Een vraag: zouden Robert van de Roer en Peter Vermaas de Nederlandse topdiplomaat Peter van Walsum hebben geportretteerd als 'het beste dat Nederland in huis heeft' en 'het visitekaartje in het buitenland' wanneer de toenmalige voorzitter van het sanctiecomite mede verantwoordelijk was geweest voor de dood van tenminste 500.000 Joodse kinderen onder de vijf jaar in Israel?
Het antwoord is natuurlijk: Nee. Waarom doen beide journalisten dit dan wel in het geval van de tenminste 500.000 Arabische kinderen onder de vijf jaar in Irak die om het leven kwamen door een beleid waarvoor Peter van Walsum twee jaar lang als voorzitter van het sanctiecomite mede verantwoordelijk was? Is het leven van Joodse kinderen in Israel voor hen belangrijker dan het leven van Arabische kinderen in Irak? De vraag is wat cru gesteld, maar gezien de feiten, toch gerechtvaardigd. Aangezien het tweetal journalisten muisstil blijft, zal ikzelf het antwoord moeten geven en die is: ja, dat wil zeggen: in de praktijk van alledag is het antwoord: ja. Politiek gesproken speelden de Irakese kinderen geen enkele rol van betekenis, niet voor de betrokken politici en diplomaten als Van Walsum en ook niet voor de mainstream westerse pers. De slachtoffertjes vormden een te verwaarlozen detail in de realpolitiek die de Westerse politici voerden. De commerciele massamedia zijn een getrouwe afspiegeling van die machtsverhoudingen. De gezagsgetrouwe journalist wordt geacht zich aan te passen aan die werkelijkheid. Doet hij dat niet, dan zal hij op den duur worden gemarginaliseerd en dat kan geen enkele journalist zich permitteren die carriere wil maken. En op die manier wordt journalistiek propaganda.
In de recent verschenen studie Newspeak in the 21st century analyseren David Edwards en David Cromwell van het Britse Media Lens dit fenomeen aan de hand van feiten als bijvoorbeeld deze:
Scott McClellan, George W. Bush's former White House press secretary, described how Bush relied on a 'political propaganda campaign' rather than the truth to sell the Iraq war to the American people. McClellan argued that the invasion was 'unnecessary', a 'strategic blunder', with Bush having made up his mind early on to attack Saddam Hussein. McClellan added: 'In the permanent campaign era, it was all about manipulating sources of public opinion to the president's advantage.' The media had played the role of 'complicit enablers' in Bush's campaign to manipulate public opinion.
In May 2008, CBS news anchor, Katie Couric, revealed that while working as a host of NBC's Today programme, she had felt pressure from 'the corporations who own where we work and from the government itself to really squash any kind of dissent or any kind of questioning of it [the Iraq war]'. Howard Kurtz, the host of CNN's Reliable Sources, commented: 'Couric has told me that while she was at NBC... she got what she described as complaints from network executives when she challenged the Bush administration.' Jessica Yellin, who worked for MSNBC in 2003 and now reports for CNN, also said that journalists had been 'under enormous pressure from corporate executives, frankly, to make sure that this was a war presented in a way that was consistent with the patriottic fever in the nation'. Yellin added: 'And my own experience at the White House was that, the higher the president's approval ratings... the more pressure I had from news executives to put on positive stories about the president.'
She explained that media bosses 'would edit my pieces. They would push me in different directions. They would turn down stories that were more critical and try to put on pieces that were more positive, yes. That was my experience.'
Nu moet men weten dat de consensus als volgt werkt: eerst bepalen de topmensen van de grote Amerikaanse netwerken, kranten, en persbureau's hoe er bericht wordt over een bepaald feit. En vervolgens imiteert de rest van de westerse wereld deze visie, zoals keer op keer wordt aangetoond. Het zal dan ook niemand verbazen dat de Nederlandse pers de afgedwongen versie van de werkelijkheid zoals die door door de Amerikaanse commerciele massadia was gegeven, klakkeloos herhaalde. En het zal eveneens geen verbazing wekken dat geen van de Nederlandse massamedia een serieus onderzoek heeft gedaan naar de eigen werkwijze in deze. Ook is er over Irak geen uitgebreide wetenschappelijke analyse geweest van een van de vele universitaire disciplines in Nederland die zich met massacommunicatie bezig houden. En toen het journalistieke wereldje in de polder zich een middagje over de eigen Irak-verslaggeving boog bleek dat men best wel tevreden met zichzelf was.
Zo berichtte De Nieuwe Reporter: 'Volgens defensiedeskundige Ko Colijn is het achteraf altijd makkelijk om gelijk te hebben. "Veel van de scepsis was niet gebaseerd op feiten. Ik heb destijds op integere gronden een positie ingenomen. Ik zie geen reden om daar nu op terug te komen." Colijn wilde best toegeven dat hij zich had vergist in de presentatie die de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell in februari 2003 had gegeven in de Veiligheidsraad. Maar dat er sprake zou zijn geweest van ''een toneelstukje waar een 4 Havo-scholier doorheen kon kijken'' – zoals Van Rossem suggereerde – dat klopte zeker niet.' Omdat Jan en alleman was uitgenodigd behalve ik, besloot ik om Colijn's geheugen dan maar via mijn weblog wat op te frissen. Ik schreef: 'Ko, ik kan je vertellen dat mijn Amerikaanse collega's van de alternatieve pers onmiddellijk wisten dat ze geflest werden. Ik trouwens ook. Veel van de scepsis was niet gebaseerd op feiten? Alle scepsis is, zodra het over politici gaat, altijd gebaseerd op feiten. Heb je dan nooit iets van bijvoorbeeld I.F. Stone gelezen? En wie gaat er nu over scepsis spreken als is aangetoond dat je te onnozel was om ook maar een greintje scepsis te hebben toen de neoconservatieven vertelden dat Irak elk moment kon toeslaan met massavernietigingswapens. Ik kan je in mijn herinering nog steeds rechts aan die NOS tafel zien babbelen. Je was een aanfluiting, een travestie van een echte journalist. En nu nog zeuren ook over andermans terechte scepsis die op NIETS gebaseerd zou zijn, terwijl de sceptici in alles gelijk hebben gekregen. Lees deze drie artikelen van me eens, geschreven voor het tijdschrift de Humanist in de tijd dat jij jezelf en je publiek in de luren liet leggen door Colin Powell en wel omdat je de feiten niet wilde weten. En waarom wilde je die niet weten? Omdat je het spel meespeelt, omdat je de grenzen van de officiele versie maar al te goed kent, omdat je erbij wilt horen, omdat je financieel afhankelijk van je praatjes bent, omdat je de consensus niet durft te doorbreken en natuurlijk omdat je een oliebol bent. Lees de feiten nou eens.
Niet alleen Robert van de Roer en Peter Vermaas gedragen zich als 'complicit enablers.' Conformisme is een drijfveer van veel westerse en zeker ook Nederlandse journalisten. Ze weten wat ze kunnen en mogen schrijven zonder in gevaar te komen, zonder hun loopbaan op het spel te zetten. In het geval van Irak werd er nog druk uitgeoefend, maar in de meeste gevallen wordt geen enkele druk uitgeoefend. Dat hoeft ook niet.
Reflexen, theater, kuddegedrag, conditionering. Ik had het niet duidelijker kunnen zeggen. Meer hierover later.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten