H.J.A. Hofland 15

Beste Henk, geachte collega,

Je schrijft in De Groene:'Redacties van de serieuze media zijn instituten waar honderden specialisten werken. Met onverbiddelijke regelmaat leveren ze het product op basis waarvan de burgerij tot een gefundeerd politiek oordeel komt. Het zou logisch zijn om de productie van dit drukwerk ook tot de publieke voorzieningen te rekenen, zoals gas, water en licht.'
Zie: http://www.groene.nl/2009/12/De_Openbare_Mening

In de VPRO-gids van deze week schrijft Arnon Grunberg naar aanleiding van zijn verblijf in Bagdad: 'Net zoals de toerist in een vakantieoord maakt ook de journalist in een oorlogsgebied deel uit van een industrie. Hoe hij ook te werk gaat, de mogelijkheden om aan die industrie te ontkomen zijn minimaal.' Het valt mij telkens weer op hoe helder niet-journalisten de journalistiek kunnen analyseren, in tegenstelling tot onze collega's.

In de uitgebreid gedocumenteerde studie Manufacturing Consent. The political economy of the mass media concluderen de Amerikaanse geleerden Edward S. Herman en Noam Chomsky onder andere het volgende: 'Given the imperatives of corporate organization and the workings of the various filters, conformity to the needs and interests of privileged sectors is essential to succes. In the media, as in other major institutions, those who do not display the requistite values and perspectives will be regarded as "irresponsible", "ideological," or otherwise aberrant, and will tend to fall by the wayside. While there may be a small number of exeptions, the pattern is pervasive, and expected. Those who adapt, perhaps quite honestly, will then be free to express themselves with little managerial control, and they will be able to assert, accurately, that they perceive no pressures to conform. The media are indeed free -- for those who adopt the principles required for "societal purpose".'

Dat wat betreft de ideologische achtergrond, maar ook qua opzet en functioneren van de commerciele massamedia valt het een en ander af te dingen op jouw stelling dat de media 'onafhankelijk' zijn en op die manier een 'produkt leveren op basis waarvan de burgerij tot een gefundeerd politiek oordeel komt.' Zo constateren Herman en Chomsky: 'The technical structure of the media virtually compels adherence to conventional thoughts; nothing else can be expressed between two commercials, or in seven hunderd words, without the appearance of absurdity that is difficult to avoid when one is challenging familiar doctrine with no opportunity to develop facts or argument... The critic must also be prepared to face a defamation apparatus against which there is little recourse, an inhibiting factor that is not insubstantial... The result is a powerful systyem of induced conformity to the needs of privilege and power. In sum, the mass media of the United States are effective and powerful ideological institutions that carry out a system-supportive propaganda function by reliance on market forces, internalized assumptions, and self-censorship, and without significant overt coercion. This propaganda system has become even more efficient in recent decades with the rise of the national television networks, greater mass-media concentration, right-wing pressures on public radio and television, and the growth in scope and sophistication of public relations and news management.'

Henk, van buiten naar binnen kijkend krijgt men doorgaans een heel ander beeld dan van binnen naar buiten kijkend, dat spreekt voor zich. In toenemende mate is een steeds groter deel van de burgerij sceptisch over het werk van journalisten. En met recht, door internet leert men hoe betrekkelijk de journalistieke 'waarheid' is, en hoe de pers 'met onverbiddelijke regelmaat' ongefundeerd bericht. Zoals op elk gebied van het menselijk bestaan spelen in de journalistiek belangen een centrale rol. Juist in de journalistiek. Die belangen vertekenen de werkelijkheid. Soms een klein beetje, soms in ernstige mate, zoals in talloze studies wordt aangetoond. Mijn vraag aan jou is nu op grond waarvan jij met zoveel stelligheid meent dat de commerciele massamedia 'met onverbiddelijke regelmaat het product [leveren] op basis waarvan de burgerij tot een gefundeerd politiek oordeel komt'?