Op 6 april 2013 vroeg de jurist en
journalist van de NRC, Folkert Jensma, zijn lezerspubliek met betrekking tot de
rechtsbijstand in Nederland:
Is dat wel gezond? Ik vraag het
maar.
Jensma suggereert dat het ongezond is
dat in ons land
35 procent van de bevolking nu in
aanmerking [komt] voor rechtshulpsubsidie.
Volgens hem is het veel te duur
dat
Een wezenskenmerk van de moderne
rechtsstaat de instandhouding [is] van een toegankelijk stelsel van
rechtsbijstand,
zoals de overheid nu stelt. Want dit
betekent in de praktijk dat zelfs, zo suggereert Jensma, 'een
bijstandtrekker' over 'een ''gratis" advocaat'
kan beschikken 'die zijn huisuitzetting moet voorkomen.'
Volgens hem is het
stelsel zich aan het opblazen
wanneer iedere 'bijstandstrekker'
over rechtsbijstand kan beschikken. Juridische hulp die overigens nog altijd een minimum is van die van een rijke
belastingontduiker die een advocaat inhuurt voor 600 euro per uur, exclusief btw, om te voorkomen dat hij wegens malversaties juridisch vervolgd
zal worden. Volgens Jensma moet de overheid voorkomen dat
naast iedere burger een eigen
togadrager staat. [...] Kortom, alle keuzes zouden herijkt moeten worden.
Om te beginnen het juridisch model zèlf.
Voordat je het weet is 'iedere
burger' gelijk voor de wet waardoor 'dit stelsel zich aan
het opblazen' is. Dat mag zeker niet gebeuren van opiniemaker Jensma. Van hem mag het banksysteem wel met miljarden aan belastinggeld overeind worden gehouden, om zo het
vertrouwen te herwinnen in de onbetrouwbare bankiers die persoonlijk
verantwoordelijk waren voor de kredietcrisis. Maar om die subsidies te kunnen
geven moet niet 'iedere burger' de mogelijkheid krijgen om over
'een eigen togadrager' te beschikken, zodra de burger onrecht wordt
aangedaan. En vanuit de neoliberale NRC- kijk op de werkelijkheid heeft Jensma ook nog eens gelijk. Ons systeem kan het zich niet permitteren dat een
doorsnee 'bijstandtrekker,' om in de terminologie van Jensma te
blijven, gelijke mogelijkheden krijgt als, ik noem maar iemand, een
mede-eigenaar van de NRC als SP-miljonair Derk Sauer die
in het mafiose Rusland in tien jaar tijd 150 miljoen bijeen wist te schrapen
met de uitgave van de Russische editie van westerse culturele pronkstukken als
Playboy en Elle en andere glossy magazines. 150 miljoen
terwijl in dezelfde periode de gemiddelde leeftijd van de Russische man
daalde naar 58 jaar, vele miljoenen burgers in de diepste armoede geraakten en dakloze armoedzaaiers op straat doodvroren.
Over die mafiose jaren schreef in 2005 oud NRC-correspondente in
Moskou, Laura Starink, na een bezoek aan Rusland:
De meeste intellectuelen die ik
spreek steunen Chodorkovski. Als ik vraagtekens plaats bij zijn illegale handel
en wandel, zegt iemand: 'Luister, iedereen die de laatste 15 jaar in Rusland
heeft gewoond en gewerkt, heeft de wet overtreden en kan op elk moment
gearresteerd worden.' Een vriendin formuleert het zo: 'Wij hebben allemaal
boter op ons hoofd. Daarom begrijpen wij Chodorkovski zo goed.'
Dit fragment uit Intermediair is
ook onthullend:
Velen vragen zich af hoe het mogelijk
is dat Sauer in al die jaren relatief weinig last heeft gehad van de Russische
overheid en de georganiseerde misdaad. Zonder steekpenningen en een
hooggeplaatste beschermheer is dat volgens insiders onmogelijk.
Koos Guis: 'Je moet er onorthodox
zakendoen. In gewone taal heet dat inderdaad vuile handen maken. Daarom was
Sauer zo geschikt. Hij heeft, op z’n Hollands gezegd, schijt aan autoriteiten.
We wisten dat hij iemand was die op het scherp van de snede opereert. Dat je
daar ook wel eens af kan donderen, was een risico voor ons ja, maar dat namen
we bewust. Zo’n karakter heb je nodig anders red je het daar niet...'
Joop van der Reijden, destijds
directeur van Veronica, dat in 1993 probeerde een radiozender op te zetten met
Independent Media, had korte tijd intensief contact met Sauer in Moskou. Hij
memoreert hoe de deal stukliep, omdat het Russische advertentiebureau liefst
tachtig procent van de opbrengsten eiste. 'Dat bureau was in handen van de
maffia. Ik herinner me nog een gesprek met die heren in een Moskou’s luxe
restaurant dat voor ons totaal leeg werd gehouden. Ze hadden nota bene stukken
bij zich die ze een dag tevoren uit onze hotelkamer hadden gestolen. Onze
vertegenwoordigster werd nog bedreigd...'
