Salomon Bouman 31

Salomon Bouman schreef me het volgende:

'Geloof me ik heb meer pijn van wat Israel doet dan jij je kan inbeelden. Het joodse land demoniseren : nee. Er wonen ook mensen die jou de citaten leveren om Don Quicotte te spelen. Je loopt in de valkuil van haat onder het mom van rechtvaardigheid.
Dat ik je schrijf komt voort uit een gevoel van diep medelijden met een op een dwaalspoor geraakt goed mens. DE GROETEN UIT MEKNES. SALOMON'

Beste Salomon,

Ik kan me wel degelijk verplaatsen in jouw pijn. Alleen een totaal gestoord mens zou dat niet kunnen. Verraad is het ergste wat een mens kan overkomen. En je bent verraden, niet door een of twee mensen, maar door een groot deel van de Nederlanders, je landgenoten, die op het moment dat het erop aan kwam de andere kant opkeken. Het gruwelijke van verraad is dat het niet alleen het heden kleurt, maar ook de toekomst en, erger nog, zelfs het verleden. Niets is meer wat het eens leek. Waar kan een fatsoenlijk mens nog in geloven na Auschwitz? Want dat is eigenlijk de enige centrale vraag voor een burger die opgroeide met de Verlichtingsidealen.

Salomon, ik kan me wel degelijk verplaatsen in jouw pijn. Alleen een totaal gestoord mens zou dat niet kunnen. De joods-Israelische historica Idith Zertal schrijft over de joodse overlevenden dat ze 'een soort levenslange schuld met zich meedragen, een schuld zowel door zichzelf als anderen opgelegd, juist omdat ze hebben overleefd, juist het kenmerk van het overleven is hun overtreding, het delict te hebben overleefd op een plaats en in een tijd waarin zij geacht werden dood te zijn. Alleen door te sterven – dat wil zeggen zich aan te sluiten bij alle andere doden hoe laat dan ook – kan hen van die schuld ontheffen. Sommigen worden gemarteld door het schuldgevoel niet genoeg te hebben gedaan om de anderen te redden, of om de stervenden te troosten en hun laatste uren draaglijker te maken. ''[Realistischer] is zelfverwijt, of de beschuldiging te hebben gefaald in termen van menselijke solidariteit,” schreef de Auschwitz overlevende en zijn mythische getuige Primo Levi.'

En de joodse filosoof Jean Améry, die net als Levi, enkele decennia na zijn bevrijding uit Auschwitz zelfmoord pleegde, schreef: “Een ieder die gefolterd is blijft gefolterd. Een ieder die geleden heeft onder martelingen zal nooit meer in staat zijn om in vrede met de wereld te leven; het walgelijke van de vernietiging wordt nooit teniet gedaan. Het geloof in de mensheid dat al aangetast wordt bij de eerste klap in het gezicht, en vervolgens te gronde gericht wordt door foltering, wordt nooit meer hersteld.” En Jorge Semprun die Buchenwald overleefde beschreef zijn ervaringen aldus: “De dood was niet iets waar we langs glipten, waar we als het ware rakelings langs schoven, iets waarvan we gered werden… We leefden het. Wij zijn geen overlevenden maar geesten… Het is een ongelooflijk feit, dat je niet kunt delen en onvoorstelbaar is… en toch hadden we deze ervaring van de dood.” Of zoals de lijdzaam op de dood wachtende joden van Auschwitz lieten weten: “Wij, die hier aan het sterven zijn in het aangezicht van de onverschilligheid in de wereld, een onverschilligheid zo koud als het ijs van de Noord Pool, wij die vergeten zijn door de levenden, voelen de behoefte om iets na te laten voor de komende generaties – en als dat geen volledige verslagen zijn dan tenminste fragmenten en overblijfselen; wat we voelden, wij de levende doden, wat we dachten en wat we wilden.”

Hoe overleeft men de herinnering aan verraad, aan de onverschilligheid, de zinloosheid, het ontzielde? De Mexicaanse dichter Octavio Paz schreef in De boog en de lier: 'De wereld van de mens is de wereld van de betekenis. Deze gedoogt de dubbelzinnigheid, de tegenstrijdigheid, de waanzin of de verwarring, maar niet een gebrek aan betekenis. Zelfs de stilte is bevolkt met tekens.' Hoe overleeft men de zinloosheid van Auschwitz? Hoe bouwt een overlevende eigenhandig een leven op dat niet gedicteerd wordt door 'een gebrek aan betekenis'? Wat was Israel anders dan een tegelijkertijd moedige als wanhopige poging om na 'de waanzin' en 'de verwarring' het leven weer betekenis te geven? Het probleem is alleen dat recht niet kan worden gefundeerd op een basis van onrecht. Bovendien kan men zich in het moderne leven niet verschuilen in een zelf gebouwd getto. Dat was de tweede fout. Een begrijpelijke fout. Welk gekrenkt en verraden mens had niet hetzelfde gedaan? Het tragische is alleen dat een getraumatiseerde groep mensen de afgelopen 60 jaar een andere groep mensen traumatiseert, waardoor we daadwerkelijk kunnen spreken van een oneindige oorlog. Op de een of andere manier zal die vicieuze cirkel moeten worden doorbroken en ik denk dat dit alleen kan door de voormalige slachtoffers die nu daders zijn geworden te confronteren met de werkelijkheid van hun eigen misdaden.

Naar aanleiding van de uitspraak van de Israelische minister van Buitenlandse Zaken Zipi Livni dat 'ik zou verwachten dat wanneer Israelische burgers letsel wordt toegebracht door doelbewust Palestijns terrorisme men geen vergelijking zal maken tussenen en Palestijnse burgers die letsel wordt toegebracht tijdens Israel’s defensie operaties,' zei de joods-Israelische hoogleraar Nurit Peled over het bewust vermoorden van Palestijnse kinderen door Israelische soldaten: “En de moordenaars? Hoe zit het met hen? Weten zij dat ze een misdaad hebben gepleegd? Liggen zij ‘s nachts onrustig te woelen in hun bedden? Worden zij gekweld door de beelden van de kleine lichamen die stuiptrekkend sterven door hun geweervuur, bommen en granaten? Waarschijnlijk niet. Wij kennen geen enkel voorbeeld van een Israelische of welke andere soldaat dan ook die zichzelf heeft aangegeven en berouw heeft getoond voor zijn daden. Dit is het grootste succes van het Israëlisch onderwijs: het onderscheid in bloed en bloed, tussen een joods dood kind en een Arabisch dood kind, en het erin hameren van de overtuiging dat de moord op Palestijnen en hun kinderen geen misdaad is. Iedereen die in het Israelische leger dienst neemt weet dat en wordt tijdens 12 jaar onderwijs daarvoor voorbereid. De jongemannen die de Al-Maatak familie vermoorden (bij een Israelische militaire aanslag svh) werden niet slecht geboren, ze waren net als degenen die het Centrum voor Remedial Onderwijs in Gaza met de grond gelijk maakten, en degenen die bij de controleposten mensen martelen en oude vrouwen bevelen onder bedreiging van de loop van een geweer zich uit te kleden, die treiteren en vernietigen en iedereen terroriseren. Zij allen zijn het product van onderwijs. De wreedheid die niet in woorden kan worden uitgedrukt, de methodische, vernuftige mishandeling, waarvoor de beste joodse hersenen worden ingezet om het te plannen en te perfectioneren, kwam niet uit een leegte voort. Het is het resultaat van een systematisch, diep, totalitair onderwijs. Israel’s kinderen worden opgevoed binnen een compromisloos racistisch discours. Een racistische lezing die niet stopt bij de controleposten, maar alle menselijke relaties in dit land beheerst. Israel’s kinderen zijn opgeleid om het kwaad dat ze onmiddellijk na hun scholing geacht zijn toe te passen, te zien als een noodzakelijke realiteit waarin ze hun rol moeten vervullen. Al zestig jaar lang hebben racisme, angst voor de ander en grootheidswaan onze levens gedicteerd. Zestig jaar waarin Israelische kinderen opgevoed worden met racisme van het type dat in de beschaafde wereld decennialang niet heeft bestaan. Zestig jaar waarin zij hebben geleerd hun buren te haten louter en alleen omdat ze buren zijn, hen te vrezen zonder hen te kennen, om hen te vergelijken met nazi’s, om bijna een kwart van de staatsburgers te beschouwen als een demografisch gevaar en een interne vijand, en om de inwoners van de getto’s die door de bezettingspolitiek zijn gecreëerd te zien als een probleem dat ‘opgelost’ moet worden. Slechts zestig jaar geleden waren joden de inwoners van getto’s en werden in de ogen van de onderdrukkers gezien als een probleem dat ‘opgelost’ diende te worden. Slechts zestig jaar geleden waren de joden ingesloten achter lelijke betonnen muren met elektrisch draad en wachttorens bemand met gewapende figuren, en waren ze beroofd van de mogelijkheid in hun levensonderhoud te voorzien of hun kinderen in waardigheid op te voeden. Slechts zestig jaar geleden eiste het racisme een prijs van het joodse volk. Vandaag de dag heerst het racisme in de joodse staat, vertrapt de menselijke waardigheid en ontneemt anderen de vrijheid, veroordeelt ons allen tot een leven in de hel. Veertig jaar lang heeft het joodse hoofd nu onophoudelijk gebogen voor de aanbidding van het racisme terwijl de joodse geest de meest creatieve manieren ontwerpt om het heilige land dat een onbewoonbaar gebied is geworden te verwoesten en te vernietigen. Dat is wat er is overgebleven van het joodse genie, zodra het eenmaal Israëlisch wordt. Joods medeleven, joodse barmhartigheid, de joodse kosmopolitische vitaliteit, liefde voor de mensheid en respect voor de ander zijn al lang vergeten. Hun plaats werd opgeëist door haat en achterdocht en racisme. Het was alleen maar racisme dat de soldaten motiveerden om in Gaza onschuldige kinderen en hun ouders te vermoorden. Het is alleen maar racisme dat bestuurders van bulldozers motiveert om huizen te verwoesten met de bewoners er nog in, om wijngaarden en akkers te vernietigen en eeuwenoude olijfbomen uit de grond te rukken. Alleen maar racisme kan wegen bedenken waarvan het gebruik is toegestaan op basis van ras, en het is alleen maar racisme dat onze kinderen drijft om vrouwen te vernederen die hun moeders zouden kunnen zijn en om oude mensen te beschimpen bij die vreselijke controleposten, om jonge mensen van hun eigen leeftijd te slaan die net zoals zij met hun families een dagje naar zee zouden willen, en om onbewogen toe te kijken terwijl vrouwen op straat bevallen. Het is alleen maar puur racisme dat onze beste piloten motiveert om bommen van 1000 kilo te werpen op flatgebouwen in Gaza en het is alleen maar racisme dat deze criminelen in staat stelt om ’s nachts onbekommerd te slapen. Dit racisme heeft voor zichzelf een monument naar zijn eigen gelijkenis opgericht – het monument van een lelijke, onbuigzame, bedreigende en inbreuk makende betonnen muur. Een monument dat de hele wereld laat weten dat schaamte en compassie uit het heilige land zijn verbannen. En wel omdat racisme schaamte elimineert. Deze muur is onze muur van schaamte, het is een getuigenis van het feit dat we van een licht onder de naties ‘een voorwerp van schande zijn geworden voor de naties en een aanfluiting voor alle landen’,” aldus Nurit Peled-Elhanan die een jonge dochter verloor bij een terroristische aanslag. Het racisme doordrenkt de Israelische samenleving en richt zich ook tegen de joodse Arabieren, de Mizrahi, die naar Israel werden gelokt, vaak onder valse voorwendselen. Een van hen, een oude joodse vrouw die in Tunesië werd geboren en daar wel weer naar terug wil, verklaart in de indringende documentaireserie van Michel Khleifi en Eyal Sivan: “Israel heeft alles, het is een prachtig land. Het is niet zo dat we hier iets materieels te kort komen. Maar er is geen ‘joie de vivre’. Niemand geniet van het leven. We kunnen in vrede leven, net als in Tunesië, joden en Arabieren samen, in Marokko, in andere Arabische landen leefden we samen. Onze buren waren Arabieren. We dronken samen thee, het was een eenvoudig, vreedzaam leven. Hier, zelfs als je alles hebt, heb je niets. Hier geniet niemand van het leven. Het is helemaal geen leven. Het Joodse Agentschap was een vergissing. Wij waren jong, als ik weer jong zou zijn zou ik naar Canada gaan of terug naar Tunesië. De Duitsers wilden ons vermoorden en in greppels begraven, maar de Arabieren gaven ons onderdak. Ze hebben de joden gered.”

Het kenmerk bij uitstek van slachtoffers is dat ze mateloos kunnen worden, zeker als hun slachtofferisme om politieke redenen wordt gecultiveerd. In Israel is het slachtofferisme tot een cultus van de dood gemaakt, de psychische dood van Joden en de fysieke dood van de Palestijnen. Het lijkt zo alsof Hitler alsnog de oorlog heeft gewonnen. Bewust en onbewust dragen de zionisten hun angsten, woede en rancune over op hun kinderen met alle onvermijdelijke individuele zowel als collectieve consequenties van dien, van het lijden van de Palestijnen tot aan de drang Auschwitz te bezoeken omdat zoals één van hen in 2002 schreef: “Ik ervan overtuigd [ben] dat een deel van mijn anorexia door de Tweede Wereldoorlog komt. Altijd werd er in mijn omgeving over gepraat, vanaf mijn geboorte al.” Vandaar haar reis naar een vernietigingskamp in de hoop en de verwachting daar “een kijkje” te “nemen in het verleden'' om op die manier ''een heldere toekomst te creëren.'' En zo sleept men de oorlog met zich mee en breekt de vrede nooit aan. Salomon, ik vrees dat niet ik en/of mijn joods-Iraelische gesprekspartners 'op een dwaalspoor' zijn geraakt. Ik denk dat juist de Israelische samenleving op 'een dwaalspoor' is geraakt die ertoe heeft geleid dat nu een politicus met fascistische gedachten vice-premier van 'de Joodse staat' is geworden. Het is hoogste tijd om in te zien dat dit op een catastrofe kan gaan uitlopen. Daarom zal men nu allereerst de oorzaken van die onvermijdelijke ontsporing serieus moeten analyseren. Je schrijft: 'Het joodse land demoniseren : nee.' Maar dat verwacht ik ook niet van je. Kritiek: ja. Demoniseren: nee. Het is Israel zelf dat zich demoniseert door zijn barbaarse optreden, het negeren van het internationaal recht, het stelen van Palestijns land, het bedreigen van zijn buren, het vermoorden van Palestijnse burgers, het gevangen houden van Palestijnse kinderen, het bezetten dan wel belegeren van andermans land.

PS. Salomon, je weet hoe het met Don Quichot afloopt, Alonso Quixano herwint zijn volle verstand en sterft dan diep melancholisch als een gebroken man. Cervantes was een diepzinnig mens.