Vrijheid van Meningsuiting?

Gisteravond bespraken gasten in NOVA de zaak van de spotprenten. Het werd door Jeroen Pauw alsvolgt ingeleid: ‘De vraag is natuurlijk: moeten we om de maatschappelijke vrede te bewaren even pas op de plaats maken met het kritiseren en bespotten van religies, goden en gelovigen of is dit juist het moment om dat recht op krenken te verdedigen.’ Zoals wel vaker was de vraag onjuist, en wel omdat er in een democratische rechtstaat in tegen stelling tot een dictatuur geen recht op krenken bestaat. Alleen rancuneuze haatdragende mensen denken dat er een dergelijk recht bestaat. Het is een misvatting dat het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat er een recht bestaat op krenken en vernederen van andere mensen. Onze Jeroen keek verbijsterd toen hij dit hoorde van Andre Rouvoet, de fractievoorzitter van de Christen Unie in de Tweede Kamer. Zoiets mafs had hij nog nooit gehoord. Zonder dat ook iemand het merkte sloeg vervolgens de Volkskrant-cartoonist Jos Collignon de spijker op de kop met zijn opmerking: ‘Wij dwingen mensen beelden op die vaak heel langdurig bij blijven… En dat is eigenlijk de kracht van ons werk… en dat is dus ook wat je met die tekening ziet.’ Hij wees daarbij naar de spotprent van Mohammed met een bom in zijn hoofd. Collignon heeft gelijk, maar dan op een andere manier dan hij misschien bedoelt: dit soort beelden zijn als wapens in de moderne beeldcultuur. Dat beseften de nazi’s in Hitler Duitsland als eersten maar al te goed. Zodra uitgewerkte argumenten niet het juiste effect bewerkstelligen, moeten de opiniemakers in een massamaatschappij eendimensionale beelden inzetten, karikaturen, de eeuwige jood met een kromme neus en een zak geld. Of zoals nu: de profeet van de islam met een bom, waarmee de suggestie wordt gegeven dat de islam en terrorisme identiek zijn, net zo identiek als voor een antisemiet joden en geld is. Peter Bergwerff, hoofdredacteur van het Nederlands dagblad stelde zijn collega hoofdredacteur van de Volkskrant, Pieter Broertjes, de vraag of hij de Iraanse cartoons over de holocaust zou plaatsen, aangezien hij wel de spotprenten over Mohammed had geplaatst. Broertjes antwoordde: ‘Nee, ik denk het niet.’ Toen Bergwerff vroeg waarom niet, per slot van rekening kunnen die cartoons even relevant zijn voor een goede beeldvorming van de lezer als de prenten over Mohammed, begon Broertjes te stotteren: ‘Nou, omdat dat, dat, dat, dat is eh…’ Maar een antwoord had hij niet waarop een andere gast aan tafel, Mohammed Cheppih reageerde met: ‘Dat is precies het hele issue hier: dat met twee maten meten. Toen drie jaar geleden dezelfde Deense krant christelijke cartoons (spotprenten over Jezus. svh) niet wilde publiceren, zei niemand er wat over. Toen was het opeens niet opkomen voor de vrijheid van meningsuiting.’ Maar nog vernietigender was Cheppih’s retorische vraag aan Broertjes, tevens voorzitter van het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren, waarom de grote pleitbezorgers van de vrijheid van meningsuiting in Nederland niet geprotesteerd hadden toen bekend werd dat president Bush Al Jazeera had willen bombarderen omdat de Arabische zender teveel van de vrijheid van meningsuiting gebruik had gemaakt. Broertjes zat met een mond vol tanden. Het onvermijdelijke ‘Icoon van de Vrijheid van Meningsuiting,’ zoals Jeroen Pauw de volksvertegenwoordigster Hirsi Ali trots introduceerde, was ook aanwezig, maar voelde zich geenszins geroepen om op deze hypocrisie in te gaan, terwijl ze toch de dag tevoren nog vanuit Berlijn die Westerse vrijheid van meningsuiting tegenover de voltallige Westerse pers zo geroemd had. Hier kunt u naar de uitzending kijken: http://www.novatv.nl/index.cfm?NOBbt=true&&pollaction=poll.uitslag&pol_id=1870