Europa Vernietigt Zichzelf (34)

Donderdag 23 februari 2023 verklaarde de joods-Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken tegenover Jeffrey Goldberg, de joods-Amerikaanse hoofdredacteur van het neoliberale maandblad The Atlantic met betrekking tot China: 

We are in a fundamental competition, and it’s a competition really to shape what comes next, what comes after the post-Cold War era, which is over.  And China’s vision for a world order is fundamentally different from ours.  Ours is based on the ideal of having a liberal world order; China’s is an illiberal one. They need an order, they want an order, but it’s profoundly illiberal, not liberal.

https://www.state.gov/secretary-antony-j-blinken-virtual-conversation-on-russias-war-on-ukraine-one-year-later-with-jeffrey-goldberg-of-the-atlantic/ 

Naderhand verklaarde Blinken in een CBS-televisieprogramma: ‘Most Americans don't like to see a big country bullying another.’ 

Het is van ultiem belang om aan de hand van feiten vast te stellen wat volgens de regering Biden het begrip ‘liberal’ betekent. Uitgaande van de dagelijkse praktijk staat ‘liberaal’ gelijk aan  het niet aflatend Amerikaans ‘expansionisme,’ gebaseerd op de overtuiging dat de VS een ‘exceptionalistische grootmacht’ is die het internationaal recht fundamenteel mag schenden, zodra de elite in Washington en op Wall Street dit nodig acht om haar economische en geopolitieke belangen te behartigen. Dit is dan ook de reden waarom de Verenigde Staten 93 procent van zijn bestaan sinds 1776 in oorlog is geweest. Sinds 1945 heeft de VS 201 van de 248 gewapende conflicten geïnitieerd. In die tijd hebben de Amerikaanse strijdkrachten alle grootschalige oorlogen  verloren, ondanks het feit dat het de zwaarst bewapende macht in de geschiedenis van de mensheid is. De VS wist zelfs de Vietnamese boerenbevolking en de Afghaanse mujaheddin niet te onderwerpen. Bovendien hebben de liberale democraten sinds 1945 zeker 72 keer getracht regeringen van andere naties uit het zadel te wippen, juist wanneer deze democratisch waren gekozen. Tegelijkertijd steunden de liberale machthebbers in Washington overal ter wereld met woord en daad de meest moordzuchtige regimes. 

De Franse socioloog Jacques Ellul schreef in zijn toonaangevende boek Propaganda. The Formation Of Men’s Attitudes (1973):

Historically, from the moment a democratic regime establishes itself, propaganda establishes itself alongside it under various forms. This is inevitable, as democracy depends on public opinion… it is evident that a conflict exists between the principles of democracy — particularly its concept of the individual — and the processes of propaganda. The notion of rational man, capable of thinking and living according to reason, of controlling his passions and living according to scientific patterns, of choosing freely between good and evil — all this seems opposed to the secret influences, the mobilizations of myths, the swift appeals to the irrational, so characteristic of propaganda.

Van belang is te beseffen dat mijn collega’s van de mainstream-media, die ik de afgelopen halve eeuw van nabij actief heb gezien, absoluut niet gecensureerd hoefden te worden, aangezien zij de tegenstellingen tussen de werkelijkheid en schijn eenvoudigweg niet kunnen signaleren, zoals de Amerikaanse geleerde Noam Chomsky eens in een interview met Andrew Marr probeerde uit te leggen nadat deze prominente BBC-journalist hem had gevraagd ‘How can you know that I’m self-censoring?’ en Chomsky als volgt antwoordde: ‘I don’t think you’re self-censoring. I’m sure you believe everything you’re saying. But what I’m saying is if you believed something different, you wouldn’t be sitting where you’re sitting.’

http://tinyurl.com/64tjsgp  

De internalisering van de virtuele werkelijkheid is een bekend psychologisch fenomeen dat Ellul als volgt uiteen zet:

Continuous propaganda exceeds the individual’s capacities for attention or adaptation and thus his capabilities of resistance. This trait of continuity explains why propaganda can indulge in sudden twists and turns. It is always surprising that the content of propaganda can be so inconsistent that it can approve today what it condemned yesterday… We must not think that a man ceases to follow the line when there is a sharp turn. He continues to follow it because het is caught up in the system… he will hear the new truth reassessed a hundred times, he will find it explained and proved, and he does not have the strength to fight against it each day on the basis of yesterday’s truth. He does not even become fully involved in this battle. Propaganda continues its assault without an instant’s respite; his resistance is fragmentary and sporadic. He is caught up in professional tasks and personal preoccupations, and each time he emerges from them he hears and sees the new truth proclaimed. The steadiness of the propaganda prevails over his sporadic attention and makes him follow all the turns from the time he has begun to eat of this bread.