'Hij is gewoon erg goed in het
omgaan met de heersende klasse. Dat hele televisie-idee was bijvoorbeeld
ontstaan, omdat hij een ministerszoon kende die iets van 175 radiofrequenties
te verdelen had, maar die zelf niks van radio-maken wist. Sauer woont in die
datsja tussen allemaal hoge Russen en hij nodigde die mensen ook regelmatig
uit. Ik durf te wedden dat Jeltsin destijds ook bij hem geweest is. Zijn vrouw
Ellen speelde daarbij een heel belangrijke rol, die is sociaal erg
goed...'
Maar geheel vrij van bedreigingen
bleef ook Sauer niet. Nadat de hoofdredacteur van Playboy in 2001 werd
neergeschoten, moet hij zichzelf en zijn gezin ook met bodyguards bewaken. Hij
steunt nog steeds de SP en noemt zichzelf nog steeds socialist.
Onder leiding van dit milieu opereert vandaag de dag Folkert Jensma. De sfeer bij de krant is die van de nieuwe rijken,
het neoliberalisme, de belastingparadijzen, het outsourcen, glamour etc. Corruptie en Mafia zijn weliswaar vervelende zaken, zo vervelend zelfs dat Derk Sauer in een column
in Het Parool schreef:
We hebben ons portie Rusland-ellende
wel weer gehad in 2009... de reeks moorden op journalisten en
burgerrechtenactivisten, de corruptie in het land -- genoeg redenen om de
koffers te pakken,
maar ze zijn toch weer niet voldoende
redenen voor de kleine grote man om uit Moskou te vertrekken. Begrijpelijk ook
vanuit zijn standpunt gezien, want Rusland heeft de nieuwe rijke veel te bieden.
Een greep uit de opsomming van Sauer zelf: de
service in de horeca [is] hier
vanzelfsprekend' en 'iedereen [is] enthousiast over onze uitgeverij en men
[gunt] ons het succes van harte. Er is in al die jaren zelden een negatief
woord over ons geschreven.
Sauer verzwijgt daarbij ineens dat er geen echte persvrijheid bestaat in Rusland, kritiek op de macht daar is de verklaring voor 'de reeks moorden op journalisten.' In een maatschappij waar volgens hem 'de economie in elkaar geklapt [is] en nog geen enkel teken van herstel toont' geldt nog meer dan hier in de polder dat alleen geld telt en dat een rijke parasiet daar verheerlijkt wordt. Rusland is voor dat slag mensen een paradijs, zeker als voor de Sauertjes 'de winkels en restaurants 24 uur per dag open zijn' en 'mijn vrouw Ellen hier een ster is,' zelfs in die kanariegele outfit. Bovendien vertelt Sauer ons dat de 'Russen de kunst van het genieten verstaan.' Zo goed zelfs dat door het alcoholisme en de uitzichtloosheid de gemiddelde leeftijd van de Russische man gedaald is naar 58 jaar, het niveau van de Derde Wereld.
Tien dolle jaren en meer dan 150
miljoen ergens op een bank geparkeerd, god mag weten waar, en dat alles in een neoliberale mafiastaat waar als gevolg van de
totale ineenstorting 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens
leefde, het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking lager was dan dat van
1978 toen men nog onder de communisten leefde en de kindersterfte drie keer zo
hoog was als in Nederland. Het volgende schreef ik zes jaar geleden:
Begin jaren negentig, kwam ik Derk
opnieuw tegen, ditmaal in Moskou, waar net het communisme ineen gestort was.
Mijn oude kameraad gaf inmiddels een aantal glossy bladen uit, waaronder de Moscow
Times, waarvan ik nog een exemplaar in het Russisch heb met Madonna
op de voorpagina. Op dat moment vroren dakloze bejaarden op banken in de
Moskouse straten dood, zag je overal bedelende mensen en kon je in de enige
winkelstraat met galeries voor enkele tientallen dollars meesterwerken kopen,
ikonen die decennialang verstopt waren geweest. Ik was in Moskou om voor de Humanistische
Omroep Stichting vier tv-documentaires te maken over de sociale en
politieke ineenstorting van het Russische Rijk. Intussen toonde Derk de Russen Madonna,
die in pikante lingerie stond afgebeeld, en ondersteboven haar kruis liet zien
waar ze een microfoon bij hield die verdacht veel op een penis leek. Op zijn
manier verspreidde Derk de verworvenheden van de westerse beschaving, kennelijk
in de overtuiging dat daar op dat moment een grote behoefte aan was. Dat vond
ik toen opmerkelijk gedrag voor een diep overtuigde marxist, en toen ik hem
ernaar vroeg gaf hij wijselijk geen antwoord. Terwijl de Russische mafia steeds
machtiger werd, kon men in een van Sauer's bladen het volgende lezen:
The Yuppies Are Coming! This group of
hipsters are among a chosen few who are defying Moscow's stacked-up odds:
shortages, downward mobility and a nihilistic outlook. A new breed of Moscow
youth like money, want a better life for themselves and are fending off the
system which chokes so much of their city...
'I like to make money,' said
25-year-old Sterligov, founder of the Russian Millionaire's Club, who also
earns hard currency. 'And money makes money.'
Deze neoliberale propaganda verscheen
in een land waar als gevolg van de ineenstorting 40 procent van de bevolking
onder de armoedegrens leeft, de gemiddelde levensverwachting van de man is
gedaald naar 58 jaar, het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking lager is
dan dat van 1978 toen men nog onder de communisten leefde en de kindersterfte
drie keer zo hoog is als in Nederland. De Russische bevolking had wel wat
anders aan het hoofd dan yuppies en het kruis van Madonna, zo wist iedereen met
een beetje sociaal gevoel. Maar niet Derk. Hij en zijn redactie vonden het
getuigen van 'een nihilistische kijk,'
als niet iedere arme sloeber meteen
ambieerde een yuppie te worden.
Op een avond nam hij mij en de
filmploeg mee naar een mafiafeestje, speciaal ter gelegenheid van de komst van
de nieuwe Beaujolais Primeur. Na ons eerst door een haag bedelaars te
hebben geworsteld, betraden we een warme, hel verlichte zaal, waar op een grote
tafel Franse wijnflessen lagen te pronken. Benevens allerlei types in verkeerd
zittende Armani-pakken en hun geblondeerde vrouwen, waren er de onvermijdelijke
callgirls die je overal tegenkwam en zowaar ook een hoge prelaat van de
Russische orthodoxe kerk. Daar tussendoor schuifelde de vrolijk lachende kleine
Derk. Ik kwam er ook mafiosi uit Houston tegen die toen nog druk doende waren
de markt af te tasten om te kijken of ze zich in het Russische milieu konden
binnenknokken. Overigens vergeefs aangezien de Russische mafia nog
meedogenlozer en gewelddadiger is dan de Amerikaanse, zoals al spoedig aan het
aantal moordaanslagen op vooral 'zakenmensen' zou blijken. Derk wist
daarentegen opmerkelijk goed overeind te blijven dankzij zijn soepele geest en
juiste contacten. Iedereen in Moskou wist wie bij de mafia zat, er werd
openlijk over gesproken en de Russische mafiosi zelf maakten zonder omwegen aan
iedereen die er belang bij had, dus iedereen met geld, duidelijk welke
organisatie ze vertegenwoordigden. Al die jaren wist Derk zich in dit milieu te
handhaven. Sterker nog: mijn linkse kameraad wist in dit ineen gestort imperium
binnen een decennium tenminste 150 miljoen bijeen te schrapen.
Nu Sauer in het kader van het
spreiden van zijn kapitaal zich in Nederland heeft ingekocht in onder andere de
NRC is het niet verbazingwekkend dat Jensma zich keurig aan de nieuwe
mores aanpast door als jurist te pleiten voor het aan banden leggen van de
rechtsbijstand in Nederland. Het is voor hem buigen of barsten, meedrijven met
de tijdgeest of ontslag nemen, de baas gehoorzamen of de laan uitvliegen
zeker in zijn geval omdat hij een van de NRC-dissidenten was die voor de komst van Sauer
waarschuwde.
Dezelfde hedendaagse karakterloosheid toonde
Folkert Jensma toen onder zijn hoofdredacteurschap de NRC op 20 maart
2003, de dag dat de illegale inval in Irak begon, het volgende adviseerde:
Nu de oorlog is begonnen, moeten
president Bush en premier Blair worden gesteund. Die steun kan niet blijven
steken in verbale vrijblijvendheid. Dat betekent dus politieke steun - en als
het moet ook militaire.
En dat terwijl de redactie en
hoofdredactie tegelijkertijd stelden:
AAN DE casus belli tegen Irak
twijfelen we...
Het stond er echt! http://weblogs.nrc.nl/eijsvoogel/2010/01/15/het-pijnlijke-gebrek-aan-politieke-oorlogservaring/ Opportunisme en conformisme vormen de overlevingsstrategie van de mainstream journalisten. Meer daarover later. Is dit allemaal wel 'gezond'? Jensma, kun je het ons laten weten? 'Ik vraag het maar.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten