Coen van Zwol van de NRC

Sonja heeft een nieuwe reactie op uw bericht "Iran 326" achtergelaten:

NRC Cultuur:

woensdag 17 maart 2010 door Coen van Zwol
Antizionistische nichemarketing

Egypte is een dictatuur die filmmakers weinig ruimte biedt naast onschuldige genrefilms. Wordt het serieus, dan heeft een film al snel politieke implicaties en dient de staatslijn te worden gevolgd. Het is nogal treurig als de ophitsende propagandafilm Escaping Tel Aviv (originele titel Welad Ela’am, Neven) het gezicht van de Egyptische cinema moet zijn. (Kijk eens naar de filmposter hierboven: de Israëlische schurk is een soort vampier met een straaltje bloed dat uit zijn mondhoek druipt.) En dat de Marokkaanse jeugd in het kader van deze antizionistische nichemarketing op deze manier wordt geïnformeerd over het conflict in het Midden Oosten. Je belandt al snel bij Joris Luyendijk: waarom verkopen Arabieren hun standpunt toch zo slecht?

Dan Israël, dat aan de weg timmert met formidabele antioorlogsfilms als Lebanon, Waltz with Bashir en Beaufort. Subjectief op het navelstaren af, maar wat een zelfkritiek. Zorgelijk voor conservatieven: win je met zo’n houding de oorlog nog wel? Van Arabische zijde tref je zelden zelfkritiek of zelfs een genuanceerde, menselijke presentaties van hun kant van het conflict. Is dat laatste wel het geval, dan is de filmmaker meestal een Palestijnen als Hany Abu-Assad (Pardise Now) die werkt met Europees geld. Of een Israëlische Arabier als Elia Suleiman (The Time that Remains). Of zelfs een Israëli als Eran Kolirin (The Band’s Visit) of Scandar Copti (Ajami). Voor een gezonde filmcultuur helpt het om in een democratie te wonen.
--------------

Naar aanleiding van zijn beweringen heb ik Coen van Zwol het volgende gevraagd:

Wat bedoel je met de kwalificatie: ‘een gezonde filmcultuur’. Ik bedoel over het sociale verschijnsel van het brandmerken van Arabieren interviewde ik Jack G. Shaheen, emeritus hoogleraar van de faculteit Massa Communicatie van de Universiteit van Southern Illinois, voormalig adviseur van CBS News, en auteur van Reel Bad Arabs. How Hollywood Vilifies a People. Hij zei:

‘Frappant zijn eveneens de gelaatstrekken. In de huidige cartoons heeft de Arabier de gelaatstrekken van de jood van vroeger, ze zijn identiek. Welke westerse cartoon men ook neemt, de Arabier lijkt sprekend op een verklede jood uit de antisemitische lectuur, verwijder het gewaad en de hoofddoek van de Arabier op die afbeeldingen, vervang die kledingstukken door een keppeltje en een zwarte jas en u ziet een jood, de gelaatstrekken zijn exact hetzelfde, het enige onderscheid is dat ze van een andere semitische tak zijn. De Shylock van vroeger is de huidige sjeik met zijn kromme neus, die voor de westerling het angstige beeld van de ander oproept. En laten we niet vergeten dat die stigmatiserende tekeningen hebben bijgedragen aan de totstandkoming van de holocaust. Daarvan zouden we bewust moeten zijn, en er iets tegen moeten ondernemen, maar dat is nog steeds niet gebeurd. Sommige mensen voelen zich ongemakkelijk wanneer ze mij deze analogie horen maken. Ze willen het niet horen, omdat ze daardoor aangesproken worden op hun eigen vooroordelen. Die zouden ze moeten afzweren en dat willen ze niet. Het beeld van een Arabier is een cliché, dat bijna alle journalisten gebruiken omdat zijn/haar collega’s het ook doen. Bovendien zitten die stereotypen zo diep in het bewustzijn. Ik ken een uitstekende Amerikaanse journalist, Donald Neff, die bureauchef in Israel was van Time Magazine. Zijn verslagen waren evenwichtig, maar toch verklaarde Neff dat hij al die tijd in Israel er niet in was geslaagd zich te bevrijden van de stereotypen van Arabieren. Zelfs wanneer hij Palestijnen zag lijden kon hij de clichés niet van zich afschudden, zo sterk waren de propagandabeelden geweest waaraan hij als jong mens blootgesteld was, zoals trouwens wij allemaal. Hij schreef letterlijk dat ‘’het nagenoeg onmogelijk was deze stereotypen te vernietigen. Dit bleef zelfs het geval ondanks het feit dat mijn ogen me elke dag opnieuw bevestigden dat ze spotprenten van de werkelijkheid waren. Toch kon ik de stereotypen niet volledig kwijtraken, niet in mijn eigen denken en nog veel minder in de verhalen die geschikt waren om afgedrukt te worden.” Voor Neff was het onmogelijk geweest om de Arabieren niet in een kwaad daglicht te stellen, terwijl hij zich toch zo bewust was van die neiging. Uit onafhankelijke onderzoeken blijkt dat vooroordelen de westerse berichtgeving kleuren. Ik las een paar dagen geleden in de International Herald Tribune een analyse van de impact die de Israelische inval in Libanon had op de Israelische regering. Absoluut niets werd bericht over de ingrijpende gevolgen van al dat geweld op de Libanese bevolking en de vernietiging van de infrastructuur in dat land. Geen woord over de onschuldige burgerslachtoffers, alsof er helemaal niemand om het leven was gekomen en geen woord over de onvoorstelbare schade. Voor de Herald Tribune was alleen de impact op de Israelische regering belangrijk. Als ik hoofdredacteur van een krant zou zijn en een verslaggever was met deze onevenwichtige rotzooi aangekomen dan zou ik het artikel, ongeacht de status van de journalist, direct hebben afgewezen. Het is maar de helft van de werkelijkheid en daardoor een groteske vertekening van de realiteit. Ik zou hem of haar hebben gevraagd waarom de Libanese doden en de Libanese verwoesting geen deel van het verhaal waren? De Herald Tribune verdiepte zich alleen in de belevingswereld van het Israelische kabinet dat de grote fout had begaan Libanon binnen te vallen. De rest was kennelijk oninteressant en dat is een onvergeeflijke omissie.’

luister verder:http://www.stanvanhoucke.net/audioblog/pivot/entry.php?id=29#body

Over Shaheen’s uitgebreid gedocumenteerde studie ‘Reel Bad Arabs. How Hollywood Vilifies a People,’ schreef de Amerikaanse voormalige diplomaat en Midden-Oosten specialist James E. Akins: ‘If you think overt racism in America is dead, think again. Jack Shaheen has shown in depressing detail in his book, Reel Bad Arabs, that anti-Semitism in motion pictures is more virulent than ever provided the Semites being portrayed are Arabs. Films from Exodus (1960) to Rules of Engagement (2000) have relentlessly stereotyped Arabs and Muslims in ways that would fit seamlessly into Der Stürmer and the films of Nazi Germany.’ Shaheen wijst erop dat ‘for more than a century Hollywood, too, has used repetition as a teaching tool, tutoring movie audiences by repeating over and over, in film after film, insidious images of the Arab people. I ask the reader to study in these pages the persistence of this defamation, from earlier times to the present day, and to consider how these slanderous stereotypes have affected honest discourse and public policy.’ Professor Shaheen die ongeveer duizend films had bestudeerd voordat hij zijn conclusies trok, vertelde me hoe hij in het begin van zijn onderzoek verrast was geweest over de overeenkomsten in de stereotypering en stigmatisering van joden en arabieren, dezelfde gelaatstrekken, dezelfde afschuw van een andere godsdienst dan het christendom, dezelfde geldlust en hetzelfde seksuele verlangen naar de blanke, Germaanse maagd. Keer op keer komt dit in de stigmatisering terug. Ik wil maar zeggen, het stereotyperen van de ander die als vijand wordt geportretteerd, is niet nieuw en leidt onherroepelijk tot het verontmenselijken van de ander en het gevolg daarvan heeft de recente Europese geschiedenis aangetoond.

Dus Coen van Zwol, nogmaals, over welke ‘gezonde filmcultuur’ heb je het gezien het feit dat Arabieren nog steeds gestigmatiseerd worden in de populaire cultuur van het Westen?

Ik ben benieuwd of ik antwoord krijg. In elk geval is duidelijk dat mr. Coen niet echt veel van het onderwerp weet, laat staan er serieus over nagedacht heeft.