keer weer in gehamerd worden door Nederlandse opiniemakers als Geert Mak, Hubert Smeets en Paul Brill. In zijn Reizen zonder John
waarin Mak claimt ‘op zoek naar Amerika’ te zijn schrijft hij expliciet dat de Verenigde Staten ‘tijdens de Koude
Oorlog’ Europa ‘verlosten van de
Sovjetmacht,’ terwijl de
Amerikaanse 'soft power' de wereld bevrijdde van het communbistisch gevaar,
waarbij Mak zijn mainstream-lezers op het hart drukt dat ‘soft power in de
kern, de overtuigingskracht van en staat [is], de kracht om het debat naar zich toe te trekken, om de agenda
van de wereldpolitiek te bepalen,’ alsof Vietnam,
Irak, Afghanistan, Libie, niet onder het Amerikaanse geweld hebben geleden, en
de CIA geen ‘spoor van vernieling’ door de wereld heeft getrokken door Washington’s 'military power' om de
economische en geopolitieke belangen van de VS veilig te stellen. Op zijn beurt liet Smeets onlangs op
hoge toon in de NRC weten:
Kortom, wie wil het laatste woord hebben bij een interventie in Syrie?
Niemand minder dan Poetin zelf!
Met uitroepteken, om nog eens extra te benadrukken dat er een verdacht
luchtje rond Poetin hangt, en dat deze voormalige communist alleen maar 'het laatste woord wil hebben.' Dat kan
natuurlijk niet. Obama dient het laatste te hebben, en wel omdat de Amerikanen
deugen en de Russen niet. Punt. Uit. In de
ideologische zienswijze van Smeets is het verwerpelijk
dat Poetin nu het internationaal recht niet geschonden wil
zien en 'onomstotelijk bewijs' wil hebben voordat Syrie met maximaal geweld ‘een corrigerende tik’
krijgt die in een nog grotere chaos zal eindigen,
zoals Irak, Afghanistan en Libie hebben laten zien. Deze argumenten tellen niet voor propagandisten, want het moet vandaag de dag toch genoegzaam bekend zijn
hoe beschaafd en welwillend ‘het vredestichtende Westen,’ van Henk Hofland is. De werkwijze van de mainstream spreekbuizen van de macht is al vele decennia bekend. In zijn boek Propaganda uit 1928 stelde de
grondlegger van de Public Relations industrie, Edward Bernays, vast dat
The
conscious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of
the masses is an important element in democratic society. Those who manipulate
this unseen mechanism of society constitute an invisible government which is
the true ruling power of our country.
If
we understand the mechanism and motives of the group mind, is it not possible
to control and regiment the masses according to our will without their knowing
about it? The recent practice of propaganda has proved that it is possible…
En noemde
this
scientific technique of opinion-molding the ‘engineering of consent.’
Deze ideoloog was ervan overtuigd dat de rijken zich moesten
concentreren op
‘regimenting the public mind every bit as much as an army regiments the bodies
of its soldiers.’ De Amerikaanse
hoogleraar Noam Chomsky schreef over hem:
Bernays
was drawing from his experience in Woodrow Wilson’s state propaganda agency,
the Committee on Public Information. ‘It was, of course, the astounding success
of propaganda during the war that opened the eyes of the intelligent few in all
departments of life to the possibilities of regimenting the public mind,’ he
wrote. His goal was to adapt these experiences to the need of the ‘intelligent
minorities,’ primarily business leaders, whose task is ‘The conscious and
intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses.’
Such ‘engineering of consent’ is the very ‘essence of the democratic process,’
Bernays wrote shortly before he was honoured for his contributions by the
American Psychological Association in 1949. The importance of ‘controlling the
public mind’ has been recognized with increasing clarity as popular struggles
succeeded in extending the modalities of democracy, thus giving rise to what
liberal elites call ‘the crisis of democracy’ as when normally passive and
apathetic populations become organized and seek to enter the political arena to
pursue their interests and demands, threatening stability and order. As Bernays
explained the problem, with ‘universal suffrage and universal schooling, at
last even the bourgeoisie stood in fear of the common people. For the masses
promised to become king’ a tendency fortunately reversed – so it has been hoped
– as new methods ‘to mold the mind of the masses’ were devised and implemented.
In 1984 concludeerde de Amerikaanse historicus Marvin Olasky dat
Bernays in het begin van de twintigste eeuw 'een van de eersten' was geweest 'to realize fully that
American 20th Century liberalism would be increasingly based on social control
posing as democracy, and would be desperate to leran all the opportunities for
social control that it could.' En de Amerikaanse historicus Stewart Ewen kwam in zijn studie
PR! A Social History of Spin tot de slotsom dat al vanaf de jaren twintig van de vorige
eeuw 'the mass media, dominated by commercial interests,
would provide subservient channels through which as broad public might be
schooled to a corporate point of view.'
Het was deze Edward Bernays, neef van Freud, die in zijn boek Crystallizing Public Opinion al in 1923 over en voor zijn rijke opdrachtgevers schreef:
The
minority has discovered a powerful help in influencing majorities. It has been
possible so to mould the mind of the masses that they will throw their newly
gained strength in the desired direction. Propaganda is the executive arm of
the invisble government.
Het spreekt voor zich dat hij rijkelijk beloond werd voor zijn inzicht
in 'the
concious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of
the masses' dat een 'indispensable feature of democratic society' is geworden, zoals hij zelf het zo treffend omschreef. Vanaf toen af aan wist de 'intelligent
few' deze 'invisible wire pullers,' zoals Bernays
hen noemde, hoe ze 'continuously
and systematically' de voorname taak
van 'regimenting the public mind' het best konden uitvoeren. Als geen ander wist Joseph
Goebbels hoe goed het werk van Bernays te gebruiken was, de nazi had Bernays'
boek Propaganda onder handbereik in zijn werkkamer.
Edward Bernays, tesamen met andere vooraanstaande Amerikaanse
intellectuelen, waarschuwde de Amerikaanse elite al een eeuw geleden voor de gevaren van de
democratie. Immers, op die manier konden grote groepen burgers een greep
krijgen op hun eigen toekomst en deze ontwikkeling zou de macht van de aristocratie drastisch inperken. In 1947 schreef Bernays een belangrijk artikel voor het
prestigieuze Annals
of the American Academy of Political and Social Sciences, getiteld 'The
Engineering of Consent.' Bernays stelde
daarin dat 'the engineering of consent
is the very essence of the democratic proces, the freedom to persuade and
suggest.' Het zal duidelijk zijn dat alleen de machtigen en rijken over die 'freedom' kunnen beschikken, de enigen die de middelen hebben om die 'freedom'
vorm en inhoud te geven. Voor alle duidelijkheid wees Bernays erop dat de
gemiddelde Amerikaan 'has
only six years of schooling... [Therefore] democratic leaders must play their
part in... engineering consent... Today it is impossible to overestimate the
importance of engineering consent; it affects almost every aspect of our daily
lives.'
Voor zijn baanbrekende wetenschappelijke bijdragen werd Bernays in 1949
geëerd door de prestigieuze American
Psychological Association. Hoe invloedrijk
de inzichten van Bernays waren werd hetzelfde jaar nog eens duidelijk gemaakt
door Fortune. De redactie van dit tijdschrift stelde zonder enige ironie dat
it is as impossible to imagine a genuine democracy without the science of persuasion [ i.e. propaganda] as it is to think of a totalitarian state without coercion. The daily tonage output of propaganda and publicity... has become an important force in American life. Nearly half of the contents of the best newspapers is derived from publicity releases; nearly all the the contents of the lesser papers... are directly or indirectly the work of PR departments.
it is as impossible to imagine a genuine democracy without the science of persuasion [ i.e. propaganda] as it is to think of a totalitarian state without coercion. The daily tonage output of propaganda and publicity... has become an important force in American life. Nearly half of the contents of the best newspapers is derived from publicity releases; nearly all the the contents of the lesser papers... are directly or indirectly the work of PR departments.
