Gerard Reve, dat zuinige mondje en die treurende hondenogen illustreren zo treffend het provincialisme van de polder.
In de essaybundel The Curtain analyseert Milan Kundera 'het provincialisme van kleine naties,' dat hij omschrijft als 'the inability to see one's own culture in the large context,' een onvermogen voortkomend uit het feit dat de provincialen in een klein land 'hold world culture in high esteem but feel it to be something alien, a sky above their heads, distant, inaccessible, an ideal reality with little connection to their national literature. The small nation inculcates in its writer the conviction that he belongs to that place alone.'
Kundera geeft een plausibele verklaring voor het ontbreken van Nederlandse auteurs van wereldnaam. De literatuur achter de dijken overschrijdt zelden tot nooit de provinciale grenzen en vaak gaat het werkelijk over niets of is het eindeloos gezever. Vandaar dat alleen in een land als Nederland de auteur Gerard Reve alom bewonderd kan worden. Het is niet meer dan stilistisch gezever, die helaas ontelbare epigonen heeft voortgebracht, de een nog lulliger dan de ander, met een geforceerde ironie die voorspelbaar is en in het tegendeel eindigt. Een Nobelprijs voor de Literatuur is niet weggelegd voor het poldermodeldenken.
15 opmerkingen:
En dan hebben we het nog maar niet over de rest van de Nl intellectuelen.
Succes, Ben
Smaken verschillen. Ik vind dat Reve een weergaloze humor heeft. Het boek De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van Kundera vind ik niet te pruimen en de verfilming ook niet.
dat smaken verschillen is nu juist een zaak die ik probeerde aan te tonen.
Het ironische is dat Reve dit zelf geschreven zou kunnen hebben. Hij was Nederland meer dan zat.
rene,
'In Het ironische van de ironie, over het geval G.K. van het Reve, schreef Harry Mulisch aan het eind van de jaren zeventig over het racisme en antisemitisme van de “grote volksschrijver” het volgende:
'De ironie leidt to parodie, de parodie leidt tot identificatie – dat is de onwrikbare wet, waaraan Van het Reve nog het meest onderhorig is… Zo wordt het spel ernst. De corpsstudent speelt net zo lang de man met de grote bek, tot hij het is. Dat is het ironische van de ironie: dat zij het plotseling niet meer is. Hij is als het ware door de dubbele bodem van de ironie gezakt. Wie ironisch spreekt, zegt het tegendeel van wat hij meent, maar zodanig, dat de ander dat doorziet. Van het Reve zegt wat hij meent, maar zodanig, dat de ander dat niet doorziet en denkt nog steeds met ironie te doen te hebben… Als hij… schrijft: ‘Ik vind, dat de arbeiders in bepaalde aparte wijken zouden moeten wonen, die ze alleen op weg van of naar hun werk zouden mogen verlaten, & verder alleen met speciale verlofpasjes’- dan is dat eenvoudig zijn mening, geen grap, geen fantasie.'
Gerard Reve heeft over universeler "teemaas" geschreven dan menig buitenlands schrijver, "stielist" of anderszins.
Er is goede buitenlandse "litteratuur" en er is een heleboel slechte...zoals dat met alles gaat.
M.i. licht het met name aan de grote van de taal(groep) (en dat komt vaak overeen met een klein land, tov een groot land of een groep van landen) of iemand als auteur wordt gewaardeerd (of kan worden) buiten zijn of haar landsgrenzen.
Voorts zijn bepaalde "stielistiese" kwaliteiten nu eenmaal lastig over te brengen in een andere taal, daareboven kunnen blijkbaar sommige hogere "teemaas" niet door iedereen worden onderkend.
PJ
'hogere "teemaas" bij reve?
Milan Who?
'Het calvinisme biedt ontroerende aspekten van menselijke inzet en moed, maar het heeft van ons land, eens een wereldcentrum van kunst, een puriteinse provincie gemaakt, waar nog steeds elke maat muziek en elk danspasje worden gewantrouwd, en heeft een volk van mistieke wijndrinkers veranderd in een meute van twistzieke lepelaars van giftige graanboeljon.'
Gerard Reve in: Brieven aan Josine M. 1959-1975 Amsterdam 1981 p.164
maurice,
wat mij als 'allochtoonse' nederlander opvalt is hoe calvinistisch de voormalige calvinisten tegen het calvinisme strijden. het calvinisme zit zo diep verankerd in de geest van de nederlander dat zelfs katholieken hier een calvinistische variant hebben ontwikkeld.
ik bedoel maar. provincialisme
Reve's "zuinige mondje en die treurende hondenogen"? Ga eens naar de opticien. Die gulzige lippen en die geile hondenkop zul je bedoelen. Seks is een hoger teema dan de calvinist ooit zal kunnen toegeven, terwijl hij zichzelve in een donker hoekje aftrekt. Prachtig over seks schrijven in het Nederlands, wie kan het nog?
Donna
zo zie je maar dat een benepen mondje, in de calvinistische polder gezien kan worden als 'gulzige lippen.' opticiens kunnen hier niets aan veranderen. de mens ziet wat hij weet, meer kan hij niet zien.
Autochtoon of allochtoon, men dient niet te twijfelen aan de woorden van de Grote Volksschrijver.
is dit een grap?
Een reactie posten