zaterdag 31 oktober 2009

Siem Vlaar



Dit schreef
Slavoj Zizek onlangs:

"There is a real possibility that the primary victim of the ongoing crisis will not be capitalism but the left itself, insofar as its inability to offer a viable global alternative was again made visible to everyone. It was the left that was effectively caught out, as if recent events were staged with a calculated risk in order to demonstrate that, even at a time of shattering crisis, there is no viable alternative to capitalism."
Slavoj Zizek essay in Harpers Magazine oktober 2009)

Ik moest hier gisteren aan denken toen ik een begrafenis bijwoonde van iemand op wiens creche mijn kinderen met veel plezier hebben gezeten. Zijn naam is Siem Vlaar, een man die ieder kind in zijn/haar waarde liet, een bewonderenswaardige eigenschap. Terwijl ik in de stoet meeliep viel me ineens op hoe blond iedereen was. In het gezelschap van tenminste 200 mensen was er maar 1 zwart kind, de rest was zo blank en blond als het maar kan op twee geadopteerde buitenlandse kinderen na. Siem's creche staat in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam, een stad waar de helft van de bevolking gekleurd is. De Nieuwmarktbuurt was tot voor eenkwart eeuw, een volksbuurt. Voor de oorlog was het tevens de jodenbuurt. In mijn huis woonde ooit eens een joodse voddenman wiens familie ongetwijfeld naar 1 van de vernietigingskampen werd afgevoerd. In de jaren zeventig vernietigde de sociaaldemocratie de laatste herinneringen aan de vroegere bewoners en werd de zaak 'gerenoveerd', wat in de praktijk erop neerkwam dat de banken hun slag sloegen, de prijzen opdreven en de omgeving nu is veranderd in het domein van yuppen. Het huis waarin ik woon is in prijs minstens verviervoudigd. Daar verdien ik verder niets mee, want per slot van rekening moet ik ergens wonen. Mijn kinderen zijn de dupe van de speculatiezucht van de bankiers, want voor hen zijn de huren en zeker de koop van een huis onbetaalbaar. Hun generatie kan alleen lenen tegen woekerprijzen. Het gevolg is tevens dat nagenoeg de enige kleurlingen in mijn buurt prostituees zijn. Vandaar dat u op de foto hierboven alleen maar blanke Hollanders ziet, allen ouders of kinderen van de creche van Siem. De integratie in Nederland is mislukt, we leven in een gesegregeerde samenleving, een soort Zuid-Afrika in West-Europa.

Er viel me nog iets op. De blanke Hollanders, die in een land wonen dat zo gefixeerd is op zijn Nederlandse identiteit, draaiden tijdens de wandeling naar het graf muziek van zwarte Amerikanen. Bij het graf werd verwacht dat de aanwezigen het refrein van Al Green's Lay it Down meezongen, want wij blanke Hollanders uit de middenklasse hebben geen muziek om onze gevoelens tot uitdrukking te brengen, zo schraal is onze cultuur. 'Lay it down. Let it go. Fall in love,' zo zongen alle blonde Hollanders.

Er is iets wezenlijk fout gegaan met mijn generatie. Wij hebben geen alternatief voor de crisis van de consumptiecultuur die we opgebouwd hebben. We kunnen alleen nog maar consumeren, daarom zongen we ook negermuziek, muziek van de nazaten van onze slaven, die nu onze gevoelens moeten weergeven. Siem kan daar niets aan doen, ook hij was net als wij allen een kind van zijn tijd. Dag Siem, dank je voor al het goede.

11 opmerkingen:

Jtje zei

a) Vergeet de Chinezen in de Nieuwmarktbuurt niet.
b) Er is heel veel Nederlandse muziek dat gevoelig geuit en/of gevonden wordt. Het wordt ook veel gedraaid op uitvaarten. Al Green is gewoon een kwestie van smaak Stan. Zucht.

stan zei

chinezen? die wonen niet in de nieuwmarkt, die hebben er zaken. en wat green betreft, lees het stukje nog eens en denk dan eerst na voor je reageert.