In 1933, het jaar dat Hitler democratisch aan de macht kwam, schreef de
al even invloedrijke Amerikaanse geleerde
Harold Lasswell in de Encyclopedia
of the Social Sciences dat aangezien de 'masses are still captive
to ignorance and superstition' de komst van de democratie 'compelled the development of a whole new technique of control, largely
through propaganda.' Want, zo stelt
Lasswell, propaganda is 'the one means of mass mobilisation which is cheaper than violence,
bribery or other possible control techniques.' En om een hoog technologische massamaatschappij zo efficient mogelijk
te laten draaien is propaganda de goedkoopste en veiligste manier voor de elite
om de massa gehoorzaam te houden. Let wel, Lasswell was geen marginale figuur
met wat maffe standpunten. Hij werd en wordt nog steeds alom bewonderd, zoals
ookm blijkt uit wat de Nederlandse versie van Wikipedia over hem meldt:
Lasswell
was één van de meest creatieve en invloedrijke wetenschappers van zijn
tijd.Door gebruik te maken van een scala van psychologische en sociologische
methoden in een discipline die tot dan toe alleen gebruik maakte van
historische, juridische en filosofische methoden werd Harold Lasswell de
grondlegger van de hedendaagse politieke wetenschap en met name de politieke
psychologie. Ook op het gebied van de communicatiewetenschappen heeft hij met
zijn communicatiemodel een grote invloed gehad. Op het gebied van
beleidsstudies was het Harold Lasswell die de richting aangaf met de omschrijving
waaraan deze (toen) nieuwe discipline moest voldoen (multi-disciplinair,
probleem oplossend, expliciet normatief).
Als één van de belangrijkste adviseurs van de politieke en economische
elite verklaarde Lasswell dat propaganda onmisbaar was in een democratie omdat 'men are often poor judges of their own interests' en dus bewerkt moeten worden om zaken te steunen die ze
normaal niet zouden steunen. De commerciele massamedia spelen in dit proces een
doorslaggevende rol, dat was en is nog steeds de algemene opvatting van de
toonaangevende westerse intellectuele elite. Ook de invloedrijke Amerikaanse
ideoloog Walter Lippmann was uiterst sceptisch over de mogelijkheid van een
ware democratie in een complexe moderne samenleving. Het gewone volk kon zijn
eigen belangen niet zomaar gaan formuleren, want dan zou het een chaos worden.
Het publiek mocht tijdens verkiezingen zijn stem geven aan - door coöptatie
gekozen – beleidsbepalers en verder niets. Om dit proces mogelijk te maken en
zo glad mogelijk te laten verlopen, moest de pers worden gebruikt. Zij was
verantwoordelijk voor ‘het fabriceren van
consensus… een zelfbewuste vaardigheid en standaard instrument van een
regeringen die namens het volk besturen.’ Herhaaldelijk benadrukte Lippmann het belang dat journalisten de
juiste ‘reflexen’ ontwikkelden en voldoende ‘geconditioneerd’ zouden worden
waardoor ‘de aandacht van de media natuurlijk voor een
belangrijk deel gestuurd’ kon worden ‘door de politieke machten.’ Hij besefte de
propagandistische waarde van een gecontroleerde pers, die er diep van
doordrongen is dat ze ‘moet… kiezen.’
