Geert Mak en de Kroning van 2013 (28)

Op pagina 318 en 319 van Reizen zonder John. Op zoek naar Amerika schreef  Geert Mak het volgende:

Het is een oud probleem. Tocqueville sprak, in een van de eerste brieven aan zijn moeder, al zijn verbazing uit over de enorme hoeveelheden voedsel die de Amerikanen ‘op een of andere manier in hun keel weten te proppen’. Je komt hier meerdere malen per dag mensen tegen die zo dik zijn dat ze twee stoelen nodig hebben, gevallen van obesitas die je in de rest van de wereld zelden ziet. In Europa is 15 procent van de mensen te dik, in Amerika is dat bijna tweemaal zoveel. Dat heeft te maken met te veel suiker in het brood, te veel vet in het vlees, te veel smakelijke reclame langs de weg, te veel aanmoediging om de godsganse dag maar door te schransen, maar ook met enthousiaste gretigheid waaarmee Amerikanen hun tanden zetten in alles wat hun voor ogen komt. Hoe verder we naar het westen rijden, des te groter de hoeveelheden die onze tafelgenoten bij het ontbijt naar binnen schuiven. Je houdt niet voor mogelijk wat een mensenlichaam allemaal kan hebben.

Naar aanleiding hiervan schreef ik eind vorig jaar:

En dat is dan alles wat Mak te vertellen heeft over een interessant en veel onthullend aspect van het ‘Amerika’ waarnaar hij claimt ‘op zoek’ te zijn. Laten we eerst constateren dat Mak ook in dit geval slecht heeft gekeken en dus een halve waarheid verspreidt. Dikte in de Verenigde Staten is namelijk een klasseverschijnsel. Dikke mensen zijn meestal arm, de meeste magere mensen zijn rijk. De reden is het verschil van kwaliteit en prijs van hun voedsel. Maar dat is absoluut niet alles. Dit is slechts het uiterlijke aspect van een psychologische kwaal, inherent aan de Amerikaanse cultuur. Het probleem van Mak’s Reizen zonder John is dat hij vaak een beschrijving als een verklaring geeft, de aanleiding ziet als oorzaak. Het feit evenwel dat er teveel suiker of vet in het Amerikaanse eten zit, is misschien nieuws voor zijn lezers, maar zeker geen verklaring voor de grootschalige obesitas, of het feit dat 1 op de 8 New Yorkers aan suikerziekte lijdt. De vraag is namelijk: waarom zit er in het voedsel teveel suiker en vet? Dat heeft Mak zichzelf niet afgevraagd omdat hij een verklaring kennelijk niet relevant genoeg vindt voor zijn lezers. Die nemen genoegen met simplisme zoals uit de verkoopcijfers van zijn boeken blijkt.

http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2012/12/deskundigen-53.html

Het belangrijkste wat Mak te melden heeft is de mening dat hij het ‘niet voor mogelijk [houdt] wat een mensenlichaam allemaal kan hebben.’ In combinatie met zijn stellige bewering dat 'Amerikanen, vergeleken met ons fatalistische Europeanen, op een bepaalde manier hele optimistische mensen blijven,'  en zijn mededeling dat ‘ik niet zonder hoop [kan], Stan, dat klinkt misschien wat pathetisch, maar het is toch zo’ hebben we hier met een paradox te maken. Ik bedoel dit, eveneens eind vorig jaar schreef ik dat in de VS de mens een vergeefse poging doet

‘de onvrede weg te eten. Des te armer men is des te meer men eet, en wel relatief goedkoop vet en zoet voedsel dat een kortstondige vertroosting biedt in een keiharde, materialistische maatschappij waar de ‘winner takes all.’ Als Mak in plaats van zich te vergapen aan al die dikke ‘Amerikanen’ met personeelsleden van de restaurants zou hebben gesproken dan had hij geweten onder welke condities ze gebukt gaan. In 2001 schreef de Amerikaanse onderzoeksjournalist Eric Schlosser in Fast Food Nation. The Dark Side of the All American Meal ondermeer dit:

In the early 1970s, the farm activist Jim Hightower warned of ‘the McDonaldization of America.’ He viewed the emerging fast food industry as a threat to independent businesses, as a step toward a food economy dominated by great corporations, and as a homogenizing influence on American life. In Eat Your Heart Out (1975) he argued that ‘bigger is not better.’ Much of what Hightower feared has come to pass. The centralized purchasing decisions of the large restaurant chains and their demand for standardized products have given a handful of corporations an unprecedented degree of power over the nations food supply. Moreover, the tremendous success of the fast food industry has encouraged other industries to adopt similar business methods. The basic thinking behind fast food has become the operating system of today’s retail economy, wiping out small business, obliterating regional differences, and spreading identical stores throughout the country like a self-replicating code. America’s main streets and malls now boast the same Pizza Huts and Taco Bells, Gaps…

Het gevolg is dat

Almost every facet of American Life has now been franchised or chained,

waarbij overal geldt:

The key to a successful franchise according to many texts on the subject, can be expressed in one word: ‘uniformity.’

Dit werpt toch een ander licht op Mak’s terloopse opmerking dat

Hoe verder we naar het westen rijden, des te groter de hoeveelheden die onze tafelgenoten bij het ontbijt naar binnen schuiven.

Vooral ook wanneer men weet dat overal in de VS waar sprake is van landbouw en veeteelt:

 you see the effects of fast food on the nations rural life, its environment, its workers, and its health. The fast food chains now stand atop a huge food-industrial complex that has gained control of America’s agriculture. During the 1980s, large multinationals… were allowed to dominate one commodity market after another. Farmer and cattle ranchers are losing their independence, essentially becoming hired hands for the agribusiness giants or being forced off the land. Family farms are now being replaced by gigantic corporate farms with absentee owners. Rural communities are losing their middle class and becoming socially stratified, divided between a small, wealthy elite and large numbers of the working poor,

aldus  Eric Schlosser. Obesitas is dus niet een te verwaarlozen detail, maar een symptoom van de pathologische onverzadigbaarheid van de ‘Amerikaanse Droom,’ die voor velen in een nachtmerrie is veranderd. Het is geen teken van vrijheid, maar van verslaving:

Obesity in the United States has been increasingly cited as a major health issue in recent decades. While many industrialized countries have experienced similar increases, obesity rates in the United States are among the highest in the world. [3] Of all countries, the United States has the highest rate of obesity. From 13% obesity in 1962, estimates have steadily increased, reaching 19.4% in 1997, 24.5% in 2004 [4] 26.6% in 2007, [5] and 33.8% (adults) and 17% (children) in 2008. [6][7] In 2010, the CDC reported higher numbers once more, counting 35.7% of American adults as obese, and 17% of American children. [8] […]

As American families have become absorbed with other activities, formal meal time disappeared, leading to increased snacking all day without a nutritional meal. While other cultures will have a formal, planned meal with the family, Americans have lost this tradition. […]

There has been an increase in obesity-related medical problems, including type II diabetes, hypertension, cardiovascular disease, and disability. [39] In particular, diabetes has become the seventh leading cause of death in the United States, [40] with the U.S. Department of Health and Human Services estimating in 2008 that fifty-seven million adults aged twenty and older were pre-diabetic, 23.6 million diabetic, with 90–95% of the latter being type 2-diabetic. [41] Obesity has also been shown to increase the prevalence of complications during pregnancy and childbirth. Babies born to obese women are almost three times as likely to die within one month of birth and almost twice as likely to be stillborn than babies born to women of normal weight. [42]

Obesity has been cited as a contributing factor to approximately 100,000–400,000 deaths in the United States per year [13] and has increased health care use and expenditures, [39][43][44][45] costing society an estimated $117 billion in direct (preventive, diagnostic, and treatment services related to weight) and indirect (absenteeism, loss of future earnings due to premature death) costs. [46] This exceeds health-care costs associated with smoking or problem drinking[45] and accounts for 6% to 12% of national health care expenditures in the United States. [47]

The Medicare and Medicaid programs bear about half of this cost. [45] Annual hospital costs for treating obesity-related diseases in children rose threefold, from US$ 35 million to US$ 127 million, in the period from 1979 to 1999, [48] and the inpatient and ambulatory healthcare costs increased drastically by US$ 395 per person per year. [44] These trends in healthcare costs associated with pediatric obesity and its comorbidities are staggering, urging the Surgeon General to predict that preventable morbidity and mortality associated with obesity may surpass those associated with cigarette smoking. [43][49] Furthermore, the probability of childhood obesity persisting into adulthood is estimated to increase from approximately twenty percent at four years of age to approximately eighty percent by adolescence, [50] and it is likely that these obesity comorbidities will persist into adulthood. [51]

http://en.wikipedia.org/wiki/Obesity_in_the_United_States

http://stanvanhoucke.blogspot.nl/2012/12/deskundigen-54.html

Maandag 27 mei schreef de auteur en publiciste Aleid Truijens in een Volkskrant-column onder de kop:

De onvolmaaktheid van ons leven maakt dik het volgende over de oorzaken die tot  dikte kunnen leiden:

Een aannemelijke verklaring geeft een Amerikaanse onderzoek. Gestreste ouders hebben vaker dikke kinderen dan mensen met een kalm, fijn leven. Wie gespannen en gehaast is, grijpt sneller naar gemakseten. Armoede geeft stress, scheiden geeft stress. Net als alleen je kinderen opvoeden. Eten is troost; gestolde liefde. Hoe vetter en zoeter, des te troostrijker. Wie zelf zijn verdriet wegschrokt, zal denken dat het ook bij kinderen helpt. Dat doet het ook. Even.

Dik worden komt dus, zoals bijna alles, door de onvolmaaktheid van ons leven. We eten omdat we ongelukkig zijn, en zo eten we ons een ongeluk. Wie toch al gelukkig was blijft dun, en krijgt als kroon op het werk dunne kinderen die een zonnig leven tegemoet gaan. Nee, niet eerlijk. Maar ook geen onveranderlijk noodlot.

Terwijl Mak zich aan al die dikke Amerikanen vergaapte kwam hij ook hier weer niet verder dan de buitenkant en bracht datgene wat hij zag geen enkele fundamentele gedachte bij hem op gang. Het ontbreekt hem aan intellectuele nieuwsgierigheid, en als volleerde ‘con man’ weet hij zijn lezers met een kluitje in het riet te sturen. Het punt is namelijk hoe eenderde van al die ‘optimistische Amerikanen’ zo ongelukkig is dat ze zich ‘een ongeluk eten’ en ‘in 2008 fifty-seven million adults aged twenty and older were pre-diabetic, 23.6 million diabetic, with 90–95% of the latter being type 2-diabetic.’

Waarom heeft Mak zichzelf deze vraag niet gesteld? Kwam de gedachte domweg niet bij hem op? Of paste ze niet in zijn ideologische voorstelling van zaken omdat die vraag zijn poging een hoopvolle boodschap te verspreiden onderuit haalt? Ik denk dat we bij Mak te maken hebben met een combinatie van beide fenomenen. Dat maakt hem ook zo populair bij het grote publiek. De ‘hoop’ van Mak is een beperkte, ik zou zelfs willen stellen, pessimistische ‘hoop’. Het is de consequentieloze ‘hoop’ die alleen kan bestaan binnen de context van het kapitalisme. Ze kan zeker niet een linkse ‘hoop’ zijn, zoals die bijvoorbeeld in de loop van de jaren zestig en begin jaren zeventig bestond, want die ‘hoop’ was volgens Mak uit ‘evenwicht.’ In zijn ogen was het streven naar democratisering en vrijheid te ver doorgeschoten. Pas nu, in onze neoliberale dictatuur is er volgens hem ‘een soort evenwicht gevonden met het erfgoed van de jaren zestig.’  Mak’s ‘hoop’ is die van het kleinburgerlijke ‘kapitalisme met een menselijk gezicht,’ dat alleen in de virtuele droomwereld van een hele generatie westerse sociaal-democraten bestaat. Op die manier kunnen ze zichzelf een progressieve identiteit verschaffen. Nadat ze even enthousiast als rechts de deregulering en privatisering  omarmden en daarmee de gemeenschap de politieke mogelijkheid hadden ontnomen om de sociopathen te temmen, bleken ze met lege handen te staan toen in 2008 het onverzadigbare egoisme uitmondde in de kredietcrisis en de daarop volgende grote economische depressie. Die desastreuze ontewikkeling was onvermijdelijk geworden omdat  zowel in de polititiek als in de economie psychopaten, in de strikte zin van het woord, de macht hadden gegrepen. De Canadese auteur en kunstenaar Stefan Verstappen schreef daarover in The Art of Urban Survival in het hoofdstuk Defense Against The Psychopath. A Brief Introduction to Human Predators:

In a corporation, the professional psychopaths are ideally suited for advancement. They van masterfully fake their abiloities and credentials, use their intellect and charm to manipulate and exploit others, and generally backstab their way to hight position. Once in power, their masks slip and they abuse their power and sabotage their coworkers and subordinates.

In politics the professional psychopath’s ruthlessness and cunning gives them a distinct advantage over any non-psychopath rival… Mastery of lying allows them to make whatever outrageous campaign promises straight faced with, of course, no intention of keeping any of them. A life spent faking being human give them the ability to assume the roles of virtuous public servant, the perfect father, husband, advisor, mentor, and everyman. In addition when things get rough they have no inhibitions in playing dirty and readily resort to murder, assassination, persecution, war and genocide.

Of het rechtvaardigen ervan, zoals de taak van de opiniemakers van de macht is. Daarover de volgende keer.