AdR zei

Op deze site kun je er achter komen of er iemand op je adres is opgehaald en afgevoerd.
Ik woon ook in de Nieuwnarktbuurt, uit het huis waarin ik woon is niemand weggehaald, wel uit beide aangrenzende percelen. Je hoeft je stoel niet uit om het te weten te komen. Misschien waren panden ook toen een beetje gesegregeerd geordend?
Om met de Prediker te spreken: wie kennis vermeerdert vermeerdert smart.

Hoewel de zwarte populaire muziek uit de VS niet voor niets soul heet denk ik dat het voor de geseculariseerde naoorlogse generaties vooral de gedeelde ervaring van de popmuziek is die een soort band kweekt die je bij uitstek bij een uitvaart beleeft.

Ik had dat een aantal jaren geleden met Colours van Donovan, waarvan de tekst die ik toch al vele jaren kende pas bij die uitvaart tot mij doordrong: "Freedom is a word I rarely use without thinking of the time when I've been loved." Houd het er maar eens droog bij dan.
(Overigens is het van huis uit een oud Engels lied, dichter onbekend... Bedenk eens een Nederlandstalig seculier lied dat zijn taak zou kunnen vervullen bij zo'n gelegenheid - Het apekot van Vuile Mong? ook op een Engels wijsje geschreven trouwens).

Sonja zei

Ik heb op mijn straat gezocht en er zijn 11 joodse families weggehaald en naar concentratiekampen gebracht. Inclusief een echtpaar in het appartement onder mij op de begane grond. Allen overleden in '42 of '43 in Sobibor of Auschwitz. Nou ja, 'overleden' is natuurlijk een eufemisme voor de gruwlijkheden in de kampen.

Sonja zei

Mijn partner en ik hadden subsidie nodig voor kinderopvang anders moest een van ons stoppen met werken. Daar hadden we officieel niet eens recht op, omdat we kleine zelfstandigen en dus ondernemers waren (ongeacht wat je verdient!). Maar een ambtenaar begreep het probleem en kreeg het toch voor elkaar. Maar dan. Wanneer je subsidie ontvangt mag je niet zelf kiezen waar je je kind op de creche doet. Als gevolg daarvan ontstond er de omgekeerde situatie als die van Stan: mijn dochter was de enige witte Nederlander! Daarnaast was de kwaliteit slecht, en er was maar 1 leidster die goed Nederlands sprak.
Met afkomst had het allemaal niks te maken, uitsluitend met klasseverschil.

AdR zei

"Overleden".
Ja, dat is de uitdrukking. Ik heb in dit verband wel eens gewoon het woord "vermoord" laten vallen en kreeg een holle blik ten antwoord. Vermoord? O je bedoelt de holocaust!
Dat klinkt al een stuk minder naar moord blijkbaar.

Voer een woord in waardoor massamoord eigenlijk een soort natuurramp lijkt en de volgende fase is dat vooral de Palestijnen (de moefti van Jeruzalem!) het gedaan hebben. Op dat punt zitten we nu zo'n beetje. Nederland is ook niet bezet geweest door de Duitsers maar door de nazi's, ook een soort natuurramp.

Excuses, ik moest het even kwijt, het gaat zo allang niet meer over mijnheer Vlaar...

Geke zei

Ja Stan, La Creche is wit. Net als de Antoniusschool en Tofani. Vriendjes van de Nieuwmarkt zaten bij ons in de Indische Buurt wel eens hoofddoekjes te tellen, achter het raam. Maar Mustapha bidt voor Siem in de moskee hier om de hoek. Onze kinderen integreren. Hier in de buurt is dat makkelijker dan op de Nieuwmarkt, maar jouw kinderen zal het zeker ook lukken.
Al Green is lekker. Net als Annie M.G. Schmidt. Ik ben erg blij dat die muziek bestaat.
Wil je plaatjes van de begrafenis aan me mailen? Jouw foto is de eerste die ik er van zie.

stan zei

het gaat niet over mijn kinderen, geke. je hebt dat verkeerd begrepen, het gaat over ons, over jouw en mijn wereld en die van onze generatie.

