Derk Sauer 28

Ivo Andric: 'for we can stand everything except power.'

Mijn hele leven lang al ben ik me er sterk van bewust dat er iets ongrijpbaars aan alles is, iets waardoor alles toch anders is dan het zich voordoet en dat mij daarom dwingt me te matigen. Het maakt me ook bewust van het poetische der dingen en het intens vergeefse van het menselijk handelen. Ik beschrijf het liever dan het te veranderen, omdat de verandering altijd anders is dan men verwacht en hoopt en omdat de verandering altijd gepaard gaat met geweld. Van geweld, in de breedst mogelijke zin van het woord, word ik letterlijk misselijk. In dat opzicht verschil ik wezenlijk van mensen als Derk Sauer.

Dit verschil wordt schitterend geillustreerd in een gedicht van Nobelprijswinnaar Ivo Andric, een van de gevoeligste schrijvers van de twintigste eeuw. Hij vertelt een verhaal over een succesvolle staatgreep gepleegd door 350 Japanse samenzweerders. Wanneer de groep voor het eerst na de machtsovername bijeenkomt ontdekt men dat een van hen, de dichter Mori Ipo, niet aanwezig is. Ze besluiten een slaaf te sturen naar zijn huis om hem op te dragen te verschijnen. Wanneer de slaaf terugkomt heeft hij een brief van Ipo bij zicht. Daarin staat:

Mori Ipo sends greetings to his fellow-conspirators, at their parting!

I thank you, comrades, for our common suffering and faith and victory and I ask you to forgive me that I am unable to share victory with you as I shared the struggle. But poets -- unklike other people -- are loyal only in misfortune and they abandon those who are doing well. We poets are born for struggle, we are passionate hunters, but we do not partake of the booty. The barrier that divides me from you is narrow and invisible, but is not the blade of the sword also thin and yet it is deadly; I could not cross over it and join you without detriment to my soul, for we can stand everything except power. That is why I am leaving you, comrade conspirators, and I am going to see whether there is anywhere an idea that has not been put into practice, or an aspiration that has not been realised.

Er bestaat een wezenlijk verschil tussen een revolutionair en iemand die op macht uit is. Daarom mislukken ook alle revoluties en raakt een ieder die de macht zoekt corrupt.