Derk Sauer

Derk Sauer, CEO, Independent Media Sanoma Magazines, with his wife Ellen Verbeek, Cosmopolitan, Russia.

Ik zag gisterenavond laat een herhaling van De Wereld Draait Door, met als gasten onder andere mijn oude kameraad Derk Sauer en zijn echtgenote Ellen Verbeek, die om verder onduidelijk gebleven redenen waren uitgenodigd en onbedoeld een hilarische wending aan het tv-programma gaven. Aan het slot van de uitzending vroeg mede-presentator Marc Marie Huijbregts opnieuw de enige relevante vraag die een journalist aan Derk en Ellen kan stellen, namelijk hoe dat zit met de Russische mafia-contacten. Verbeek maakte een wegwerp gebaar, maar op aandringen ging Sauer daar toch op in. Dat was niet verstandig, want ineens werd duidelijk dat Derk in zijn eigen leugens is gaan geloven. Hij verklaarde dat hij de Russische mafia de deur had gewezen en nooit meer iets van hen had vernomen. Zo simpel was het volgens hem. Zo simpel is het in werkelijkheid natuurlijk niet, want anders zou elke miljonair en politicus dat doen en zou de mafia al snel failliet zijn gegaan. Dat Derk in zijn eigen leugens is gaan geloven bleek ook toen hij verklaarde dat hij elke dag een uur aan joga doet en wel tien minuten op zijn hoofd kon staan. Hij wilde het in de uitzending voordoen, maar dat mislukte op een uiterst potsierlijke manier. Zelfs geen seconde wist hij zelfstandig overeind te blijven. En toch gelooft hij werkelijk dat hij elke dag tien minuten op zijn hoofd kan staan. Hoe kan dat?

Beste Marc Marie, om een begin van een antwoord daarop te kunnen geven, eerst even wat algemene achtergrondinformatie over mijn oude kameraad en zijn echtgenote, informatie uit Intermediair: '

'Derk wordt ook lid van Marxistisch Leninistisch Centrum Nederland (MLCN), waar Daan Monjé de scepter zwaaide. Het is een van de paradoxen van zijn leven, dat Sauer als multimiljonair schatplichtig is aan een van de weinige stalinistische leiders die Nederland rijk was. Monjé is oprichter van de Socialistische Partij die hij in de beginjaren op een strikt maoïstische koers hield. Dissidenten werden zonder pardon de partij uitgegooid. Sauer had en heeft nog steeds veel bewondering voor deze Monjé, zo blijkt uit een interview in het tv-programma Andere Tijden.

‘Hij runde de partij als een bedrijf. Hij had altijd dikke pakken geld in zijn achterzak. Geweldig!’ Geld verdienen en links zijn, hoeven elkaar niet uit te sluiten, leerde Sauer. En het kenmerkt hem dat hij – in tegenstelling tot Jan Marijnissen – nooit afstand nam van Monjé. Sauer is trouw aan zijn vrienden, wordt alom gesteld. Hij werkte als journalist bij de soldatenvakbond VVDM en ook als correspondent voor de VPRO in Ierland, waar hij naar eigen zeggen nog hand- en spandiensten voor de IRA verrichtte...

Eind jaren tachtig besluit VNU een kans te wagen in Rusland, dat dan net open is voor buitenlandse investeerders. Sauer was meteen de gedoodverfde kandidaat. ‘Omdat hij maoïst was’, zegt uitgeefster Annemarie van Gaal, die tien jaar met hem samenwerkte in Moskou...
Koos Guis, directeur van de internationale bladendivisie van Sanoma... destijds de baas van Sauer, ''We hadden een brutaal mannetje nodig. De Sovjetunie, want zo heette het toen nog, was het onontgonnen Wilde Oosten. Wij hadden het idee dat men daar bepaald niet zachtzinnig zaken deed, en het karakter van Sauer paste daarbij. Hij is op zijn zachtst gezegd geen verlegen man. Derk is iemand die door roeien en ruiten gaat om mensen te pakken te krijgen..."

Het Moskouse project zou volledig mislukt zijn als Sauer en Van Gaal geen steun hadden gekregen van vrienden die toevallig links én rijk waren. Boudewijn Poelmann, Frank Leeman, Herman de Jong en Simon Jelsma hadden miljoenen verdiend met Novamedia, dat allerlei liefdadige doelen via de media probeerde te spekken. Met hun grootste succes, de Nationale Postcode Loterij, hadden ze al miljoenen verdiend. Sauer vond deze ‘rooie miljonairs’ in 1992 bereid om vier miljoen gulden in Independent Media te investeren, de uitgeverij die hij inmiddels met Van Gaal had opgericht.

Velen vragen zich af hoe het mogelijk is dat Sauer in al die jaren relatief weinig last heeft gehad van de Russische overheid en de georganiseerde misdaad. Zonder steekpenningen en een hooggeplaatste beschermheer is dat volgens insiders onmogelijk. Koos Guis: ''Je moet er onorthodox zakendoen. In gewone taal heet dat inderdaad vuile handen maken. Daarom was Sauer zo geschikt. Hij heeft, op z’n Hollands gezegd, schijt aan autoriteiten. We wisten dat hij iemand was die op het scherp van de snede opereert. Dat je daar ook wel eens af kan donderen, was een risico voor ons ja, maar dat namen we bewust. Zo’n karakter heb je nodig anders red je het daar niet...''

Joop van der Reijden, destijds directeur van Veronica, dat in 1993 probeerde een radiozender op te zetten met Independent Media, had korte tijd intensief contact met Sauer in Moskou. Hij memoreert hoe de deal stukliep, omdat het Russische advertentiebureau liefst tachtig procent van de opbrengsten eiste. ''Dat bureau was in handen van de maffia. Ik herinner me nog een gesprek met die heren in een Moskou’s luxe restaurant dat voor ons totaal leeg werd gehouden. Ze hadden nota bene stukken bij zich die ze een dag tevoren uit onze hotelkamer hadden gestolen. Onze vertegenwoordigster werd nog bedreigd...''

''Hij is gewoon erg goed in het omgaan met de heersende klasse. Dat hele televisie-idee was bijvoorbeeld ontstaan, omdat hij een ministerszoon kende die iets van 175 radiofrequenties te verdelen had, maar die zelf niks van radio-maken wist. Sauer woont in die datsja tussen allemaal hoge Russen en hij nodigde die mensen ook regelmatig uit. Ik durf te wedden dat Jeltsin destijds ook bij hem geweest is. Zijn vrouw Ellen speelde daarbij een heel belangrijke rol, die is sociaal erg goed...''

Maar geheel vrij van bedreigingen bleef ook Sauer niet. Nadat de hoofdredacteur van Playboy in 2001 werd neergeschoten, moet hij zichzelf en zijn gezin ook met bodyguards bewaken
Hij steunt nog steeds de SP en noemt zichzelf nog steeds socialist.'

Zie: http://www.intermediair.nl/artikel.jsp?id=117028

Nu mijn eigen ervaringen met Derk Sauer. Ik ken Derk al sinds het begin van de jaren zeventig toen wij beiden voor de Nieuwe Revu werkten, een tijdschrift van de VNU, waaraan de hoofdredacteur, de onvolprezen Ton van Dijk, een socialistisch signatuur probeerde te geven, zeer tegen de zin van directie en Raad van Bestuur van dit katholieke concern, waarin toen de voormalige collaborateur en latere Nederlandse premier Jan de Quay zitting had. Uiteindelijk werden Ton en ik eruit gegooid, vervolgens nam Derk de leiding over en maakte er een succesformule van met als reclamekreet: 'SEX, SPANNING EN SENSATIE,' met elke week een jongedame met grote blote borsten.

Jaren later, in begin jaren tachtig, tijdens de Vondelstraat rellen, kwam ik Derk opnieuw tegen. Ditmaal op straat. Derk was inmiddels voor zichzelf begonnen en liep met een helmpje op tussen de barricaden goedkope cameraatjes uit te delen. Zodra de filmpjes door activisten waren volgeschoten met sensationele gevechtsbeelden konden ze bij Derk worden ingeleverd, die er dan weer een film van zou maken waaraan hij veel geld hoopte te verdienen. Derk is altijd uiterst gewiekst geweest en enigmatisch, to say the least, want in de tijd dat wij gewone stervelingen ons op de fiets door Amsterdam vervoerden, reed Derk al in een peperdure nieuwe Volvo die speciaal was aangepast zodat hij met zijn korte beentjes bij de rem en gaspedaal kon komen. In die auto reden we dan met zijn toenmalige vriendin naar bijvoorbeeld het Noordhollandse plaatsje Nes waar we heerlijk exclusief dineerden bij een eveneens peperdure Italiaan. Intussen was Derk nog steeds een maoist of iets dergelijks. Ik heb het nooit helemaal begrepen.

Weer een decennium later, begin jaren negentig, kwam ik Derk opnieuw tegen, ditmaal op een kantoor in Moskou, waar net het communisme ineen gestort was. Mijn oude kameraad gaf inmiddels een aantal glossy bladen uit, waaronder de Moscow Times, waarvan ik nog een exemplaar in het Russisch heb met Madonna op de voorpagina. Op dat moment vroren dakloze bejaarden op banken in de Moskouse straten dood, zag je overal bedelende mensen en kon je in de enige winkelstraat met galeries voor enkele tientallen dollars meesterwerken kopen, ikonen die decennialang verstopt waren geweest. Ik was in Moskou om voor de Humanistische Omroep enkele tv-documentaires te maken over de sociale en politieke ineenstorting van het Russische Rijk. Intussen toonde Derk de Russen Madonna, die in pikante lingerie stond afgebeeld, en ondersteboven haar kruis liet zien waar ze een microfoon bij hield die verdacht veel op een penis leek. Op zijn manier verspreidde Derk de verworvenheden van de westerse beschaving, kennelijk in de overtuiging dat daar op dat moment een grote behoefte aan was. Dat vond ik toen opmerkelijk gedrag voor een maoist of iets dergelijks en toen ik hem ernaar vroeg gaf hij wijselijk geen antwoord.

Terwijl de Russische mafia steeds machtiger werd, kon men in Sauer's Moscow News het volgende lezen: 'The Yuppies Are Coming! This group of hipsters are among a chosen few who are defying Moscow's stacked-up odds: shortages, downward mobility and a nihilistic outlook. A new breed of Moscow youth like money, want a better life for themselves and are fending off the system which chokes so much of their city... "I like to make money," said 25-year-old Sterligov, founder of the Russian Millionaire's Club, who also earns hard currency. "And money makes money."'

Deze neoliberale propaganda verscheen in een land waar als gevolg van de ineenstorting 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft, de gemiddelde levensverwachting van de man is gedaald naar 58 jaar, het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking lager is dan dat van 1978 toen men nog onder de communisten leefde en de kindersterfte drie keer zo hoog is als in Nederland. Men zou als maoist denken dat deze bevolking wel wat anders aan het hoofd zou hebben dan yuppies en het kruis van Madonna. Zo niet Derk. Hij en zijn redactie vonden het getuigen van 'een nihilistische kijk' als niet iedere arme sloeber meteen ambieerde een yuppie te worden. Op een avond nam hij mij en de filmploeg mee naar een mafiafeest, speciaal ter gelegenheid van de komst van de nieuwe Beaujolais Primeur. Na ons eerst door een haag bedelaars te hebben geworsteld, betraden we een warme, hel verlichte zaal, waar op een grote tafel Franse wijnflessen lagen te pronken. Benevens allerlei types in verkeerd zittende Armani-pakken en hun geblondeerde vrouwen, waren er de onvermijdelijke callgirls die je overal tegenkwam en zowaar ook een hoge prelaat van de Russische orthodoxe kerk. Daar tussendoor schuifelde de vrolijk lachende kleine Derk. Ik kwam er ook mafiosi uit Houston tegen die toen nog druk doende waren de markt af te tasten om te kijken of ze zich in het Russische milieu konden binnenknokken. Overigens vergeefs aangezien de Russische mafia nog meedogenlozer en gewelddadiger is dan de Amerikaanse, zoals al spoedig aan het aantal moordaanslagen op vooral 'zakenmensen' zou blijken. Derk wist daarentegen overeind te blijven dankzij zijn goede contacten. Iedereen in Moskou wist wie bij de mafia zat, er werd openlijk over gesproken en de Russische mafiosi zelf maakten zonder omwegen aan iedereen die er belang bij had, dus iedereen met geld, duidelijk welke organisatie ze vertegenwoordigden. Al die jaren wist Derk zich in dit milieu te handhaven. Sterker nog: mijn linkse kameraad wist in dit ineen gestort imperium binnen een decennium tenminste 150 miljoen bijeen te schrapen.

Meer over mijn linkse kameraad, die inmiddels multimiljonair is, in een volgend stukje.

Voor het optreden van Derk en Ellen zie: http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/terugkijken.php?id=255