Anoniem zei

Hallo Stan,

Even een opmerking n.a.v. je mooie foto en je bericht hierbij. Je trekt mijns inziens een conclusie die niet helemaal correct kan zijn. Je stelt dat er op de begravenis allen ouders of kinderen v.d. creche van Siem zijn en dat dit een afspiegeling zou zijn van de nieuwmarktbuurt. Tevens geef je aan hieruit op te maken dat de integratie mislukt zou zijn. Ik zal beiden niet ontkennen, alleen is het niet mogelijk dit af te leiden aan de blanke mensen die op de begravenis waren. Siem komt uit een gezin van 13 kinderen. Hiervan is er 1 overleden en vervolgens is de rest dubbel. Tevens zijn er ca. 30 oomzeggers en deze zijn ook al aardig dubbel. Hieruit kun je concluderen dat er wellicht personen op de begravenis waren die op een andere manier aan Siem gerelateerd waren dan uitsluitend creche-ouders/kinderen. Het doet voor mij geen recht aan Siem hem uitsluitend te laten begraven door ouders/kinderen alsof hij geen sociaal leven zou hebben gehad buiten de creche om en dit terwijl hij echt geen bewuste keuze zou hebben gemaakt tegen welke kleur van mensen dan ook. Dat maakte hem ook zo bijzonder. Een mens is een mens, ongeacht de kleur. Vandaar wellicht ook de keuze voor de kleurrijke muziek waar hij zo van hield. Kleur is alleen zichtbaar aan de buitenkant, binnenkanten zijn uni van kleur en zo zou Siem het ook wel ervaren hebben.

Bedankt in elk geval voor je mooie woorden over hem.

Met vriendelijke groet,
Carolien Bakker

Anoniem zei

pap, ik ben fan van je, dat weet je, ik vind dat je prachtige stukjes schrijft, maar ;-):

ik las net je stukje voer siem, maar er woonden vroeger wel veel chinezen in de buurt hoor... mijn basisschool zat vol chineze kindjes, die in china town woonden, vaak boven of naast het restaurantje van hun familie. maar ja, dat terzijde. ik snap heel goed wat je wilt zeggen, ik denk alleen dat het niet echt van toepassing is op siem, siem was in geen enkel hokje te stoppen, hij was zoals muziek, van alles wat en heel sterk en sfeervol daarin, heel eclectisch met zijn eigen regels, waarin je mee kon gaan en daardoor overweldigd kon worden van zoveel bijzondere gekte met een sterk besef van de kracht van de mensen en werkelijke gelijkheid tussen iedereen en alles, van een lieveheersbeestje tot een olifant. siem kon hard zijn, maar hij ving je met beide armen op wanneer je viel. hij is een van de weinige mensen die mij echt heeft geholpen te zijn wie ik ben, hoe jong ik ook was. hij was al green en kinderliedjes en had juist een sterk gevoel voor de kracht van de nederlandse mentaliteit als het gaat om het individu dat koppig zijn eigen gang gaat op een tolerante manier, zonder iemand anders in zijn vrijheid te belemmeren. siem had al green niet nodig om uiting te geven aan zijn gevoelens, zijn keuze voor al green was zo, omdat hij de woorden van al green is, niet in de weg gestaan door de buitenkant, dat was hij van binnen, kleur kan daar niet tegenop. liefs pooh

stan zei

alexandra

ik heb siem ook geprezen en niet bekritiseerd.
liefs
stan

Peter Flik en Chuck Berry-Promised Land

mijn unieke collega Peter Flik, die de vrijzinnig protestantse radio omroep de VPRO maakte is niet meer. ik koester duizenden herinneringen ...