Dit geldt zowel voor het grote publiek als voor de mainstream-journalist zelf, want ook die zit hermetisch opgesloten in dit proces. Niet voor niets stelde de grote Amerikaanse media-ideoloog Walter Lippmann al in 1922, op het moment dat er massamedia begonnen te ontstaan, in zijn standaardwerk Public Opinion dat ‘public opinions must be organized for the press if they are to be sound, not by the press,’ want 'Without some form of censorship, propaganda in the strict sense of the word is impossible.’

De essentie van propaganda is volgens Ellul 'continue propaganda' die 'het vermogen van het individu overstijgt' om 'zich te verzetten.' In het kader van de neoliberale demonisering van Rusland moet president Poetin als het meest zichtbare individu van de rond 150 miljoen ingezetenen van het land, onophoudelijk worden afgebeeld als een meedogenloze tiran die een bedreiging vormt voor het 'vredestichtende' Westen. Wanneer men de verslaafde dagelijks een shot haat toedient, dan is het onvermijdelijk dat de propaganda van de haat wordt geïnternaliseerd. Maar, zoals de veel geprezen Britse televisie-documentairemaker Adam Curtis in Bitter Lake (2015) liet zien ‘Increasingly, we live in a world where nothing makes any sense. Events come and go like waves of a fever, leaving us confused and uncertain. Those in power tell stories to help us make sense of the complexity of reality, but those stories are increasingly unconvincing and hollow.’

De leugen is anno 2023 zo groot geworden dat de juistheid van Adolf Hitler’s adagium ‘[v]ertel een leugen vaak genoeg, luid genoeg, en lang genoeg en het volk zal je gaan geloven’ elke dag weer bewezen wordt. Het is waar: ‘De mensen trappen eerder in een grote leugen dan in een kleine,’ en wel omdat, zoals ‘der Führer’ in Mein Kampf (1925-1927) uiteenzette:

in de grote leugen zit altijd een zekere geloofwaardigheid; omdat de brede massa's van een natie altijd gemakkelijker worden gecorrumpeerd in de diepere lagen van hun emotionele aard dan bewust of vrijwillig; en zo worden ze in de primitieve eenvoud van hun geest eerder het slachtoffer van de grote leugen dan van de kleine leugen, aangezien ze zelf vaak kleine leugens vertellen in kleine zaken, maar zich zouden schamen om hun toevlucht te nemen tot grootschalige onwaarheden.

Het zou nooit in hun hoofd opkomen om kolossale onwaarheden te verzinnen, en ze zouden niet geloven dat anderen de brutaliteit zouden hebben om de waarheid zo berucht te verdraaien. Ook al zijn de feiten die bewijzen dat dit zo is, duidelijk voor de geest gebracht, ze zullen nog steeds twijfelen en wankelen en blijven denken dat er een andere verklaring zou kunnen zijn. Want de grove brutale leugen laat altijd sporen achter, zelfs nadat ze is vastgespijkerd, een feit dat bekend is bij alle deskundige leugenaars in deze wereld en bij iedereen die samenzweert in de kunst van het liegen.

Vandaar dat Anthony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken van de meest oorlogszuchtige natie ter wereld onweersproken door de ‘corporate press’ kan claimen dat de ‘meeste Amerikanen niet graag zien dat een groot land een ander land tiranniseert,’ wetende dat de propaganda zo effectief is dat de massa dit echt gelooft, ondanks de miljoenen doden en verminkten door Amerikaanse interventies, zoals elke onafhankelijke waarnemer weet. De ‘große Lüge’ dient om de Amerikaanse massa tegelijkertijd zowel permanent geestelijk gemobiliseerd te houden als verdoofd.  De massamedia spelen een doorslaggevende rol, zoals nu weer blijkt uit het feit dat kritiek op de macht van ‘het westers militair-industrieel complex’ taboe is, zodat het manicheïsme ontastbaar kan blijven. Zelfs de meest onaanvechtbare feiten worden verzwegen, zoals de beroemde filmmaker Oliver Stone duidelijk maakte toen hij in mei 2022 vergeefs erop wees dat ‘what the western press hasn't said is that on the days before 24 February (2022 svh), there was heavier & heavier artillery fire going into Donbass. Ukraine had 110,000 troops on the border. They were about to invade,’ hetgeen de volgende vraag legitiem maakt: ‘Who really started the Ukraine war?’ Maar deze informatie moet ‘onder de pet’ worden gehouden, om een typische uitspraak van het poldermodel-denken te lenen. Ook het volgende wordt door de westerse massamedia angstvallig verzwegen. Ik citeer ditmaal de joods-Amerikaanse arts Jill Stein, een activiste en politica. ‘Zij is een prominent lid van de Green Party, was de genomineerde voor diezelfde partij tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen 2012 en werd opnieuw genomineerd als partijkandidaat in 2016.’ Zij steekt intellectueel en qua moraliteit met kop en schouders uit boven de rest van de Amerikaanse politici, mede omdat zij geen beroepspoliticus is, maar ‘in 1973 magna cum laude afstudeerde aan de Harvard University. Ze studeerde er psychologie, sociologie en antropologie. Daarna begon ze aan een studie aan de Harvard Medical School waar ze afstudeerde in 1979. Ze heeft gedurende 25 jaar interne geneeskunde beoefend. Ze was ook onderwijzer in de geneeskunde aan de Harvard Medical School.' Op 20 februari sprak Jill Stein een vredesmanifestatie toe, tijdens de ‘Rage Against the War Machine in DC.’ Zij merkte ondermeer op dat:

The US has some 800 foreign bases... Our so-called War on Terror continues in a mind-boggling 85 countries... We've conducted over 250 military interventions in past 20 years... and killed a staggering 6 million people.

While a just cause wins its champion wide support, an unjust one condemns its pursuer to be an outcast. The hegemonic, domineering, and bullying practices of using strength to intimidate the weak, taking from others by force and subterfuge, and playing zero-sum games are exerting grave harm. The historical trends of peace, development, cooperation, and mutual benefit are unstoppable. The United States has been overriding truth with its power and trampling justice to serve self-interest. These unilateral, egoistic and regressive hegemonic practices have drawn growing, intense criticism and opposition from the international community.

Countries need to respect each other and treat each other as equals. Big countries should behave in a manner befitting their status and take the lead in pursuing a new model of state-to-state relations featuring dialogue and partnership, not confrontation or alliance. China opposes all forms of hegemonism and power politics, and rejects interference in other countries' internal affairs. The United States must conduct serious soul-searching. It must critically examine what it has done, let go of its arrogance and prejudice, and quit its hegemonic, domineering and bullying practices.

https://twitter.com/search?q=jill stein&src=typed_query

Ook deze bewonderenswaardige arts en politica wordt door de westerse mainstream-media geboycot; alleen extremisten van links tot rechts worden toegelaten om hun bellicose evangelie te prediken. Kijk slechts tien minuten naar het televisieprogramma als Nieuwsuur, dat beweert ‘onafhankelijk, onpartijdig en ongebonden achtergronden bij het nieuws,’ te brengen, maar in feite voortdurend propaganda maakt voor de NAVO en het Amerikaans militair-industrieel complex, en werkelijk in alle opzichten voldoet aan Joseph Goebbels motto dat 'wij niet spreken om wat te zeggen, maar om een bepaald effect te bereiken.' De stijl en inhoud van het demoniseren van de vijand is bij Nieuwsuur dezelfde als die de nazi-minister van Propaganda zo succesvol toepaste om de massa op te zwepen tot haat tegen de joodse Europeanen. Tegelijkertijd is de nieuwswaarde van Nieuwuur minimaal, want wat er daadwerkelijk aan het front gebeurt weet de redactie niet. Evenmin verzwijgen ze de historische context van het conflict, om te voorkomen dat het televisiepubliek zelf gaat nadenken. Elke uitzending is een schaamteloze vertoning, die niets te maken heeft met geclaimde grondregels van de westerse journalistiek. Dissidente feiten en opvattingen van ter zake kundige insiders worden er stelselmatig verzwegen. Iemand als kolonel b.d. Douglas McGregor, een gerespecteerde deskundige op het gebied van oorlogsvoering die de mislukte Amerikaanse politiek in het Midden Oosten en Afghanistan als militair meemaakte, verklaarde onlangs op de Britse televisie dat:

the English speaking countries have fully embraced this false narrative about Russia and Ukraine. They staged the coup and installed the government in Kiev, which was from its inception fundamentally hostile and anti-Russian. 

The war we are now witnessing was cultivated over many years, not only just over the last eight years. Certainly the death of 14.000 people in eastern Ukraine as a result of Ukrainian aggression against the Russians in their own country was part of it. But this has been a longtime process, it has put the Russians now in the position of fighting an existential threat. For Russia Ukraine’s membership of NATO becomes a permanent platform for attack against Russia. They will not tolerate that. They have no choice but to fight this to the finish. 

Most Europeans, I think are completely disinterested in fighting this was. I be surprised if most people in Britain necessarily want conscription to be announced and tens of thousands, or hundreds of thousands of British troops to be sent to the continent to fight the Russians.

I think the Russians will fight this to the bitter end, right up to the Polish border. And if we continue to fight from Poland, then Poland will become part of the war. This is a catastrophe for NATO. NATO will not survive this experience. It will crumble. It is already happening behind the scenes. Germany of course sits at the centre of all of this, and the Germans have absolutely no interest in a war with Russia, anymore than most of the other Europeans do.    

https://twitter.com/ricwe123/status/1629196747292479489

Volgt men daarentegen slechts de berichtgeving van de op sensatie beluste massamedia dan wordt duidelijk welk effect de zwart-wit propaganda op het grote publiek heeft. Elke lang volgehouden demonisering van een ander volk, of het nu Joden waren tijdens het interbellum of vandaag de dag de Russen dan wel de Chinezen, leidt onvermijdelijk tot een rechtvaardiging van een genocidale oorlog met massavernietingswapens. De opvatting als zou een oorlog tussen het Westen en Azië niet slechts gerechtvaardigd zijn, maar tevens zal resulteren in een ‘overwinning’ van Washington en Wall Street is het definitieve afscheid van het besef dat een kernoorlog zal eindigen in Mutual Assured Destruction. Deze doctrine uit de Eerste Koude Oorlog was het resultaat van het inzicht van een generatie intellectuelen en politici in zowel Oost als West, die in de Tweede Wereldoorlog als militairen de gruwelen van nabij hadden ondervonden, en wisten dat alle naoorlogse grootmachten over massavernietigingswapens beschikten. De in 1945 geboren Britse historicus Paul Kennedy stelde in zijn toonaangevende bestseller The Rise and Fall of the Great Powers (1987): 

Kernwapens kunnen zulke verwoestingen aanrichten dat er geen enkel politiek, ideologisch of economisch doel meer mee gediend is. Hoewel er nog altijd veel energie in de ontwikkeling van eren bruikbare ‘nucleaire strategie wordt gestoken, valt er weinig in te brengen tegen de constatering van R. Jervis (Amerikaanse politieke wetenschapper van naam die international politiek doceerde aan de Columbia Universiteit. svh) dat ‘een rationele strategie voor het gebruik van kernwapens een contradictio in terminus is.’ Zodra de eerste raket is afgevuurd, komt er een einde aan de impasse waarin beide partijen ‘elkaar gegijzeld houden’ — een situatie die all bestaat sinds de Verenigde Staten hun nucleaire monopolie verloren. 

Nu de VS stelt te beschikken over ‘usable nucleaire weapons’ die overigens al in Europa zijn gestationeerd, en Moskou tegelijkertijd heeft laten weten dat het nucleaire wapens zal inzetten zodra de NAVO-inzet leidt tot de overwinning van het regime in Kiev, is de huidige politiek van de narcistische Ik-generatie ronduit misdadig. Dit demonstreert nogmaals dat het Westen inmiddels niet meer is dan ‘rationality without reason,’ zoals de Amerikaanse socioloog C. Wright Mills al eind jaren vijftig vaststelde. De Duitse filosoof Peter Sloterdijk bevestigde dit nog eens in zijn Kritiek van de cynische rede (1983) waarin hij het kernwapen als volgt omschrijft:

De atoombom is eigenlijk de Boeddha van het Westen, een perfecte, abstracte, soevereine apparatuur. Onbeweeglijk rust ze in haar atoomsilo, toppunt van werkelijkheid en toppunt van mogelijkheid. Zij is het summum van de kosmische energie en van het menselijk aandeel daarin, de topprestatie van de mens en zijn vernietigster, een triomf van technische rationaliteit en verheffing daarvan tot het paranoïde. Met de atoombom verlaten wij het gebied van de praktische rede, waar men doeleinden met gepaste middelen nastreeft. De bom is al lang geen middel tot een doel meer, want zij is het mateloze middel dat elk mogelijk doel te boven gaat. Juist omdat zij echter geen middel tot een doel kan zijn, moet zij veranderen in een medium voor de zelfbeleving. Ze is een antropologisch gebeuren, het toppunt van objectivering van de machtsgeest die aan het werk is achter de drift tot zelfbehoud. Als wij haar geconstrueerd hebben om onszelf te 'verdedigen,' dan heeft dat ons in werkelijkheid een onvoorstelbare weerloosheid opgeleverd. De bom is een voltooiing van de mens in zijn 'slechte' vorm. Slechter, intelligenter en defensiever kunnen wij niet meer worden.

In feite is de bom de enige Boeddha die ook door de westerse rede wordt begrepen. Eindeloos zijn haar rust en haar ironie. Haar maakt het niets uit hoe ze haar missie volbrengt, door zwijgend afwachten of als gloeiende wolk; voor haar maakt de aggregatietoestand geen verschil. Net als bij Boeddha is alles wat er te zeggen zou zijn, alleen al door haar bestaan gezegd. De bom is geen zier slechter dan de werkelijkheid, en geen haar destructiever dan wij. Ze vertegenwoordigt slechts onze ontplooiing, een materiële uitbeelding van ons wezen. Ze is reeds belichaamd als iets volmaakts, terwijl wij in onze relatie tot haar nog gespleten zijn. Tegenover een dergelijk apparaat zijn geen strategische overwegingen meer op hun plaats, maar men moet aandachtig luisteren. De bom eist van ons strijd noch berusting, maar zelfbeleving. Wij zijn zelf die bom. Zij is het volmaakte westerse 'subject.' Onze enorme bewapening maakt ons zo weerloos dat wij weer zwak worden, zo zwak dat wij verstandig worden, zo verstandig dat wij bang worden. De enige vraag die blijft is of wij de uitwendige weg kiezen, of de innerlijke — of het inzicht vanuit de bezinning zal komen, of uit de vuurgloed boven de aarde.

Maar hoe ‘weerlozer’ de mens wordt, des te krankzinniger handelt de westerse politiek, in een poging zijn hegemonie coûte que coûte te handhaven, ‘à n'importe quel prix.’ Deze politiek is tekenend voor het einde van de rationaliteit. Het overleven van de menselijke soort is onder degenen die nu de macht in handen hebben, onder wie opvallend veel vrouwen, geen centrale doelstelling meer. Niet langer meer geldt allereerst dat een oorlog tussen de grootmachten absoluut vermeden moet worden. Gaandeweg de jaren zestig van de vorige eeuw werd het streven van de grootmachten gericht op wat officieel ‘vreedzame coëxistentie’ ging heten. De achterliggende gedachte was dat alleen misdadigers of krankzinnigen het risico zouden willen lopen van een atomaire, biologische of chemische Holocaust. De massavernietigingswapens behoorden daarom in het denken van de naoorlogse generatie beleidsbepalers tot het domein van de waanzin. Maar juist deze logica is door de huidige, in een oppervlakkige consumptiemaatschappij opgegroeide generatie losgelaten. Vandaag de dag heersen criminele en krankzinnige narcisten met al hun ‘entitlement,’ mensen die in vrede en welvaart gevormd zijn, en zelf nooit een oorlog van nabij hebben meegemaakt. Omdat zij te weinig verbeeldingskracht bezitten  realiseren zij zich niet dat een kernoorlog de toekomst van hun nazaten zal vernietigen. 

Deze generatie staat buiten de geschiedenis, buiten de ervaring, buiten de logica, en buiten een doorleefde werkelijkheid. Oorlog is voor hen een abstract gegeven. Eén van de eerste reacties tijdens 9/11 was: ‘het leek wel een speelfilm,’ de enige spontane referentie van een gepamperde generatie die in vrede en welvaart opgroeide in een betekenisloze wereld, die de werkelijkheid vormt van  politici als Ursula von der Leyen, Kajsa Ollongren, Joe Biden, Mark Rutte, en alle andere intriganten die het leven van miljarden aardbewoners op het spel zetten. Het bestaan van de geprivilegieerden voltrok zich in de luwte van de geschiedenis, zij waren beschermd tegen de horror die miljarden medemensen doormaken, de vernedering, onverschilligheid, angst, honger, geweld. Maar wat weet een goed doorvoede consument van dit alles? In een nagenoeg betekenisloze welvaartsmaatschappij, bijeengehouden door entertainment is ‘alles van waarde weerloos.’ In dit bewustzijn ziet de kleinburger ‘Poetin’ alleen  nog ‘als de Duivel,’ een mens zonder enig motief behalve de verspreiding van het Kwaad, net zoals de nazi’s joden als het Kwaad portretteerden. De paarden van de vier ruiters van de Apocalyps galopperen inmiddels. De mens staat aan de vooravond van een dreigende Apocalyps, die op aarde dood en verderf zal zaaien, door middel van ‘het zwaard, hongersnood, dodelijke ziekten en wilde dieren.’ Het was de Ierse dichter William Butler Yeats die in 1919 in The Second Coming’ waarschuwde:

Turning and turning in the widening gyre   

The falcon cannot hear the falconer;

Things fall apart; the centre cannot hold;

Mere anarchy is loosed upon the world,

The blood-dimmed tide is loosed, and everywhere   

The ceremony of innocence is drowned;

The best lack all conviction, while the worst   

Are full of passionate intensity.   

De westerse mens is na vijf eeuwen plunderen en moorden dodelijk vermoeid geraakt, hij/zij is op, hij/zij kan niet meer. Of, zoals dit in de schitterende vertaling van wijlen Jan Eijkelboom van Yeats gedicht ‘Het Wiel’ wordt verwoord:

's Winters willen wij de lente

en in de lente liefst de zomer,

en als het wemelt in de heggen

zeggen wij: laat de winter komen.

En daarna is er niets meer goed:

het voorjaar komt er niet meer aan.

Wij weten niet dat in ons woedt

verlangen om maar dood te gaan.

De westerse mens is een spirituele dood gestorven, waarbij de verstilde schoonheid van de cirkel werd vervangen door een kaarsrechte opgaande lijn, die nog steeds de Vooruitgang wordt genoemd, de verbetering van het reeds volmaakte, die in werkelijkheid een onvoorstelbare achteruitgang heeft betekend. De vrijheid van het raadselachtige heeft plaats moeten maken voor de ideologie van de horigheid. De werkelijke macht is nu in handen van het Amerikaans 'militair-industrieel complex' gekomen, dat alleen door oorlogen zijn voortbestaan kan verzekeren. De westerse politici en massamedia noemen het 'vredeshandhaving,' of 'humanitaire missies' dan wel 'responsibility to protect,' geheel in lijn met de Orwelliaanse Newspeak 'Oorlog is vrede, Vrijheid is slavernij,' 'Onwetendheid is kracht.' En hoewel de westerse mainstream-pers het NAVO-geweld enthousiast steunt, benadrukte George Orwell in zijn roman 1984 juist dat oorlog:

helpt om de speciale geestelijke atmosfeer in stand te houden, die een hiërarchische maatschappij nodig heeft. De oorlog, zo zal men zien, is nu een zuiver binnenlandse aangelegenheid. In het verleden bestreden de heersende groepen van alle landen elkaar ook echt, al mochten zij inzien, dat zij een gemeenschappelijk belang hadden en daarom de vernietigende werking van de oorlog zouden moeten beperken, en de overwinnaar altijd de overwonnene plunderde. In onze eigen tijd vechten zij helemaal niet tegen elkaar. De oorlog wordt door iedere heersende groep gevoerd tegen de eigen onderdanen en het doel van de oorlog is niet om gebiedsoverwinningen te maken of te voorkomen, maar om de structuur van de samenleving is stand te houden.

Orwell wijst de lezers van ‘1984,’ over de inmiddels heersende totalitaire technocratie, erop dat ‘op de lange duur een hiërarchische maatschappij alleen mogelijk is op een basis van armoede en onwetendheid,’ en dat de centrale vraag van de elite blijft ‘hoe de wielen van de industrie draaiende te houden zonder de feitelijke rijkdom van de wereld te vermeerderen. Er moesten goederen geproduceerd worden, maar zij moesten niet worden gedistribueerd. En in de praktijk was de enige manier om dit te bereiken een voortdurende oorlog,’ want ‘Oorlog is een methode tot het verbrijzelen, of tot het in de lucht laten vliegen, of tot het laten zinken in de diepte der zee van materialen, die anders gebruikt zouden kunnen worden om de massa's te veel gemak te verschaffen en daardoor op de lange duur te intelligent te maken.’ 

Aldoende zijn er krachten opgeroepen waarop de mens geen greep meer heeft, met als gevolg het alom heersende nihilisme dat, in de woorden van de joods-Britse auteur John Berger, ‘in its contemporary sense, is the refusal to believe in any scale of priorities beyond the pursuit of profit, considered as the end-all of social activity, so that, precisely: everything has it price. Nihilism is resignation before the contention that Price is all. It is the most current form of human cowardice. In zijn ontroerende essaybundel Hold Everything Dear. Dispatches On Survival And Resistance (2007) stelt hij dat ‘The worst cruelties of life are its killing injustices. Almost all promises are broken.’ 

Nu niet langer meer met rede ontkend kan worden dat het Vooruitgangsgeloof failliet is, zou het tragisch levensgevoel terug moeten keren, het besef van de grote Attische tragedie-schrijvers van de vijfde eeuw vóór het begin van de westerse jaartelling. De Amerikaanse dichter en vertaler van de oud Griekse toneelstukken, wijlen Robert Fagles, schreef in de inleiding van Sophocles’ tragedie Oedipus the King met betrekking tot koningin Jocasta, moeder en echtgenote van Oedipus:

Jocasta thought that there was no order or design in the world, that dreams and prophecies had no validity; that man had complete freedom because it made no difference what he did – nothing made any sense. She was wrong; the design was there, and when she saw what it was she hanged herself. But the play now seems to give us a view of man’s position that is just as comfortless as her acceptance of a meaningless universe. What place is there in it for human freedom and meaningful action? Oedipus did have one freedom: he was free to find out or not find out the truth.

Toch is hem één vrijheid gegund:

the freedom to search for the truth, the truth about the prophecies, about the gods, about himself. And of this freedom he makes full use. Against the advice and appeals of others, he pushes on, searching for the truth, the whole truth and nothing but the truth. And in this search he shows all those great qualities that we admire in him — courage, intelligence, perseverance.

Fagles wijst erop dat:

This freedom to search, and the heroic way in which Oedipus uses it, make the play not a picture of man’s utter feebleness (zwakte. svh)  caught in the toils (netten. svh) of fate, but on the contrary, a heroic example of man’s dedication to the search of truth, the truth about himself. This is perhaps the only freedom, the play seems to say, but there could be none more noble.

Dit tragische levensgevoel staat natuurlijk diametraal tegenover het geloof in een verlossing via het Christendom of via de Vooruitgangsideologie van de Verlichting. Robert Fagles:

ignorance can be remedied, the ignorant can learn, and the force with which Oedipus now reasserts his presence springs from the truth he now understands: that the universe is not a field for the play of blind chance, and that man is not its measure. This knowledge gives him a new strength which sustains him in his misery and gives him the courage needed to go on living, though he is now an outcast, a man from whom his fellow-men recoil in horror.

Alleen de verschoppeling, de dissident voor wie zijn medemens ‘in afschuw terugdeinst,’ de man of vrouw die beseft dat de mens ‘niet de maat aller dingen is’ en dat de ‘catastrofe van de tragische held’  de catastrofe is van ieder mens, ‘all his furious energy and intellectual daring drive him on to this terrible discovery of his fundamental ignorance — he is not the measure of all things but the thing measured and found wanting.

De mens is niet ‘de maat aller dingen.’ Ook in dit opzicht zijn de thema’s van de oud-Griekse tragedie-schrijvers na 2500 jaar nog steeds actueel. Fagles:

Sophocles’ play has served modern man and his haunted sense of being caught in a trap not only as a base for a psychoanalytic theory which dooms the male infant to guilt and anxiety from his mother’s breast, but also as the model for a modern drama that presents us, using the ancient figures, our own terror of the unknown future which we fear we cannot control — our deep fear that every step we take forward on what we think is the road of progress may really be a step toward a foreordained rendezvous with disaster. The greatest of these modern versions is undoubtedly Jean Cocteau’s ‘Machine Infernale’; the title alone is, as the French say, a whole program. Cocteau also worked with Stravinsky on an operatic version of the Sophoclean play (the text in liturgical Latin), and for a recording of this work he wrote a prologue that sums up his compelling vision of man’s place in a strange and haunted universe. ‘Spectateurs,’ the author says in his forceful, rather nasal voice, ‘sans le savoir,’ without knowing it. Oedipus is at grips with the powers that watch us from the other side of death. They have spread for him, since the day of his birth, a trap and you are going to watch it snap shut.

Wij allen, geschoolden als ongeschoolden, mannen zowel als vrouwen, worden beheerst door krachten die wij doorgaans niet eens kennen. Wij zijn allen een speelbal, in het beste geval slechts ‘toeschouwers, zonder het te weten,’ terwijl  ‘Nothing mortal can resist the changes Time brings: not bodily strength, not friendship between man and man, still less between city and city. No man can be confident of the future; human confidence is based on total ignorance.’

Gemeten naar de kennis van de goden of de natuur, zo u wilt, is ‘human knowledge at its greatest ignorance compared to theirs.’ Wij allen leven in ‘a universe governed by powers in whose justice man must assert, in ignorance and with little hope of confirmation, a desperate belief.’ 

Op een zonnige zondag eind juni 1914 schoot een Servische student in Sarajevo de troonopvolger van de Oostenrijk-Hongaarse monarchie dood, en opende daarmee de poorten van de hel, een vier jaar durend bloedbad waarbij een ‘estimated 9 million soldiers were killed in combat, plus another 23 million wounded, while 5 million civilians died as a result of military action, hunger, and disease. Millions more died as a result of genocide, while the 1918 Spanish flu pandemic was exacerbated by the movement of combatants during the war.’ Een psychisch geschonden korporaal van het Duitse leger kwam vervolgens in het interbellum aan de macht en er brak opnieuw oorlog uit ‘by far the deadliest conflict in human history; it resulted in 70 to 85 million fatalities, mostly among civilians. Tens of millions died due to genocides (including the Holocaust), starvation, massacres, and disease. In the wake of the Axis defeat, Germany and Japan were occupied, and war crimes tribunals were conducted against German and Japanese leaders.’ Driekwart eeuw na 1945 bereidt een dementerende Amerikaanse president een nieuwe wereldoorlog voor tussen ditmaal het Westen en Azië, en wel omdat de VS zijn hegemonie over de wereld aan het verliezen is. Wie bij zijn volle verstand zou nu nog durven te ontkennen dat de ‘menselijke kennis op zijn best’ niets anders is dan ‘onwetendheid’? Het probleem waarmee Vooruitgangsgelovigen worstelen, werd in 2005 helder verwoord door Milan Kundera in zijn essay  ‘And If the Tragic Has Deserted Us?’:

De grote menselijke conflicten bevrijden van de naïeve interpretatie als een strijd tussen goed en kwaad, ze begrijpen in het licht van het tragische, was een enorme prestatie van de geest; het bracht de onvermijdelijke relativiteit naar voren van menselijke waarheden; het maakte de noodaak duidelijk om rechtvaardig te zijn tegen de vijand. Maar het morele manicheïsme heeft een onvernietigbare vitaliteit, 

zoals de westerse massamedia en de westerse parlementen en de Europese Unie aantonen. Kundera:

Hitler dompelde Europa niet alleen onder in een onbeschrijflijke verschrikking maar beroofde het ook van het tragische levensgevoel. Net als de strijd tegen het nazisme, zou de hele hedendaagse politieke geschiedenis van toen af aan gezien en ervaren worden als een strijd tussen goed en kwaad.

Deze van origine Tsjechische auteur werpt daarom de vraag op: 

Is dit een regressie? Een terugval in de pré-tragische fase van de mensheid? Maar als dat zo is, wat heeft dan een terugval ondergaan? De Geschiedenis zelf, die onrechtmatig in bezit is genomen van criminelen? Of is het onze manier van begrijpen van de Geschiedenis? Vaak denk ik: het tragische heeft ons verlaten; en dat zou weleens de ware straf kunnen zijn.

Nu China zonder ook maar één oorlog te hebben gevoerd,  in slechts één generatie de wereldmarkten wist te veroveren, is de Verenigde Staten in nauwe samenwerking met zijn NAVO-satellieten bereid een Derde Wereldoorlog te starten tegen deze snel opkomende wereldmacht.  ‘Human confidence is based on total ignorance.’ En ondertussen blijven alle pedante ‘talking heads’ door kakelen tot uiteindelijk ooit de bom valt. 

De gezichten van 'total ignorance.' De bovenste een tragedie, de onderste een farce, met haar echtgenote. 'the worst (de narcisten. svh) Are full of passionate intensity.'