Maar zoals gesteld, niet alleen Lippmann, die onder president Wilson
als assistent van de minister van Oorlog diende, was zo negatief over de
wenselijkheid van een echte democratie. Het was de heersende opvatting in brede
kringen van de Amerikaanse elite. Zo verklaarde Robert Lansing, minister van
Buitenlandse Zaken onder president Wilson, dat de grote massa van de bevolking ‘onwetend en geestelijk onvolwaardig’ was en dus via de pers in de juiste richting gemanipuleerd moest
worden. En ook Reinhold Niebuhr, hoogleraar Praktische Theologie uit New York, de ‘officiële theoloog van het
establishment,’ waarschuwde voor ‘de
domheid van de gemiddelde mens… het proletariaat,’ dat niet de rede volgde maar het geloof en daarom door de media gevoed
moest worden met ‘emotioneel krachtige
oversimplificaties,’ die dienden om de
‘noodzakelijke illusie,’ in stand te houden. De illusie dat de
VS een echte democratie was, waarbij iedere burger in alle vrijheid de
politieke koers van zijn land zou kunnen bepalen, en de pers 'onafhankelijk' is. Dezelfde illusie dus die Hofland, Brill, Smeets, Mak en de rest van
de mainstream journalistiek in de polder erop na houden.
Volgens Niebuhr moet men ‘de verantwoordelijkheden
van de macht onder ogen zien,’ zodat de ‘noodzakelijke illusie’ kon blijven bestaan. Die was noodzakelijk wilde de
economische en politieke elite ongestoord haar macht uitbreiden, wat in de
praktijk neerkwam op het uitbuiten en onderdrukken van het ‘proletariaat’ dat wereldwijd ‘onwetend en geestelijk onvolwaardig’ was. Het volk moest door de media gedisciplineerd worden en
gedirigeerd, anders zou de westerse beschaving ten onder gaan, zo vreesde
Niebuhr, één van de door Obama en Mak geprezen geestelijke leiders. Het
resultaat van deze strategie is niet uitgebleven, want ondanks of beter nog
dankzij de overvloed aan commerciele massamedia is de constatering van John
Berger correct dat
er
grote delen van de… arbeiders en middenklasse bestaan die zich niet helder
kunnen uitdrukken als gevolg van de grootscheepse culturele deprivatie. De
middelen om datgene wat ze weten te vertalen in gedachten is hen ontnomen… Ze
bezitten geen voorbeelden die ze kunnen volgen, waarbij woorden ervaringen
duidelijk maken.
Een avondje televisie kijken en men weet wat Berger bedoelt.
Wat
kan er, uitgezonderd halve waarheden, grove simplificaties of onbenulligheden,
overgebracht worden aan dat halfgeletterde massale gehoor, dat… overal de
voorstelling mag bijwonen?
zo schreef de taalkundige George Steiner, die aan Yale en Oxford
doceerde.
Het is de voormalige hoofdredacteur van Trouw, en huidige
hoofdredacteur van Vrij
Nederland, Frits van Exter, die het zo treffend
verwoordde toen hij tegenover Extra, een tijdschrift dat de media kritisch volgde, onder de
kop: 'De
conditionering van de kudde' het volgende
verklaarde:
Lezers
horen wantrouwend te zijn tegenover de media... De aandacht van de media
[wordt] natuurlijk voor een belangrijk deel gestuurd… door de politieke machten…
Dat geldt voor de nationale politiek, maar natuurlijk ook voor de
internationale politiek… Het heeft voor een deel te maken met de vluchtigheid
van het medium. Deels ook volgen de media elkaar, sommige zijn dominanter, en
andere lijden aan kuddegedrag… Als je volgend bent, dan betekent dat als een
autoriteit, of iemand die gekozen is om een bepaald gezag uit te oefenen, zegt
‘ik vind dit een belangrijk onderwerp, daar gaan we nou es wat aan doen,’ dat
je dat ook bekijkt. De dingen waar hij (sic) het niet over heeft, die volg je
dus minder… het werkt voor een deel reflexmatig. Reflexen zijn het, je bent
daar geconditioneerd in.
Het is dit kuddegedrag van de mainstream
media dat een steeds groter gevaar voor onze samenleving is geworden. Later
meer hierover.
Dan ook een verklaring voor het feit dat mainstream journalisten een heilig geloof kunnen hebben in een virtuele wereld en moeiteloos met paradoxen kunnen leven.
Dan ook een verklaring voor het feit dat mainstream journalisten een heilig geloof kunnen hebben in een virtuele wereld en moeiteloos met paradoxen kunnen leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten