Van: geertmak
Onderwerp: Antw.: stan van houcke: 'Deskundigen' 10
Datum: 5 november 2012 18:52:58 GMT+01:00
Aan: stan10@planet.nl
Beste Stan,
In je blog stip je een reeks kwesties aan, die stuk voor stuk zijn te herleiden tot de vraag: 'Hoe moeten we dat eeuwig juichende Amerikaanse optimisme beoordelen?' En je vraagt, heel concreet, wat ik ervan vindt, nadat ik me er tegenover jou vrij somber over uitliet, en bij Pauw en Witteman er weer een positieve draai aan gaf. 'Waar sta je hierin?' vraag je, terecht.
Het antwoord is gecompliceerd, en ik blijf erover nadenken - ik houd niet van vastgeroeste raderen in mijn kop. Als ik hoor hoe Amerikanen plannen maken, en de moed erin houden bij tegenslagen, wordt ik regelmatig overvallen door golven van genegenheid en ook jaloezie. Verdorie, dat doen ze toch maar, denk ik dan. Ze gaan niet zitten zeuren, ze hebben ambitie, aspiraties, buigen niet, zoals wij Europeanen, voor het lot maar willen het naar hun hand zetten, telkens weer. Ik vind dat optimisme - al is het voor een deel theater - op zich een mooie eigenschap. Het geeft het land een soort jeugdige vitaliteit, een sterke eigen dynamiek, een taaiheid ook als de dingen tegenzitten.
Nu het 'maar'. Het Amerikaanse optimisme kan ook gemakkelijk derailleren, op allerlei manieren, en niet alleen de Amerikanen maar ook de overige bewoners van deze planeet betalen daarvoor een hoge prijs. Hun optimisme zie ik op zich niet als een vorm van gevaarlijk magisch denken, maar het kan daarin wel uitmonden als de realiteit uit het oog wordt verloren - zoals ik op diverse plekken in mijn boek ook beschrijf. Die realiteit kan bestaan uit een klimaatprobleem - de grote olifant in de kamer waar bijna niemand in deze verkiezingscampagne over sprak, meer dan de helft van de Amerikanen gelooft er zelfs niet in -, uit een volstrekt uit de hand gelopen financieel systeem maar ook uit de gevolgen van een internationale interventie die men niet onder ogen wil zien - zoals lange tijd in Irak en Afghanistan. En het gewone menselijke optimisme kan ook uitgroeien tot messianisme, het idee dat Amerika het enige ware land op aarde is, het Land Gods dat een Boodschap en een Taak heeft voor de wereld - al is die wereld daar helemaal niet zo blij mee. Lees de Quiet American en mijn hoofdstuk over Charley Wilsons War. Daarop doelde ik in mijn antwoord aan jou.
Het bijna pathologische optimisme van de Amerikanen - zoals ik het in andere interviews ook wel betitelde - heeft, zoals je terecht constateert, natuurlijk alles te maken met het idee dat je in dit land van ruimte en overvloed altijd opnieuw kunt beginnen, en met de mythe van de onuitputtelijke hulpbronnen van 'Gods New Israël'. En die mogelijk om altijd maar door te kunnen trekken werkte inderdaad als ventiel voor al te grote binnenlandse spanningen. Zoals datzelfde optimisme nu weer als afleiding fungeert voor de spanningen die onvermijdelijk ontstaan als je de eisen van een goede klimaatpolitiek zet tegenover het Amerikaanse uitgangspunt van eeuwige overvloed. Dat wringt, en dat zal steeds meer gaan wringen - zoals ik ook schrijf in mijn epiloog.
Tegelijk is dat optimisme ook een gevolg van iets: van generaties en generaties immigranten die, vaak moedig en initiatiefrijk, een levenshouding ontwikkelden om ook bij zware en ongekende tegenslagen overeind te blijven, en tegelijk van een land dat eeuwenlang in Europese ogen inderdaad een onvoorstelbare hoeveelheid ruimte en overvloed bood - ja, ten koste van de indianen en de zwarten, die ook lange tijd vakkundig uit het roze Amerikaanse verhaal werden weggepoetst. Het is, kortom, niet zomaar opgelegd en geconstrueerd, als een soort ideologie. Daar geloof ik niets van.
Mijn gevoelens zijn, kortom, hierover gemengd. Als menselijke eigenschap heb ik er niets op tegen, maar als optimisme loszingt van de realiteit en overgaat in megalomanie, messianisme en pure magie ontstaan er een gevaarlijk problemen. Dat geldt voor ieder mens, en iedere natie, en zeker als het gaat om het machtigste land op aarde.
Met vriendschappelijke groeten,
Geert
Zie voor mijn kritiek: http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2012/10/nadat-mijn-oude-vriend-geert-mak-mij-in_25.html
4 opmerkingen:
Als ik even mag:
Mak blijft door alles heen een toerist. Hij gaat nl. volledig voorbij aan de interne (klasse)dynamiek van de Amerikaanse maatschappij (de business elite die altijd het beleid bepaald heeft).
hij moet wel, want anders moet hij bekennen dat er geen democratie bestaat in de vs. hij wil als zoon van een dominee een boodschap van hoop brengen. dat zie je toch onmiddellijk op de foto.
Hoi Stan,
Mak zou het boek van Alex Carey eens moeten lezen, 'Taking the risk out of democracy' (hebben we het al eerder over gehad). Op pagina 83 citeert Carey de Amerikaanse historicus Daniel Boorstin. Boorstin zegt over zijn landgenoten: "We risk being the first people in history to have been able to make their illusions so persuasive, so 'realistic' that they can live in them. We are the most illusioned people on earth. Yet we dare not become disllusioned, because our illusions are the very house in which we live, they are our news.. our very experience." Van die illusie kan ook Mak zich niet losmaken.
Als je die spreekwoordelijk positiviteit van de Amerikanen legt naast de objectieve kengetallen van hun welvaart en welzijn, is al duidelijk hoe zeer ze een illusie koesteren. Zie bv: http://neweconomicperspectives.org/2012/10/how-economic-inequality-hurst-societies.html
Groet!
De barre werkelijkheid is dat de usa een volslagen mislukt experiment is, waarvan we mogen hopen dat de voltallige mensheid zegt: dit nooit weer. Feitelijk is het allang een fascistische staat: http://www.fascismusa.com/. En het geleuter over optimisme en democratie staat in schrille tegenstelling tot de werkelijkheid van talloze oorlogen en slachtoffers en een planeet dit kermt onder het imperalisme en de misbruik van haar middelen.
Groeten, Ben
Een reactie posten